 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Arif Nəzər oğlu Heydərov (28 iyun 1926, Ağdaş – 29 iyun 1978, Bakı) — Azərbaycan dövlət xadimi, Azərbaycan SSR daxili işlər naziri (1970–1978), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı, daxili xidmət general-leytenantı (1976).
| Arif Heydərov | |
|---|---|
 | |
| 24 mart 1970 – 29 iyun 1978 | |
| Əvvəlki | Məmməd Əlizadə |
| Sonrakı | Cəfər Vəliyev |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 iyun 1926 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 29 iyun 1978 (52 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | sui-qəsd |
| Dəfn yeri | |
| Partiya |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | dövlət xadimi |
| Atası | Nəzər Heydərov |
| Rütbəsi |
 Daxili xidmət general-leytenantı |
|
|
|
| Təltifləri |
                   |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Arif Nəzər oğlu Heydərov 1926-cı il iyunun 28-də qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 17 yaşında, 1943-cü ildə SSRİ Xalq Dövlət Təhlükəsizliyi Komissarlığının Kəşfiyyat İdarəsində işə qəbul olunaraq dövlət təhlükəsizliyi orqanlarında çalışmağa başlamış. Moskvada XDTK-nin xüsusi təyinatlı məktəbini bitirdikdən sonra könüllü olaraq cəbhəyə yollanmış və İkinci Dünya müharibəsinin döyüş əməliyyatlarında – Polşa və Almaniya cəbhələrində kəşfiyyat bölmələrinin tərkibində iştirak etmişdir.
Müharibə başa çatdıqdan sonra Arif Heydərov 1946-cı ilin sentyabrına qədər Leypsiq şəhərində, daha sonra isə 1947-ci ilə qədər Saksoniya vilayətində sovet hərbi komandanlığının operativ şöbəsində xidmət etmişdir.[1] Bəzi təsdiqlənməmiş məlumatlara görə, o, 1945-ci il Vistula-Oder əməliyyatında iştiraka görə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına təqdim olunmuş, lakin nəticədə "Qırmızı bayraq" ordeni ilə təltif edilmişdir.[2]
1944–1970-ci illərdə Arif Heydərov Azərbaycan dövlət təhlükəsizliyi orqanlarının kəşfiyyat bölmələrində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. Mövcud məlumatlara əsasən onun sonuncu vəzifəsi Türkiyədəki xarici əks-kəşfiyyat sahəsinə nəzarət edən rezidenturanın rəis müavini vəzifəsi olmuşdur.
1970-ci ilin mart ayında Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Arif Heydərov Azərbaycan SSR daxili işlər naziri vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1976-cı ildə ona daxili xidmət general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi verilmişdir.[3]
SSRİ-nin "Qırmızı bayraq", "Şərəf nişanı" ordenləri və bir çox sovet və xarici ölkə medalları ilə təltif olunmuşdur.
1978-ci il iyunun 29-da Arif Heydərov Bakıdakı iş otağında Şuşa həbsxanasının əməkdaşı Ziya Muradov tərəfindən güllələnərək ölümcül yaralanmışdır.[4] Hadisə zamanı daxili işlər nazirinin müavini, general-mayor Salahəddin Kazımov da ağır yaralanmışdır.
İstintaq materiallarına əsasən aydın olmuşdur ki, Ziya Muradovun ilkin hədəfi Salahəddin Kazımov olmuşdur. Onlar arasında Ziya Muradovun vəzifədə irəli çəkilməsi məsələsinin uzun müddət həll olunmaması səbəbilə ciddi narazılıq yaranmışdı. Ziya Muradov əvvəlcə nazirin köməkçisi, polkovnik Əziz Safixanovu güllələyərək öldürmüş, daha sonra nazirin iş toplantısı keçirdiyi otağa daxil olmuşdur. Hücum zamanı otaqda olan Salahəddin Kazımova da üç dəfə atəş açmışdır. Toplantının digər iştirakçısı polkovnik İbrahimov hücuma heç bir şəkildə maneə törətmədən otaqdan qaçmışdır. O, sonradan verdiyi ifadəsində qatilin atəşlərin ardıcıllığını təsdiqləsə də, hadisə yerini dərhal tərk etdiyinə görə əlavə məlumat verə bilməmişdir.
Bəzi məlumatlara görə Arif Heydərov Ziya Muradovu silahsızlaşdırmağa cəhd etmiş və bu zaman yaralanmışdı. Hadisədən sonra Ziya Muradov özünü güllələyərək intihar etmişdir. Ağır yaralanan Arif Heydərov xəstəxanaya çatdırılsa da, həmin gün vəfat etmişdir.[5]
Arif Heydərov Fəxri Xiyabanda, atasının məzarının yanında dəfn olunmuşdur.
Arif Heydərov Azərbaycan Dövlət Universitetində 1951–1957-ci illərdə təhsil aldığı dövrdə və sonrakı onilliklərdə təhlükəsizlik orqanlarında əməkdaşlıq etdiyi Heydər Əliyevlə yaxın şəxsi və peşəkar münasibətlərə malik olmuşdur. Arif Heydərovun daxili işlər naziri vəzifəsinə irəli çəkilməsi məhz Heydər Əliyevin təşəbbüsü və dəstəyi ilə baş tutmuşdur.
Atası Nəzər Heydərov 1949–1954-cü illərdə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri vəzifəsində çalışmışdır. Qardaşı Qaçay Heydərov iqtisad elmləri doktoru, professor olmuşdur.
Arif Heydərov 1963-cü ildə Adilə Heydərova (1935–2015) ilə ailə qurmuşdur. Onların Leyla adlı qızları, Murad və Məqsud adlı iki oğlu olmuşdur.
Arif Heydərov alman, rus, türk və fars dillərini, həmçinin işgüzar səviyyədə ingilis dilini bilirdi. 1950-ci illərdə avarçəkmə üzrə iki dəfə Azərbaycan çempionu olmuşdur.
Bakıda yerləşən küçələrdən birinə, Daxili İşlər Nazirliyinin hospitalına və Sıravi və Kiçik Rəis Heyəti Hazırlayan Məktəbinə, Dövlət Sərhəd Xidmətinin Astara sərhəd zastavasına Arif Heydərovun adı verilmişdir.
1996-cı il iyunun 28-də Arif Heydərovun 70 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirdə çıxış edən Heydər Əliyev onu "Azərbaycan xalqının generalı" adlandırmış və bildirmişdir: "Bu, bizim üçün böyük itki oldu, xalqımız, respublikamız üçün böyük itki oldu, şəxsən mənim üçün çox böyük itki oldu. Onun vəfatı günü bütün Azərbaycan matəmə batdı. Bu, bizim hamımız üçün matəm oldu, bütün Azərbaycan xalqı üçün matəm oldu."[6]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
.svg){kind=small}