 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Café Central — Avstriyanın Vyana şəhərində yerləşən kafe. Keçmiş bank və birja binasının birinci mərtəbəsində yerləşir. Binanın memarı Heinrich von Ferstel olduğundan, Ferstel Sarayı adlanır. [1]
| Kafe Sentral | |
|---|---|
| Café Central | |
 | |
 "Café Central"ın fasadı | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Memarlıq üslubu | Toskana Neo-Renessans |
| Yerləşmə | Innere Stadt (İçəri Şəhər) |
| Ünvan | Herrengasse, 14 |
| Ölkə | Avstriya |
| Şəhər | Vyana |
| Koordinatlar | 48°12′37″ şm. e. 16°21′55″ ş. u.HGYO |
| Açılma | 1876 |
| Dizayn və konstruksiya | |
| Memar | Heinrich von Ferstel |
| Digər məlumatlar | |
|
cafecentral.wien cafecentral.wien/en/ |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Bu kafeni ilk dəfə 1876-cı ilin 16 aprel tarixində tanınmış qəhvəçi Wenzel Prückel (1838-1917) açmışdır. O, Vyanadakı Taborstrasse, 18 ünvanında yerləşən Café Nationalın sahibi idi. Prükel daha sonra Laurenzerberg 4/Schwedenplatz 3 ünvanında yerləşən Café Siller açacaqdı. Həmçinin, o, 1905-1908-ci lllərdə Ringstrassedə tanınmış “Café Prückel”in sahibi olmuşdur. Venzel Prükel 1873-cü ilin 7 iyun tarixindən Vyana şəhərinin fəxri vətəndaşı adını almışdır. O, 1890-cı ilin 15 noyabr tarixinə kimi Vyanada kafe-restoranlar sahibi olmuşdur. Ondan sonra varisi Karl Bumberger olmuşdur.
XIX əsrin sonlarında Griensteidl kafesinin yerləşdiyi Ditrixşteyn sarayı söküldükdən sonra Café Central Vyana elm-mədəniyyət xadimlərinin toplaşdığı əsas yerlərdən birinə çevrilmişdir. Buranın daimi ziyarətçiləri arasında yazıçı Peter Altenberg diqqəti daha çox çəkir. Kafeyə daxil olarkən ilk olaraq onun mumdan hazırlanmış heykəlini görmək mümkündür. O dövrdə el arasında deyirlərmiş ki, “ Peter Mərkəzi Vağzalda deyilsə, demək, ora gedir”. “Ora” dedikdə Café Central nəzərdə tutulurdu. Deyilənə görə hətta Peter Altenberg bu kafeni ev ünvanı kimi qeyd edirmiş.
Kafenin digər tanınmış müştəriləri arasında Teodor Hertsl, Alfred Adler, Eqon Fridel, Huqo von Hofmanstal, Adolf Loz (muzey-kafenin layihəsini hazırlayan), Leo Perutz, Robert Musil, Stefan Sveyq, Alfred Polqar, İosip Broz Tito, Ziqmund Freyd, Adolf Hitler, İosif Stalin və Lev Trotskini qeyd etmək olar.[2] 1907-ci ilin oktyabrından Birinci Dünya Müharibəsi başlayana qədər Rusiyadan mühacirət etmiş Lev Trotski Vyanada yaşayıb. O, bu kafenin daimi müştərisi olub və burada şahmat oynayıb. [3] 1938-ci ilə qədər bu kafeni zarafatla “Şahmat Akademiyası” (Die Schachhochschule) adlandırıblar.[4] Trotski haqda hətta lətifə belə var. Deyilənə görə avstriyalı siyasətçi Qraf Henrix Klam-Martinitsdən soruşanda ki, Rusiyada inqilab etmək ehtimalı varmı? Qraf belə deyib: “İnqilabı kim edəcək? Bəlkə o tərəfdə outran cənab Bronşteyn?” Bronşteyn Trotskinin əsl soyadı olub.[5]
1907-1912-ci illər ərzində hər həftənin Cümə axşamı günləri Café Central Vyanada ilk dəfə elm adamlarının təşkil etdiyi Dərnəyin görüşlərinə ev sahibliyi etmişdir [6]..
Əyləncə üçün kafeyə müntəzəm olaraq 22 dildə 250 qəzet gətirirlərmiş. O da məlumdur ki, bu kafedə müntəzəm olaraq Taro kart oyunları oynanılırmış. Xüsusilə, Tapp Taro kart oyunları müharibə zamanı çox məşhur olub. [7]
1913-cü ildə kafenin daimi ziyarətçiləri arasında Vladimir Lenin olmuşdur.
1943-cü ildə müharibə zamanı sütunlu zal qismən dağıldığına görə İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Café Central bağlanmışdır. 1975-ci ildə Ferstel Sarayı təmir edildikdən sonra yenidən açılmışdır, lakin bu dəfə artıq sarayın həyətində deyil, əvvəllər bankın yerləşdiyi binada fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. 1986-cı ildə burada daha bir bahalı təmir işləri aparılmışdır.
Hazırda böyük ədəbi-mədəni-tarixi mahiyyəti olan Café Central Avstriya paytaxtının turistik məkanına çevrilmişdir. Bura daxil olmaq üçün bir neçə ay əvvəldən kafenin rəsmi internet səhifəsində online yer sifariş etmək lazımdır. [8]
Tənqidçi Volfram Zibek kafenin rəngarəng hündür qübbələrini və heyrətamiz şəkildə işıqsaçan çoxsaylı lampalarını gördükdən sonra buranı Moskvadakı "Kazan dəmiryol vağzalı"na bənzətmişdir. O, yazırdı: “Yalnız altı böyük sütunla əhatə olunmuş zalın ortasına qoyulmuş royalı gördükdə başa düşürsən ki, Moskvada deyilsən, Avropanın “musiqi mərkəzi”ndəsən”.[9]
|
“Café Central” digər kafelər kimi adi kafe deyil, bura bir dünyagörüşüdür […] Sakinləri - daha çox tənha qalmaq istəyən, mizantropiyası güclü olan, lakin eyni zamanda bunu həyata keçirmək üçün bir az ünsiyyətə ehtiyacı olan insanlardır. […] “Café Central”ın qonaqları bir-birini yaxşı tanıyır, bir-birini sevir, eyni zamanda, bir-birilərinə xor baxırlar […] Burada “Café Central”dan başqa heç nə haqda düşünə bilməyən yaradıcı insanlar var […]” | 
|
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|