. Ureyim.az

Nizami Itburnusu - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Nizami Itburnusu

Nizami itburnusu (lat. Rosa nisami) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir, prioritet endemik növüdür. Regional IUCN Statusu: NT.

Nizami itburnusu
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Qızılgülkimilər
Triba:
Roseae
Cins:
İtburnu
Növ:
Nizami itburnusu
Beynəlxalq elmi adı
  • Rosa nisami Sosn., 1944[1]
Vikianbarın loqotipi
Şəklin VikiAnbarda
axtarışı

Mündəricat

  • 1 Qısa morfoloji təsviri
  • 2 Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
  • 3 Azərbaycanda yayılması
  • 4 Bitdiyi yer
  • 5 Təbii ehtiyatı
  • 6 Sayı və tendensiyası
  • 7 Məhdudlaşdırıcı amillər
  • 8 İstinadlar
  • 9 Həmçinin bax

Qısa morfoloji təsviri

redaktə

Təbiətdə 110-190 sm hündürlükdə olan koldur. Tikanları bir formadadır və qaidə hissəsi genişdir. Yarpaqları tərs yumurtavarı və ya neştərşəkillidir. Yarpaqcıqlarının uzunluğu 3,5 sm-ə qə-dər, eni isə 2,5 sm-ə qədər ola bilir. Çiçək olan budaqlarda yarpaqlar uzunsov lansetşəkilli olub, enliləşmişdir. Bəzən bu yarpaqlar qulaqcıqlara malik olur. Çiçəkləri tək-tək, bəzən bir neçəsi bir yerdə toplanmışdır. Meyvəsi uzunsov olub 2-2,5 sm uzunluqda, 1,2-1,5 sm enində ola bilir, qırmızı rəngdədir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

redaktə

İyul-avqust aylarında çiçək açır və meyvə verir. Orta dağ qurşağında, dağ meşələrində bitir. Xalq təbabətində istifadə olunur.

Azərbaycanda yayılması

redaktə

Lerik və Daşkəsən rayonları ərazisində təbii halda rast gəlinir. Kiçik Qafqazın şimal hissəsi (Göygöl rayonu — Yaldaşdağ; Gədəbəy rayonu), Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Kükü, Biçənək kəndləri), Diabar (Kalaxan kəndi).

Bitdiyi yer

redaktə

Orta dağ qurşaqlarının quru yamaclarında, meşə kənarlarında, kolluqlarda yayılmışdır.

Təbii ehtiyatı

redaktə

Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır.

Sayı və tendensiyası

redaktə

Populyasiyanın təbii ehtiyatı azalır. Əhali tərəfindən həddindən artıq toplanılması azalma tendensiyasını artırır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

redaktə

Meyvələrin intensiv toplanması və iqlim.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ The Plant List (ing.). 2010.

Həmçinin bax

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Nizami_itburnusu&oldid=7119039"
UREYIM.AZ