Simko Şəqaqi üsyanı (sor. شۆڕشی سمکۆی شکاک) — 1926-cı ildə şəqaqi tayfasından olan kürd başçısı Simko Şəqaqinin başçılıq etdiyi İranın Pəhləvi sülaləsinə qarşı qısamüddətli kürd üsyanı.[1][2][3]
Simko Şəqaqi üsyanı | |
---|---|
Tarix | oktyabr 1926 |
Yeri | |
|
1919-cu ildə Simko Şəqaqi İran hökumətinə qarşı ilk və xaricdən dəstəklənən üsyana başlamışdı. Üç illik üsyandan sonra məğlub olmuş, lakin 1924-cü ildə Rza xan ona amnistiya vermişdir və Şəqaqi sürgündən İrana qayıtmışdır. 1925-ci ildə Rza xan Rza şah olduqdan sonra Simko ona və İran dövlətinə əbədi sədaqət vəd etmişdir, lakin gələn il Simko herki Hacı Ağa və bəyzadə tayfa başçıları ilə ittifaq qurmuş,[4] öz tayfasına nəzarəti bərpa etmiş və növbəti üsyana başlamışdır.[5]
Qısa hərbi qarşıdurma 1926-cı ilin oktyabrında[6] Salmasda başlamışdır. Burada üsyançılar şəhəri mühasirəyə almışdılar. Az sonra Urmiya, Şərəfxana və Xoydan İran qoşunları göndərilmişdir. Üsyançılarla döyüş başlamış və onlar məğlub edilmişdir.[4] Döyüş zamanı Simkonun Şəqaqi qoşunlarının yarısı tayfanın əvvəlki liderinin tərəfinə keçmiş və Simkonun özü İraqa qaçmışdır.[4][5]