Sperantsa Redulesku - Wikipedia - Ureyim.az

Sperantsa Redulesku musiqi təhsilinə Tırqovişte şəhərində başlamış, daha sonra Buxarestə köçərək konservatoriyada (indiki Buxarest Milli Musiqi Universiteti) Tudor Çortya və Miriam Marbenin rəhbərliyi altında musiqi kompozisiyası üzrə təhsil almışdır.

1973-cü ildən 1990-cı ilə qədər Rumıniya Bəstəkarlar Cəmiyyəti nəzdində 1928-ci ildə Konstantin Breiloyun təşəbbüsü ilə yaradılmış Folklor Arxivinin varisi olan Etnoqrafiya və Folklor İnstitutunda musiqişünas kimi çalışmışdır. 1984-cü ildə Kluj-Napoka Musiqi Konservatoriyasında musiqişünaslıq üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1990-cı ildən sonra Rumıniya Kəndli İncəsənəti Muzeyində elmi fəaliyyətini davam etdirərək ölkənin müxtəlif bölgələrində səhra tədqiqatları aparmışdır.^[2]

1994-cü ildə etnologiya sahəsində tədqiqatları dəstəkləyən Aleksandru Tsiqara-Samurkaş Fondunun həmtəsisçisi olmuş və daha sonra fondun direktoru vəzifəsini icra etmişdir. 2005-ci ildən Buxarest Milli Musiqi Universitetində dosent kimi fəaliyyət göstərmişdir.^[3]

Redulesku Rumıniya Bəstəkarlar və Musiqişünaslar İttifaqının, Fransa Etnomusiqologiya Cəmiyyətinin və Beynəlxalq Ənənəvi Musiqi Şurasının üzvü olmuşdur.^[2]

Rumıniyada Etnoqrafiya və Folklor İnstitutu bir neçə dəfə adını dəyişmişdir. 1974–1990-cı illərdə o, Etnoloji və Dialektoloji Tədqiqatlar İnstitutu kimi fəaliyyət göstərmişdir. Bu rəsmi ideologiyanı əks etdirirdi. Bu ideologiyaya görə, rumın kəndli musiqisi vahid və bölünməz bir fenomen kimi qəbul edilirdi. Milliyyətçi yanaşma dərin differensiasiyanı məhdudlaşdırırdı və musiqinin "təmizliyi" yalnız mikrodialektlər formasında qəbul edilirdi. Bu dövrdə tədqiqatlar oxşar struktura malik idi: musiqi praktikalarının təsviri, janrların kataloqlaşdırılması və ətraflı musiqi transkripsiyaları.^[4]

Sperantsa Redulesku müstəqil tədqiqat yanaşmasına sadiq qalaraq, roma musiqi ənənəsinə xüsusi diqqət yetirmiş və onu şifahi musiqi formalarının dinamikasının mühüm mənbəyi kimi qiymətləndirmişdir. Onun işləri musiqi variantlarının və varyasyonlarının təhlilinə, musiqinin təbii inkişaf kontekstində öyrənilməsinə, həmçinin onun yayılmasına müsbət və mənalı yanaşmaya yönəlmişdi.^[4]

Redulesku peşəkar roma musiqiçiləri tərəfindən icra olunan ləutar musiqisi üzrə dərin tədqiqatlar aparmış, bu janrın strukturunu, üslubunu və improvizasiya üsullarını öyrənmişdir. O, roma icmalarında musiqi biliklərinin ötürülmə mexanizmlərini də araşdırmışdır.^[5][6] Redulesku nadir və ya unudulmuş rumın xalq melodiyalarını dəfələrlə qeydə almış və leutarların Rumıniya musiqi ənənəsinin qorunmasında mühüm rol oynadığını vurğulamışdır.^[7]

O, Rumıniya leutarlarının beynəlxalq səviyyədə tanınmasına töhfə vermiş, o cümlədən Klejandan olan və sonradan "Taraf de Haïdouks" kimi tanınmış tarafın, həmçinin Moldovadan olan "Fanfara Zece Prăjini" nəfəsli orkestrinin tanıdılmasına dəstək olmuşdur. Redulesku Rumıniya xalq musiqisinin improvizasiyasını, ornamentlərini və modal strukturlarını, eləcə də şifahi və yazılı musiqi ənənələrinin qarşılıqlı təsirini öyrənməyə töhfə vermişdir. Marqaret Baysinger və Anka Curkesku ilə birlikdə manele musiqisinin estetikasını tədqiq etmişdir.^[8][9]

