Sun Ukun (çin. 孫悟空) — Meymunlar kralı kimi tanınan ədəbi və din xadimi. XVI əsr Çin romanı olan "Qərbə Səyahət" romanının əsas personajlarından biri kimi tanınır.[2] Sun Ukun obrazı, əsrlər boyunca Çin mədəniyyəti ilə yanaşı, dünya ədəbiyyatına, animasiyaya, kinoya və sənətə böyük təsir göstərmişdir. Sun Ukun sadəcə bir nağıl qəhrəmanı deyil, həm də Şərq mədəniyyətinin ən güclü mifoloji və əxlaqi obrazlarından biridir.[3]
Sun Ukun | |
---|---|
çin. 孫悟空[1] | |
| |
Məlumat | |
Ləqəb(lər)i | 行者[1], 美猴王, 齊天大聖, 鬥戰勝佛, 靈明石猴 |
Cinsi | kişi[d] |
Çin | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ənənəvi çincə: | 孫悟空 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sadələşdirilmiş çincə: | 孙悟空 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yaponiya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
kanci: | 孫悟空 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hiraqana əlifbası: | そん ごくう | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Koreya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
hanqıl: | 손오공 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
hanja: | 孫悟空 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tay | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tay dili: | ซุนหงอคง | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
RTGS: | Sun Ngokhong | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vyetnam | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vyetnam əlifbası: | Tôn Ngộ Không |
Sun Ukun sehrli daşdan doğulmuş meymundur.[4] O, Çiçək və Meyvə Dağında dünyaya gəlir və qısa zamanda digər meymunların liderinə çevrilir. Sonsuz ömür arzusuyla o, müxtəlif müəllimlərdən öyrənərək Dao və budda yollarında irəliləyir, mistik güclərə sahib olur[5]:
Sun Ukunun gücləri onu təkəbbürlü edir və o, göy tanrılarına qarşı üsyan edir.[6] Göy sarayını dağıtdığı üçün Budda tərəfindən beş minillik daş dağın altında cəzalandırılır.[7] O, yalnız Buddist rahib Tan Sanzanın (Tripitaka) qərbə olan müqəddəs kitablar axtarışı üçün səfərində ona kömək etməklə azad olur. Bu səfər ərzində Sun Ukun yaxşılıq, səbir və itaətkarlıq kimi dəyərləri öyrənir.[8]
Əxlaqi simvol kimi Sun Ukun üsyankar ruhu, azadlıq sevgisi və dəyişmə qabiliyyəti ilə Çin xalqının daxili gücünü və mübarizə əzmini nümayiş etdirir.[9] Uşaq ədəbiyyatı və animasiyasında Sun Ukunun macəraları Çin animasiyasında və cizgi filmlərində geniş şəkildə istifadə olunub. Həmçinin Pekin operasında Sun Ukun obrazı yüksək akrobatik bacarıq və maskalı makiyajla səhnəyə qoyulur. Yaponiyada məşhur "Dragon Ball" seriyasının baş qəhrəmanı Son Goku birbaşa Sun Ukundan ilhamlanmışdır.[10] “Matrix” və “Kung Fu Panda” kimi filmlər, Qərb tamaşaçılarına bu əfsanəni dolayı yollarla tanıtdırır. “Enslaved: Odyssey to the West”, “League of Legends” kimi video oyunlarda Sun Ukun obrazı yer almışdır.[11]
Sun Ukunun hekayəsi yalnız macəra dolu bir nağıl deyil, həm də dərin Budist və Daoist fəlsəfələri əks etdirir.[12] O, eqonun simvoludur və onun səyahəti insanın daxili transformasiyasını ifadə edir.[13]
Vikianbarda Sun Ukun ilə əlaqəli mediafayllar var. |