. Ureyim.az

Mehemmed Ibn Ebdulvahhab - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Mehemmed Ibn Ebdulvahhab

Məhəmməd ibn Əbdilvəhhab ibn Süleyman ət-Təmimi ən-Nəcdi (ərəb. محمد بن عبد الوهاب‎; 1703[1][2][…], Üyeynə, Ər-Riyad regionu[d] – 22 iyun 1792[3], 18 iyun 1792 və ya 2 iyun 1792[4], Diriyyə, Birinci Səudiyyə əmirliyi) – Vəhhabilik dini-siyasi hərəkatının banisi.[5]

Məhəmməd ibn Əbdülvahhab
ərəb. مُحمَّد بن عبد الوهَّاب‎
Doğum tarixi 1703[1][2][…]
Doğum yeri
  • Üyeynə, Ər-Riyad regionu[d], Səudiyyə Ərəbistanı
Vəfat tarixi 22 iyun 1792(1792-06-22)[3], 18 iyun 1792(1792-06-18) və ya 2 iyun 1792(1792-06-02)[4]
Vəfat yeri
  • Diriyyə, Birinci Səudiyyə əmirliyi
Dəfn yeri
  • Diriyyə[4]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mündəricat

  • 1 Həyatı
  • 2 Təhsili
  • 3 Ölümü
  • 4 İstinadlar
  • 5 Həmçinin bax
  • 6 Xarici keçidlər

Həyatı

redaktə

Məhəmməd ibn Əbdülvahab 1695-ci ildə Osmanlı imperiyasının Ərəbistan yarımadasının Nəcd vilayətinin Üyeynə şəhərində doğulmuşdur.

Təhsili

redaktə

Atası hənbəli məzhəbli alim və Nəcd vilayətinin qazisi olmuşdur. Məhəmməd hələ uşaqlıqdan təfsir, əqaid və hədis kitablarını oxumağa böyük həvəs göstərmişdir. İlk təhsilini atasından almışdır. Hələ uşaqlıqdan bəzi qayda-qanunları və adət-ənənələri qəbul etməmiş, bunları yenilik adlandıraraq inkar etmişdir. İlkin təhsilini Üyeynə də aldıqda sonra Bəsrə, Zübeyr, Əhsa, və Hüreymilə kimi şəhərlərə səfərlər emişdir. 1719-cu ildə atası Əbülvahab da Hüreymiləyə gəlmiş və birikdə yaşamışlar. 1733-cü ildə atası vəfat etmişdir.[6] Məhəmməd atasının vəfatından sonra özünün bir çox yeni fikir və ideyaları ilə məşhurlaşmışdır. Bu dövrdən İbn Əbdülvahabın tərəfdarlarına vəhabi adı verilmişdir. Daha sonra Hüreymilədən öz doğma şəhəri Üyeynəyə qayıtmışdır. Həmin vaxt Üyeynə şəhərinə Osman ibn Həmd rəhbərlik etmişdir. Burada Osman ibn Həmdlə Məhəmməd ibn Əbdülvahab arasında mübahisə baş vermişdir. Və nəticədə İbn Əbdülvahab 1740-cı ildə Üyeynədən Nəcdin başqa bir şəhəri olan Dəriyyəyə köçmüşdür. Həmin dövrdə Dəriyyə şəhərinə Məhəmməd ibn Səud rəhbərlik etmişdir. İbn Səudla İbn Əbdülvahab arasında sıx əlaqələr yaranmışdır.[7] Əvvəllər Dəriyyə şəhərində yoxsulluq və aclıq hökm sürsə də İbn Səud zamanında bu problemlərin hamısı aradan qaldırılmışdır.[8]

Ölümü

redaktə

Məhəmməd ibn Əbdülvahab 1786-cı ildə Osmanlı imperiyasının tərkibində olan Ərəbistan yarımadasında vəfat etmişdir.[9]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 Cheikh Mohammed Ibn Abd Al Wahab // Babelio (fr.). 2007.
  3. ↑ 1 2 https://www.islamieducation.com/ibne-abdul-wahab-and-wahhabis/.
  4. ↑ 1 2 3 https://irp.fas.org/eprint/iraqi/wahhabi.pdf.
  5. ↑ "Muhammed b. Abdulvehhab". TDV İslam Ansiklopedisi. 10.06.2025 tarixində arxivləşdirilib.
  6. ↑ Nəcd Alusi tarixinin xülasəsi, səh. 111–113
  7. ↑ Osman ibn Sənəd əl-Bəsri, "Tarixi-Bağdad", səh. 152
  8. ↑
    Alusi İbn Bişr Nəcdinin dilindən belə rəvayət edir: “Mən Dəriyyə əhalisinin ağır güzəran keçirməyinin şahidi olmuşam. Sonralar bu şəhər Səudun vaxtında çox dəyişdi. Camaat çoxlu mal-dövlətə, bəzəkli əşyalara, cins atlara və bahalı paltarlara sahib olmuşdu. Bunu sözlə ifadə etməyə dilin qüdrəti çatmaz. Gözümlə şəhər bazarlarının birində kişilərin bir tərəfdə, qadınların başqa bir tərəfdə olduqlarını gördüm. Bu bazarda qızıl, gümüş, silah, dəvə, qoyun, at və hər növ ərzaq məmulatlarının satıldığının şahidi oldum. Bazarı satıcıların və alıcıların səs-küyü bürümüşdü. Biri “aldım”, digəri isə “satdım”–deyə, bal arısı kimi bir-birlərinə dəymişdilər.”

    “Tarixi-İbn Bişr Nəcdi"

  9. ↑ "Tarixül-Məmləkətil-Ərəbiyyatis-Səudiyyə", c. 1, səh. 51

Həmçinin bax

redaktə
  • Vəhhabilik

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Məhəmməd_ibn_Əbdülvahhab&oldid=8168072"
UREYIM.AZ