III Juan (port. João III de Portugal; 6 iyun 1502 – 11 iyun 1557, Lissabon[1]) — XV Portuqaliya kralı. Avropada Dindar Juan (port. João o Piedoso) olaraq tanınır. Onun dövründə Portuqaliya imperiyası həm Avropada, həm də dənizaşırı koloniyalarda güclənmiş, lakin bəzi daxili və xarici çətinliklərlə də üzləşmişdir.
III Juan | |
---|---|
![]() | |
13 dekabr 1521 – 11 iyun 1557 | |
Əvvəlki | I Manuel |
Sonrakı | I Sebastiyan |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 6 iyun 1502 |
Vəfat tarixi | 11 iyun 1557 (55 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Atası | I Manuel |
Anası | Araqonlu Mariya |
Həyat yoldaşı |
|
Uşaqları | |
Ailəsi | Avis sülaləsi |
Dini | katolisizm |
|
|
Təltifləri |
![]() |
![]() |
|
![]() |
1502-ci ildə Lissabonda, Ribeira sarayında dünyaya gəldi. O, kral I Manuelin üçüncü oğludur. Valideynləri tərəfindən ciddi dini və klassik təhsil alması təmin olunmuşdu. Latın dili, teologiya və idarəetmə prinsipləri ilə tanış olmuş, Portuqaliya aristokratiyasının ən yaxşı müəllimləri tərəfindən yetişdirilmişdir. O, böyük qardaşlarının uşaq yaşda ölməsindən sonra taxtın varisi olmuşdur. Gəncliyindən dövlət işlərinə cəlb olunmuş, atasının idarəçiliyində diplomatik nümayəndə heyətlərinə qatılmış, xüsusilə İspaniya və Papa Dövlətiylə münasibətlərdə siyasi bilik qazanmışdır.
Atası I Manuel 1521-ci ildə vəfat etdikdən sonra, Juan 19 yaşında Portuqaliya kralı olmuşdur. Gənc yaşına baxmayaraq, siyasi cəhətdən hazırlıqlı və qərarlı bir hökmdar kimi fəaliyyətə başlamışdır. III Juan dövründə Portuqaliya, Avropanın ən böyük dənizaşırı imperiyalarından birinə çevrildi. Onun hakimiyyəti zamanında Braziliyada inzibati bölgələr (koloniyalar) yaradıldı, ilk şəhərlər salındı və Portuqaliya müstəmləkə strukturu quruldu. 1557-ci ildə Makao şəhəri Portuqaliya tərəfindən icarəyə götürüldü və ticarət mərkəzinə çevrildi. Qoada inzibati strukturlar gücləndirildi. 1543-cü ildə ilk Portuqal tacirləri Yaponiya sahillərinə çıxdı və ticarət əlaqələri quruldu. Malakka boğazı strateji nəzarət altına alındı.
10 fevral 1525-ci ildə xalası olan Kastiliya kraliçası Dəli Juannanın qızı Yekaterina ilə evləndi. Bu evlilikdən 9 övladı dünyaya gəlsə də, onlardan yalnız ikisi yetkinlik yaşına çata bildi.
III Juan ölkə daxilində Roma-Katolik Kilsəsinin gücünü artırmış, 1536-cı ildə Portuqaliya İnkvizisiyasını təsis etmişdir. Bu, İspaniyadakı modelə əsaslanaraq din əleyhdarlarına, yəhudilərə və protestantlara qarşı təqiblərə yol açdı. O, yezuitləri ölkəyə dəvət edərək, təhsil və missionerlik sahəsində onların fəallığını dəstəkləmişdir. Bu, həm ölkə daxilində, həm də koloniyalarda katolikliyin yayılmasında böyük rol oynamışdır.
III Juan, 11 iyun 1557-ci ildə 55 yaşında vəfat etmişdir. O, Lissabon yaxınlığındakı Jeronimuş Monastırında dəfn olunmuşdur. Onun hakimiyyəti Portuqaliya imperiyasının zirvədə olduğu, lakin eyni zamanda gələcək zəifləmənin əlamətlərinin də göründüyü bir dövr hesab olunur.