 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Böyük Macarıstan düzənliyi və ya Alföld (mac. Alföld , mac. Nagy Alföld)[1][2]) — Mərkəzi Avropanın ən böyük ovalıq sahələrindən biri. Əsasən müasir Macarıstanın şərq və cənub hissəsini, həmçinin Slovakiya, Rumıniya (Transilvaniya), Serbiya (Voyvodina) və Ukraynanın bəzi bölgələrini əhatə edir. Təbii sərhədləri Karpat dağları, Alp dağlarının ətəkləri və Dinar Alpları ilə çevrələnmiş bu düzənlik qədim dövrlərdən bəri münbit torpaqları və əlverişli iqlimi ilə insanlar üçün cəlbedici olmuşdur.[3]
Bu ərazi qədim zamanlardan etibarən müxtəlif tayfaların yaşayış məskəni olmuşdur. [4]Ən erkən sakinlər skiflər, keltlər və daha sonra dak tayfaları olmuşdur. Roma imperiyası dövründə düzənliyin bir hissəsi — xüsusilə qərb və cənub-qərb hissələri — imperiyanın sərhədlərinə daxil edilmişdi. Romalılar burada qalalar, yollar və ticarət mərkəzləri tikərək bölgənin iqtisadi və strateji əhəmiyyətini artırmışdılar.[5] IV–IX əsrlər arasında Böyük Macarıstan düzənliyi Hun imperiyasının əsas mərkəzlərindən biri olmuşdur. Attilanın rəhbərliyi ilə hunlar bu bölgədə güclü bir dövlət qurdular. Sonradan avarlar və slavyan tayfaları bu əraziyə köç etdilər. Ən əlamətdar dönüş nöqtəsi isə IX əsrin sonlarında macar tayfalarının Karpat hövzəsinə daxil olması ilə baş verdi. Onlar 896-cı ildə bu düzənliyə yerləşərək burada Macar krallığının əsasını qoydular.[6][7][8]
Macarıstan krallığı dövründə Böyük Macarıstan düzənliyi ölkənin əsas kənd təsərrüfatı bölgəsinə çevrildi. [9]Ərazi həm də ticarət yollarının kəsişmə nöqtəsində yerləşdiyi üçün iqtisadi cəhətdən inkişaf etdi. Əkinçilik, maldarlıq və əl sənətləri burada əsas peşələrə çevrildi. Düzənlikdə böyük kəndlər və kiçik şəhərlər formalaşdı. Orta əsrlərdə bu bölgə həm də monqol və osmanlı hücumlarına məruz qaldı və zaman-zaman viran qoyuldu.[10][11][12]
XVI əsrdə Osmanlı imperiyası Böyük Macarıstan düzənliyinin böyük hissəsini ələ keçirdi.[13] Bu, bölgədə ciddi sosial və mədəni dəyişikliklərə səbəb oldu. Osmanlı idarəçiliyi dövründə bölgənin əhalisi azaldı, iqtisadi həyat zəiflədi.[14] Lakin XVII əsrin sonlarında Habsburqlar bu ərazini osmanlılardan geri alaraq Avropa təsirlərini bərpa etdilər. Bu dövrdən sonra düzənlikdə yenidən inkişaf başladı və modern kənd təsərrüfatı metodları tətbiq olunmağa başlandı.
XX əsrdə, xüsusilə I və II Dünya müharibələrindən sonra, düzənlik ərazisi bir neçə ölkə arasında bölündü. Buna baxmayaraq, Böyük Macarıstan düzənliyi bu gün də mədəni və tarixi baxımdan bütöv bir bölgə kimi xatırlanır. [15]Bu ərazi Macarıstanın milli kimliyində və tarixində mühüm yer tutur. Mədəniyyət, ədəbiyyat və folklorda düzənlik mövzusu geniş yer alır. Tarixi baxımdan bu düzənlik yalnız bir coğrafi məkan deyil, həm də Şərqi və Mərkəzi Avropanın minilliklər boyu formalaşmış mədəni toqquşma və inteqrasiya məkanıdır.[16]
U velikoj mađarskoj nizini Alföld zapadno od Karpata tradicionalno su se smještale euroazijske nomadske skupine, a dio panonske Hrvatske može se smatrati ekstenzijom tog područja, osobito istočna Slavonija i s njome povezani dijelovi Srijema.
Vikianbarda Böyük Macarıstan düzənliyi ilə əlaqəli mediafayllar var.
VikiSəyahətdə Great Hungarian Plain haqqında səyahət məlumatları var. |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|