 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Riçard Henderson (19 iyul 1945[1][2][…], Edinburq)[3][4] — şotland bioloqudur. Elmi əsərləri əsasən struktur və molekulyar biologiyaya həsr olunub. O, elektron mikroskopdan istifadə edərək bakteriorhodopsin tədqiqatları və membran zülallarının quruluşunun atom modelləri ilə tanınır. Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatıdır. (2017-ci il)[5]
| Riçard Henderson | |
|---|---|
| ing. Richard Henderson | |
.jpg) | |
| Doğum tarixi | 19 iyul 1945[1][2][…] (79 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Elm sahəsi | Molekulyar biologiya |
| Elmi dərəcəsi | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
London Kral Cəmiyyətinin (1983-cü ildən)[6] və Britaniya Tibb Elmləri Akademiyasının üzvü, ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının xarici üzvüdür. (1998-ci ildən)[7]
Riçard Henderson Nyukaslton İbtidai məktəbində, Hoik və Boroumyuir Liseyində təhsil almışdır.[8] Daha sonra Edinburq Universitetində fizika üzrə təhsil almağa davam etmiş, 1966-cı ildə birinci dərəcəli fərqlənmə diplomu ilə fizika üzrə bakalavr dərəcəsini bitirmişdir. Daha sonra o, Kembricdəki Korpus-Kristi Kollecində aspiranturada oxumuş[9] və 1969-cu ildə Kembric Universitetində fəlsəfə doktoru dərəcəsini almışdır.[10]
Riçard Henderson, MRC Molekulyar Biologiya Laboratoriyasında Devid Mervin Blounun rəhbərliyi altında fəlsəfə üzrə doktorluq (PhD) üçün kimotripsinin strukturu və mexanizmi üzərində işləmişdir.[11] Doktoranturadan sonra membran zülallarına olan marağı onu, Yel Universitetində tədqiqatçı kimi gərginlikli natrium kanalları üzərində işləməyə vadar etmişdir.
1975-ci ildə MRC-nin Molekulyar Biologiya Laboratoriyasına qayıdan Riçard Henderson elektron mikroskopiyadan istifadə edərək membran zülalının bakteriorhodopsinin strukturunu öyrənmək üçün Naycel Anvinlə birlikdə işləməyə başlamışdır. 1975-ci ildə "Nature" jurnalında Riçard Henderson və Anvin[12] tərəfindən çap olunan məqalədə bakteriorhodopsin üçün aşağı rezolyusiyaya malik struktur modelini və zülalın yeddi transmembran spiraldan ibarət olduğunu göstərmişdir. Bu məqalə bir çox səbəblərə görə vacib idi, membran zülallarının yaxşı müəyyən edilmiş strukturlara malik olduğunu və transmembran alfa spirallarının yarana biləcəyini göstərməsi idi. 1975-ci ildən sonra Riçard Henderson bakteriorhodopsinin strukturu üzərində işləməyə Anvinsiz davam etmişdir. 1990-cı ildə Riçard Henderson "Journal of Molecular Biology" jurnalında elektron kristalloqrafiyadan istifadə edərək yaradılmış bakteriorhodopsinin atom modelini nəşr etmişdir.[13] Bu model membran zülalının ikinci atom modeli olmuşdur. Riçard Henderson tərəfindən elektron kristalloqrafiya üçün işlənib hazırlanmış üsullar bu gün də istifadə olunur.
Son bir neçə ildə Riçard Henderson tək hissəcikli elektron mikroskopiyaya diqqət yetirərək praktiki tədqiqatlarla məşğul olmağa qayıtmışdır. Tək hissəcikli elektron mikroskopiyasının zülallar üçün atom rezolyusiyasını təyin edə bilməsi ideyasının erkən tərəfdarı olması 1995-ci ildə "Quarterly Reviews of Biophysics" jurnalında (Biofizikanın Rüblük Rəyləri) dərc olunan məqalədə qeyd olunmuşdur. Riçard Henderson müntəzəm olaraq kristallar olmadan atom strukturlarını istehsal etməyi hədəfləyir. O, tək hissəcikli elektron mikroskopiyasında istifadə olunan bir çox yanaşmalara, o cümlədən son vaxtlar tək hissəcikli krio-elektron mikroskopiyaya məqsədlərinə çatmağa imkan verən birbaşa elektron detektorlarının qabaqcıl inkişafı da daxil olmaqla, mühüm töhfələr vermişdir.[14]
Riçard Henderson 1973-cü ildən Kembricdəki Tibbi Tədqiqat Şurasının Molekulyar Biologiya Laboratoriyasında (MRC LMB) işləmiş və 1996–2006-cı illərdə onun direktoru olmuşdur.[15] O, həmçinin 1993-cü ilin yazında Berkli Kaliforniya Universitetinin Miller İnstitutunda dəvətli professor idi.[16] Hal-hazırda o Tibb Elmləri Akademiyasında Mentorluq Proqramı üzrə mentordur.[17] Akademiyadan kənarda o, maraqlarını Şotlandiya təpələrində gəzmək, kayak sürmək və yaxşı şərab içmək kimi sadalayır.[18][19]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|