Kuban kazakları (rus. кубанские казаки, Rom: kubanskiye kazaki; ukr. кубанські козаки, Rom: kubans'ki kozaky) və ya Kubanlar (rus. кубанцы, Rom: kubantsy; ukr. кубанці, Rom: kubantsi) — Rusiyanın Kuban regionunda yaşayan kazaklara verilən addır. Kuban kazaklarının əksəriyyəti XVIII əsrin axırlarında Şimali Qafqazın qərb hissəsində məskunlaşmış müxtəlif böyük kazak icmalarının nəsilləridir (ilkin mühacirlərin təxmini sayı 230.000-650.000 arasında idi). 1649-cu ildən başlayaraq Kazak hetmanlığı sərhədləri daxilində, 1792-ci ildən isə Qara dəniz kazakları Ukraynanın Zaporojye kazakları ilə eyni regionda yaşamağa başlamışdırlar.
Kuban kazakları | |
---|---|
![]() | |
![]() |
Əvvəllər Qafqaz xətti, Xopyur və Kuban alayları 1777-ci ildən köçürülmüş Don kazakları tərəfindən idarə olunurdu.[1]
Kuban kazak xətti (rus. Кубанское казачье войско) termini 1860-cı ildə yaradılmış və 1918-ci ilə qədər mövcudluğunu davam etdirmiş Kuban kazaklarından yaradılmış inzibati və hərbi hissələrə verilən addır. Kuban kazakları Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı Kuban Xalq Respublikası adlı dövlət yaratmış və münaqişənin cənub cəbhəsində mühüm rol oynamışdırlar. Kuban kazakları 1917-1933-cü illər arasında kazakları ayrıca etnik, siyasi və iqtisadi bir varlıq kimi məhv etmək məqsədi daşıyan sovetlərin dekosalizasiya siyasəti zamanı çox böyük əziyyətlər çəkmişdirlər.[2] Dekosalizasiya müntəzəm olaraq kazakların soyqırımı kimi qələmə verilir.[3][4][5][6][7]
Buna görə də İkinci Dünya müharibəsi zamanı kazaklar Hitler Almaniyasının ordusu olan Vermaxt ilə bərabər Qızıl Orduya qarşı vuruşmuşdurlar. Müasir Kuban kazakları xətti 1990-cı ilin payızında, hələ Sovet İttifaqı mövcud olarkən yenidən yaradılmışdır.[8][9]