Qatlama (Qazax) - Qazax mahalına məxsus, yağda bişirilən, kövrək və xırçıltılı şirin qoğal növüdür
Qatdama və ya Qatlama — Bu təam adını xəmirin qat-qat yayılaraq hazırlanmasından alır. Hazırlanma üsulu və görünüşü ilə fərqlənən qatlama, Azərbaycan mətbəxində özünəməxsus yer tutur. Xəmir əvvəlcədən yoğrulur, dəfələrlə açılıb qatlanır və bol yağda qızardılır. Bişdikdən sonra üzərinə şəkər kirşanı səpilir və bu, ona həm dad, həm də cəlbedici görünüş verir. Qatdama əsasən bayram süfrələrində, toy və nişan mərasimlərində, Novruz bayramında, eləcə də qonaq qarşılamalarında hazırlanır.[1] Bu şirniyyat Qazax mətbəxinin ən qədim və sevilən nümunələrindən biri hesab olunur. Onun hazırlanması həm zaman, həm də xüsusi bacarıq tələb edir. Ənənəyə görə, qatdama ailə böyüklərinin və bacarıqlı evdar qadınların əllərində bişirilir və nəsildən-nəslə ötürülən reseptlərlə qorunur. Qazax bölgəsində bu şirniyyat "yağnan qo:rulufdu tuada" (Qazax ləhcəsində: yağda qızardılmış şirniyyat) kimi tanınır. Şəmkirdə isə “Anam qatdama yollamışdı” ifadəsi ilə onu sevgi ilə xatırlayırlar.[2] Qatlama həm ləzzəti, həm də nostalji dəyəri ilə yadda qalır. Bəzi ailələr qatdamanın içərisinə üyüdülmüş qoz, fındıq və ya darçın da əlavə edir, bu da şirniyyatın dadını daha da zənginləşdirir. Bəzən qatlama üzərinə bal və ya şərbət də tökülür, bu isə onun daha şirin və nəmli olmasını təmin edir. Qatdama yalnız bir şirniyyat növü deyil, eyni zamanda Qazaxın mətbəx irsini yaşadan və nəsilləri birləşdirən simvolik bir yeməkdir. O, evlərdə sevgi və zəhmətlə hazırlanır və süfrəyə birlik, paylaşma və ailə dəyərləri ilə birgə gətirilir.[3]