Məhəmməd ibn Əbdilvəhhab ibn Süleyman ət-Təmimi ən-Nəcdi (ərəb. محمد بن عبد الوهاب; 1703[1][2][…], Üyeynə, Ər-Riyad regionu[d] – 22 iyun 1792[3], 18 iyun 1792 və ya 2 iyun 1792[4], Diriyyə, Birinci Səudiyyə əmirliyi) – Vəhhabilik dini-siyasi hərəkatının banisi.[5]
Məhəmməd ibn Əbdülvahhab | |
---|---|
ərəb. مُحمَّد بن عبد الوهَّاب | |
![]() | |
Doğum tarixi | 1703[1][2][…] |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 22 iyun 1792(1792-06-22)[3], 18 iyun 1792(1792-06-18) və ya 2 iyun 1792(1792-06-02)[4] |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
![]() |
Məhəmməd ibn Əbdülvahab 1695-ci ildə Osmanlı imperiyasının Ərəbistan yarımadasının Nəcd vilayətinin Üyeynə şəhərində doğulmuşdur.
Atası hənbəli məzhəbli alim və Nəcd vilayətinin qazisi olmuşdur. Məhəmməd hələ uşaqlıqdan təfsir, əqaid və hədis kitablarını oxumağa böyük həvəs göstərmişdir. İlk təhsilini atasından almışdır. Hələ uşaqlıqdan bəzi qayda-qanunları və adət-ənənələri qəbul etməmiş, bunları yenilik adlandıraraq inkar etmişdir. İlkin təhsilini Üyeynə də aldıqda sonra Bəsrə, Zübeyr, Əhsa, və Hüreymilə kimi şəhərlərə səfərlər emişdir. 1719-cu ildə atası Əbülvahab da Hüreymiləyə gəlmiş və birikdə yaşamışlar. 1733-cü ildə atası vəfat etmişdir.[6] Məhəmməd atasının vəfatından sonra özünün bir çox yeni fikir və ideyaları ilə məşhurlaşmışdır. Bu dövrdən İbn Əbdülvahabın tərəfdarlarına vəhabi adı verilmişdir. Daha sonra Hüreymilədən öz doğma şəhəri Üyeynəyə qayıtmışdır. Həmin vaxt Üyeynə şəhərinə Osman ibn Həmd rəhbərlik etmişdir. Burada Osman ibn Həmdlə Məhəmməd ibn Əbdülvahab arasında mübahisə baş vermişdir. Və nəticədə İbn Əbdülvahab 1740-cı ildə Üyeynədən Nəcdin başqa bir şəhəri olan Dəriyyəyə köçmüşdür. Həmin dövrdə Dəriyyə şəhərinə Məhəmməd ibn Səud rəhbərlik etmişdir. İbn Səudla İbn Əbdülvahab arasında sıx əlaqələr yaranmışdır.[7] Əvvəllər Dəriyyə şəhərində yoxsulluq və aclıq hökm sürsə də İbn Səud zamanında bu problemlərin hamısı aradan qaldırılmışdır.[8]
Məhəmməd ibn Əbdülvahab 1786-cı ildə Osmanlı imperiyasının tərkibində olan Ərəbistan yarımadasında vəfat etmişdir.[9]
“Tarixi-İbn Bişr Nəcdi"