O, sosialist Rumıniyada rəsmi folkloru tənqid etmiş, onu "Cəmiyyətimizin obrazı və bənzəri olaraq yaradılmışdır: mərkəzdən planlaşdırılmış, ideoloji cəhətdən konformist, ümidsizcə optimist, səs-küylü, süni və saxta" kimi təsvir etmişdir.^[10]

1988–2019-cu illər arasında o, ənənəvi musiqi konsertləri ilə İsveçrə, Fransa, Birləşmiş Krallıq, İtaliya, Belçika, Niderland, Almaniya, Avstriya, Yunanıstan, İspaniya və Lüksemburqda onlarla qastrol təşkil etmişdir. Əhəmiyyətli çıxışlar arasında "La Fenice" Teatrında (Venesiya, 1997, 1998), "Theatre de la Ville", "Villette" Teatrı və Dünya Mədəniyyətləri Evində (Paris, 1988–2019), həmçinin Vyana Musiqi və İfaçılıq Sənəti Universitetində konsertlər yer alır.^[2]

Redulesku "Qrouv musiqi lüğəti"ndə "Rumıniya" məqaləsi üçün "Ənənəvi musiqi. Ümumi baxış" və "Ənənəvi musiqi. Roma musiqisi" bölmələrinin müəllifidir.^[11] O həmçinin, "Blumsbero Dünya Populyar Musiqi Ensiklopediyası" üçün dörd məqalə yazmışdır: "Doyna", "Manya/Manele", "Ləutar musiqisi" və "Xalq musiqisi (Rumıniya)".^[12]

Sperantsa Redulesku Rumıniyanın müxtəlif bölgələrindən olan ənənəvi musiqiçilərin ifalarını qeydə alaraq səhra tədqiqatları aparmışdır. Bu, yoxa çıxmaqda olan musiqi üslublarının və repertuarlarının qorunmasına kömək etmişdir. Bu qeydlərin çoxu "Electrecord" leyblində nəşr olunmuşdur.^[13]

O, həmçinin Smitsonian İnstitutu ilə əməkdaşlıq etmiş və UNESCO-nun ənənəvi musiqi kolleksiyasına daxil olan "Smithsonian Folkways" leyblinin nəşr etdiyi "Romania: Music from the Maramureş Region" albomu daxil olmaqla, Rumıniya musiqisi antologiyasının hazırlanmasında iştirak etmişdir.^[13]

Redulesku bir sıra ənənəvi rumın musiqisi qeydlərinin müəllifidir. Ən mühüm işləri arasında:

• Konstantin Breiloyun redaktə edilmiş qeydlərinin hazırlanması və nəşri (Laurent Ober ilə birgə). ^[14]
• 1982–1984-cü illər — "Document" seriyasında 6 plak (Karmen Betia ilə əməkdaşlıqda "Taraful Tradițional Românesc"). Ənənəvi Rumıniya taraflarının qeydləri ingilis, fransız və rumın dillərində şərhlərlə müşayiət olunur. ^[15]
• "Ethnophonie" seriyası — leutar musiqisi ilə 30 kompakt disk (Kostin Moisil və Florin İordan ilə birgə). ^[16][17]
  • İlk 10 disk 2005-ci ildə Şarl Kros Akademiyasının "Coup de cœur" mükafatını qazanmışdır. ^[18]
  • 12-ci disk 2007-ci ildə "Schallplatten Kritik" mükafatına layiq görülmüşdür.^[18]
• Parisdə Dünya Mədəniyyətləri Evi tərəfindən nəşr olunan "Taraful Bucurestilor". "La musique des läutari tsiganes de Bucarest" kompakt diski 2020-ci ildə Şarl Kros Akademiyasının "Coup de cœur" mükafatını almışdır. ^[2]
• Fransa, İsveçrə, ABŞ və Almaniyada nəşr olunan 17 ənənəvi Rumıniya musiqisi kompakt diski.^[2]

