 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Altuğ Tanər Akçam (türk. Taner Akçam; 23 oktyabr 1953, Ərdahan, Türkiyə) – türkəsilli Almaniya tarixçisi[1] və sosioloqu. O, Erməni soyqırımı məsələsini açıq müzakirəyə çıxaran[2] ilk türk alimlərindən biri olmaqla, həmin mövzuda qabaqcıl beynəlxalq nüfuza[3] malikdir.
| Tanər Akçam | |
|---|---|
| türk. Taner Akçam | |
 Aksam 2013-cü ildə Los-Ancelesdə | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Ölçək, Ərdahan, Türkiyə |
| Vətəndaşlığı |
 Almaniya |
| Milliyyəti | türk |
| Elm sahəsi | tarix |
| İş yerləri |
|
| Alma-mater | Orta Doğu Teknik Universiteti |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Vahakn Dadriyan |
| Tanınır | Erməni soyqırımı məsələsində fikirləri və 1977-ci ildə həbs edilməsinə görə. |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Akçam türk və erməni tərəflərinin soyqırım haqqında məlumatlarını uyğunlaşdırmağı, milli stereotiplərin dəstəklənməsi üçün istifadə etməyi təklif edir: "Biz məsələni yenidən analiz və hər iki cəmiyyəti analizimizin mərkəzinə qoymalıyıq. Bu paradiqma dəyişikliyi hər iki cəmiyyətin bir-birinə alışması və bir-birini öyrətməsi üçün yeni mədəni mühitin formalaşdırılmasına imkan verəcək." .[4]
Akçam Türkiyənin Ardahan ilinin Ölçək kəndində Dursun və Pəriham Akçamların ailəsində anadan olub.[5] 1976-cı ildə Ankarada yerləşən Orta Doğu Teknik Universitetini bitirib. 1974-cü ildə Türkiyənin Kiprə ordu çıxarması əməliyyatının əleyhinə keçirilən tələbə hərəkatında iştirak etdiyinə görə həbs edilib.[6] 1975-ci ildə şəhərdə elanlar və plakatlar yaydığına görə həbs edilib (Akçam qeyd edir ki, "o zaman, əlində indi Milli Təhlükəsizlik İşləri Üzrə Dərnək Müdürlüyü adlanan qurumdan icazə olmasına baxmayaraq həbs edilmiş və 3-5 gün ərzində polis şöbəsində saxlanmışdır.[7]) Bakalavrı bitirib, həmin universitetdə aspirant təhsili aldığı dövrdə, 9 mart 1976-cı ildə kürd azlıqlarla bağlı jurnalın nəşrində iştirak etdiyinə görə həbs edilib.[8][9] "Devirimci Gençlik" (İnqlabçı Gənclik)[10][11][12][13][14] "Devirimci Yol" (İnqlabçı Yol) adlı radikal[15] təşkilatın nəşri idi.[16][17][18] Akçam qeyd edir ki, onunla bir yerdə təhsil alanların hamısı həbs olunmaqdan qorxduqlarına görə, qəzetlə işləməkdən imtina etdikləri halda, o, redaktor vəzifəsində işləməyə razılaşmışdı.[19] 1977-ci ilin əvvəllərində yeddi illik həbs cəzası alarkən onun qorxuları gerçəkləşir və "Amnesty International" onu vicdan məhbusu kimi qeyd edir.[8][11][19] Dəmir soba ayağını istifadə edərək[20] yeri qazıb Ankara Mərkəzi Həbsxanasından qaçana kimi, yəni 12 mart 1977-ci ilə kimi o həbsxanada qalır. 1978-ci ildə o, Almaniyadan siyasi sığınacaq alır, daha sonra bu ölkənin vətəndaşlığını qəbul edir, 1995-ci ildə isə Almaniyada doktorluq mövzusunu müdafiə edir.[8][9][21][22]
1988-ci ildən etibarən o, "Hamburger Institut für Sozialforschung" (Hamburq Mədəniyyət və Araşdırma Fondu) üçün, araşdırmaçı alim kimi fəaliyyətə başlayır.[23][24] O, doktorluq elmi rütbəsini "Türk millətçiliyi və Erməni soyqırımı: 1919-1922-ci illərin hərbi tribunalları fonunda" mövzulu dissertasiyasını müdafiə etdikdən sonra qazanmışdır.[25] Akçam soyqırım tədqiqatçısı olan alim Vaaqn Dadryanın tələbəsi olmuşdur.[26] 1997-ci ildə Doroti Formanın (Dorothée Forma) rejissorluğu ilə "Humanistische Omroep Stichting" tərəfindən istehsal edilmiş "Sakitlik divarı" (Een Muur van Stilte) adlı sənədli filmdə onların "akademik münasibət"lərindən bəhs olunub.[27]
