 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Cəhalət (ing. Ignorance) — məlum olan və ya əldə edilə bilən məlumat, bilik və ya faktların olmaması və ya onlardan xəbərsiz olma vəziyyəti. Cəhalət həm fərdi, həm də kollektiv səviyyədə müşahidə oluna bilər və müxtəlif sahələrdə — elm, siyasət, təhsil, dini təfəkkür, etik və ictimai münasibətlər daxil olmaqla — özünü göstərə bilər. Cəhalət bəzən sadəcə məlumatın olmaması ilə, bəzən isə mövcud məlumatı inkar etməklə və ya qərəzli yanaşma ilə bağlıdır. Epistemologiyada cəhalət bilik və inan anlayışları ilə qarşılaşdırılır. Cəhalət ya passiv (öyrənilməmiş, bilinməyən), ya da aktiv (bilinən həqiqətlərin inkarı və ya rədd edilməsi) formada ola bilər.[1]
Cəhalət müxtəlif formada təsnif edilir:[2]
Təhsil sistemi cəhalətlə mübarizənin əsas alətlərindən biri hesab olunur. Tənqidi düşünmə bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi və media savadlılığı cəhalətin azalmasına xidmət edən əsas komponentlərdəndir. Elmin fəlsəfəsi sahəsində bəzi alimlər qeyd edirlər ki, müəyyən hallarda cəhalət elmi maraq və axtarış üçün ilkin stimul ola bilər. Belə yanaşma ilə, cəhalət yeni kəşflərin başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilir.[3]
Fəlsəfədə cəhalət tez-tez Sokratın məşhur "bildiyim tək şey odur ki, heç nə bilmirəm" fikri ilə əlaqələndirilir. Burada cəhalət təvazökarlıq və bilik axtarışı üçün başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul olunur.[4]
İslam fəlsəfəsində və xristian teologiyasında cəhalət insanın mənəvi kamilləşməsinin qarşısını alan əsas maneələrdən biri sayılır. Cəhalət bəzən günah və ya qəflət ilə eyniləşdirilir.
Cəhalət sosial ədalət, demokratiya, ictimai iştirak və təhlükəsiz qərarvermə proseslərinə ciddi şəkildə təsir edir. Dezinformasiya, təhsil səviyyəsinin aşağı olması, mediya manipulyasiyası və propaqanda cəmiyyətlərdə cəhalətin yayılmasına səbəb olan əsas amillərdəndir.[5]
Siyasi cəhalət, seçici davranışlarının manipulyasiyasına və avtoritar rejimlərin möhkəmlənməsinə şərait yarada bilər.
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
