 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Enliqulaq bükükdodaq (lat. Tadarida teniotis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yarasalar dəstəsinin buldoqkimilər fəsiləsinin bükükdodaq cinsinə aid heyvan növü.
| Enliqulaq bükükdodaq | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Cins: Növ: Enliqulaq bükükdodaq |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
4 (BTMİ-nin 2.3 (1994-cü il) və 3.1 (2010-cu il) variantlarına əsasən LR/lc). Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabının I nəşrinə "məhdud arealı olan çox nadir növ" statusu ilə daxil edilib. Bern Konvensiyasına əsasən mühafizə olunur (Əlavə II). Qafqazda "məlumat azlığı" (DD) kimi qiymətləndirilib.
Arealı Aralıq dənizinin şimal və cənub hissələrini, Qafqazı, Qazağıstanı, Elbrus, Kopetdağ və Pamir dağlarını əhatə edir. Ərəbistan yarımadasından və İranın cənubundan tək-tək tapıntılar var. Qafqazda cəmi bir neçə dəfə tapılıb. Azərbaycanda birinci dəfə 1938-ci ildə Dağlıq Qarabağın ərazisində Şuşa dərəsində N. Qubarev tərəfindən, 1939-cu ildə həmin yerdə A. Kuzyakin tərəfindən aşkar olunub. Sonralar Azərbaycanda aşkar edilməyib.
Meşə, çəmən, çöl, yarımsəhra, dağ landşaftlarında rast gəlinir. Bu növ əsasən qayalıq, dərin dərələr olan ərazilərdə aşkar ediliblər. Qafqazda 1500 – 2000 m d.s.h. qədər yüksəlir. Qayalarda, daş binaların yarıqlarında, ağacların qabığının altında özlərinə sığınacaq tapırlar. Qayaların çıxıntılarında kiçik koloniyalar (5–50 dişi fərd, nadir hallarda daha çox) yerləşir. İyun ayında bir bala doğurlar. Qida axtarışında sığınacaqlarından uzaq məsafəyə uçurlar. Avropada 100 km qədər uçuşlar qeydə alınıb. Qafqazda Bükükdodaq enliqulağın qışlaması aşkar edilməyib.
Areal boyu koloniyaların sayı 100 fərddən çox olmayıb.
Əksər sığınacaqları insan üçün əlçatmaz ərazilərdə yerləşir və orada məskunlaşan koloniya təsadüfən narahat edilə bilər. Ekspertlərin fikrincə, bütün ölkələrdə əsas mənfi təsir antropogen təsir nəticəsində yaşayış mühitinin keyfiyyətinin itirilməsi nəticəsində yarana bilər.
Növ aşkar olunan ərazidə Daşaltı Dövlət Təbiət Yasaqlığı yaradılıb. Qanunla Qırmızı Kitaba daxil edilmiş növ kimi qorunur. Dağlıq Qarabağın işğal altında olması səbəbindən mühafizə tədbirlərini həyata keçirmək mümkün deyil. Faydalı mühafizə üçün Tadarida teniotis tərəfindən istifadə olunan əraziləri müəyyən etmək və radiometriya metodu vasitəsilə ərazinin istifadə xüsusiyyətini öyrənmək.
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
