Seyid Əlixan Sədrəddin əl-Mədəni əl-Haşimi [2] əş-Şirazi, (السيّد علي خان صدر الدين المدني الهاشمي) (10 avqust 1642 - dekabr 1709) İbn Məsum kimi də tanınan şiə tarixçi, şair, rical alimi. O, Mədinədə Haşimi ailəsində anadan olmuşdur. Onun nəsli Zeyd bin Əliyə gedib çıxır. Şiələrin tarixindən bəhs edən "Əd-dərəcatur-rəfiə fi təbəqatiş-şiə" kitabı ilə məşhurdur.
Seyid Əlixan Mədəni | |
---|---|
ərəb. علي خان المدني | |
Doğum tarixi | 1 sentyabr 1642(1642-09-01)[1] və ya 10 avqust 1642(1642-08-10) |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1708[1] və ya yanvar 1709 (66 yaşında) |
Vəfat yeri | Şiraz, Səfəvilər dövləti |
Fəaliyyəti | yazıçı, şair, hərbi komandan[d], qubernator |
Seyid Əlixan, Mədəni nisbəsi ilə yanaşı dərs dediyi və vəfat etdiyi Şiraz şəhərinin nisbəsini də daşıyır.
Seyid Əlixan Şirazi təhsilini doğulduğu Mədinə şəhərində almış, sonra 1658-ci ildə atası ilə birlikdə Hindistanın Heydərabad məntəqəsinə köçmüş və 48 il orada yaşamışdır. Ömrünün çox hissəsini Hindistanda keçirmiş, Heydərabadda yaşayarkən İmam Rzanın məqbərəsini ziyarət etmişdir.[3] Moğol imperiyasında hərbi vəzifə sahibi olmuş, sonra istefa verib Şirazda məskunlaşmışdır. Moğol hökmdarı ona Xan titulu vermişdir.
Seyid Əlixan Mədəni hicri 1117-ci ildə Səfəvi hökmdarı Şah Sultan Hüseynin vaxtında İsfahana gəlmiş və 2 il burada yaşamışdır. 2 ildən sonra isə Şiraza getmiş, oranın dini və elmi rəhbərliyini öz öhdəsinə götürmüşdür.[4] İbn Məsum Ömrünün sonuna kimi Şirazda qalmış və orada vəfat etmişdir.
İbn Məsumun fiqh, ədəbiyyat və şeirlə bağlı çoxlu kitabları var: Riyaz əl-Salehin, Səlvətul-Ğərib, Usvətul-Ədib, Əd-dərəcatur-rəfiə fi təbəqatiş-şiə və s.[5][6][7]