• Speranța Rădulescu. Taraful şi acompaniamentul armonic în muzica de joc. Colecția națională de folclor. București: Editura Muzicală. 1984.
• Speranța Rădulescu. Gypsy Music versus the Music of Others (PDF) // Martor (The Museum of the Romanian Peasant Anthropology Journal) . 1 (ingilis). București. 1996. 134—145.
• Speranța Rădulescu. Traditional Musics and Ethnomusicology: Under Political Pressure: The Romanian Case // Anthropology Today . 13 (ingilis). № 6. Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. — 1997. dekabr. — 8—12.
• Jacques Bouët, Bernard Lortat-Jacob, Speranța Rădulescu. À tue-tête: Chant et violon au Pays de l’Oach, Roumanie. Nanterre: Société d’Ethnologie. 2002. ISBN 978-2901161660.
• Jacques Bouët, Bernard Lortat-Jacob, Speranţa Rădulescu. Din răsputeri. Glasuri şi cetere din Ţara Oaşului. București: Institutul Cultural Român. 2006. ISBN 978-973-577-499-8.
• Speranța Rădulescu. Un repère durable: Constantin Brailoiu (1893-1958) // Mémoire vive. Hommages à Constantin Brăiloiu. Laurent Aubert (fransız). Gollion/Genève: Infolio/Musée d'ethnographie de Genève. 2009. ISBN 978-2-88474-232-0.
• Anca Giurchescu, Speranţa Rădulescu. Music, Dance, and Behaviour in a New Form of Expressive Culture: The Romanian Manea // Yearbook for Traditional Music . 43 (ingilis). 2011. 1—36.
• Speranţa Rădulescu. Taifasuri despre muzica ţigănească. Paideia. 2015. ISBN 978-606-748-073-3.
• Manele in Romania: Cultural Expression and Social Meaning in Balkan Popular Music. Europea: Ethnomusicologies and Modernities. Lanham: Rowman & Littlefield. Margaret H. Beissinger, Speranța Rădulescu, Anca Giurchescu. 2016. ISBN 978-1-4422-6708-4.
• Speranța Rădulescu. Regards sur la musique en Roumanie au XXe siècle. Musiciens, musiques, institutions. Paris: Editions L'Harmattan. 2021. ISBN 978-2-343-23193-8.
• Speranța Rădulescu. Peisaje muzicale în România secolului XX (2 ed). București: Editura Universității Naționale de Muzică București. 2022. ISBN 978-606-659-137-9.

• The New Grove Dictionary of Music and Musicians (2nd ed). New York: Macmillan Publishers Limited. Stanley Sadie, John Tyrrell. 2001. ISBN 0-333-60800-3.
• Bloomsbury Encyclopedia of Popular Music of the World. Genres: Europe. 11. London: Bloomsbury Publishing. 2017. ISBN 9781501326103.
• Margaret H. Beissinger. Speranţa Rădulescu and Lăutari: Engaging with Musicians and Music-Making (PDF) // Musicology Today . 13 (Journal of the National University of Music Bucharest) (ingilis). № 2 (50). 2022. 147—167.
• Bernard Lortat-Jacob, Laurent Aubert. Deux hommages à Speranța Rădulescu (1949-2022) // Cahiers d'ethnomusicologie (fransız). № 35. Ateliers d'ethnomusicologie. 2022. 277—286.
• Margaret H. Beissinger. Ultimele cântece bătrânești din Olt / Last Old Songs From Olt. Review // Music & Minorities . 2 (ingilis). 2023. 1—7. doi:10.52413/mm.2023.17. ISSN 2791-4569.

• "Speranța Rădulescu". sperantaradulescu.ro (rumın). Muzeul Național al Țăranului Român. 2025-02-27 tarixində arxivləşdirilib.
• "The Traditional Folk Music Band". Discogs. 2025-02-14 tarixində arxivləşdirilib.
• Constantin Brăiloiu, Speranţa Rădulescu, Laurent Aubert. "ROUMANIE. Musique de villages.1. Olténie: Runc et les villages du Gorj. 2. Moldavie: Fundu Moldovei et la Bucovine. 3. Transylvanie: Drăguş et le Pays de l'Olt (3 CD AIMP IX-XI/VDE 487-489)". vdegallo.com (fransız). VDE-GALLO. 1988.
• "Ethnophonie". Discogs (ingilis). 2022-02-13 tarixində arxivləşdirilib.
• "Ethnophonie". YouTube (rumın).
• "A plecat doamna Speranța, mama lăutarilor". scena9.ro (rumın). 2024-07-21 tarixində arxivləşdirilib.
• "Fundaţia Alexandru Tzigara Samurcaş". muzeultaranuluiroman.ro (rumın). 2024-09-07 tarixində arxivləşdirilib.
• "Romania: Festive Music from the Maramures Region". Smithsonian Folkways (ingilis). 2024-12-19 tarixində arxivləşdirilib.