Klark Universitetinin Strassler Ailə Mərkəzində Holokost və Soyqırım tədqiqatları üzrə çalışmağa başlamazdan əvvəl o, Minnesota Universitetinin Tarix kafedrasının dosenti olaraq çalışmışdır.[1]
2007-ci ildə Hrant Dinkin öldürülməsindən sonra Akçam, İstanbulda baş tutan dəfn mərasimində iştirak edir. "Southern Poverty Law Center"in "Intelligence Report" jurnalında qeyd edilir:
|
“Həyatı üçün böyük təhlükə olmasına baxmayaraq, Minnesota Universitetinin Tarix kafedrasının dosenti olan qabaqcıl türk tarixçisi, Dinkin dostu və ideoloji yoldaşı olan Taner Akçam, Türkiyəyə qayıdaraq Dinkin dəfnində iştirak etmişdir. 2006-cı ildə “Utanc aktı: Erməni soyqırımı və Türk cavabdehliyi” kitabının nəşrindən sonra, ultramillətçi qüvvələr erməni soyqırını üzrə beynəlxalq nüfuzlu mütəxəssis olan Akçamın öldürülməsi qərarını vermişdirlər. Kitabın böyük bir hissəsi Türkiyənin dövlət arxivlərində saxlanan sənədlər əsasında yazılmışdır.”[3] | 
|
2008-ci ildə Akçamın Klark Universitetində Erməni soyqırımı üzrə mütəxəssis kimi fəaliyyətə başlaması müzakirə edildiyi zaman yerli türklərin buna qarşı çıxması zamanı Klark Universitetinin Holokost və Soyqırım araşdırmaları üzrə Strassler Ailə Mərkəzinin direktoru Debora Dvork demişdi ki, "etnik və dini kimlik insanın mövqeyini müəyyənləşdirən əsas səbəblər ola biləz və onlar ən yaxşı alimləri öz ətraflarında birləşdirməyə çalışırlar." [28]
Clark University has appointed prominent historian Taner Akçam to occupy the Robert Aram and Marianne Kaloosdian and Stephen and Marion Mugar Professorship in Armenian Genocide Studies
Dr. Akçam is one of the first Turkish academics to acknowledge and discuss openly the genocide of the Armenians by the Ottoman Turkish government in 1915.
...a 1974 arrest for protesting at Turkey’s invasion of northern Cyprus...(#chapter_ignored)
Dergimiz Sorumlu Yazı İşleri müdürü Taner Akçam...(ing. Our magazine's managing editor Taner Akçam...)
In the mid-1970s, Akçam became a leading member of the militant group Dev Yol (Devrimci Yol-Revolutionary Path) and the editor of its periodical Devrimci Genclik Dergisi (Revolutionary Youth Magazine).
As the editor in chief of a student political journal
Çıkaracağımız Devrimci Gençlik dergisinin sorumlu yazı işleri müdürünün kim olacağını tartışıyorduk. Herkes birbirinin gözünün içine bakıyordu. Bu görevi üstlenecek olan, geleceğini tehlikeye atmayı, en azından hapse düşmeyi kabul etmiş olacaktı. Beklemekten nefret ederim. Dayanamadım, 'Ben olurum' dedim.
Using a stove leg to dig a tunnel...
Akcam, once a student dissident who tunneled out of a Turkish prison with the leg of an iron stove...had his own run-ins with the Turkish government in the 1970s. He was jailed for printing Marxist articles and eventually escaped from a primitive prison converted from an old stable, he said. Turkish authorities confirmed his arrest and escape, and said he was linked to a pro-Soviet revolutionary group.
Professor Akcam, one of Dadrian’s former students...
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|