. Ureyim.az

Tuvalu - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Tuvalu

Tuvalu — Sakit okeanda doqquz mərcan adasından ibarət Polineziya ölkəsi. Ölkə Avstraliya və Havay adalarının arasında yerləşir. Tuvalu ada dövləti olduğundan heç bir dövlət ilə quru sərhəddinə malik deyil, ancaq ölkənin yaxınlığında Kiribati, Fici və Samoa adaları yerləşir. Tuvalu dünyada Vatikan, Monako və Naurudan sonra dünyanın ən kiçik ölkəsidir. Ölkənin cəmi 25,9 kv km ərazisi vardır. Vatikandan sonra isə ən az əhalisi olan ikinci müstəqil dövlətdir. Eyni zamanda Tuvalu BMT-nin üzvüləri arasında ən az əhaliyə malikdir. 1978-ci ilin 1 yanvar tarixində Böyük Britaniyadan öz müstəqilliyi qazandıqdan sonra Tuvalu əsasən turizm sahəsini inkişaf etdirməyə başlamışdır. Qlobal istiləşmə son illər ölkənin su altında qalma ehtimalını artırmışdır. Paytaxt Funafuti dəniz səviyyəsindən cəmi 5 metr yüksəkdə yerləşməsi vəziyyəti daha da gərginləşdirmişdir. Əgər Qlobal istiləşmə nəticəsində istilik 1 dərəcə yüksəlsə, Tuvalu tamam su altında qalacaqdır. Bu səbəbdən adada yaşayan yerli xalq indidən Avstraliya və Yeni Zelandiyaya miqrasiya etməyə başlamışdır.

Tuvalu
Tuvalu
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
Tuvalu mo te Atua
Himn: Tuvalu mo te Atua
Rəsmi dilləri
  • ingilis dili
Paytaxt Funafuti
İdarəetmə forması Monarxiya
Kral III Çarlz
General-qubernator Tofiga Vaevalu Falani
Baş nazir Feleti Teo (2024–cu ildən]]
Sahəsi Dünyada 238-ci
 • Ümumi 26 km²
Əhalisi
 • Əhali 11,646 nəfər (229-cu)
 • Siyahıyaalma (2017) 10,645 nəf.
 • Sıxlıq 400 nəf./km²
 • Ümumi 60.196.367 $[1], 60.349.391 $[1]
ÜDM (AQP)
 • Ümumi 37 mln $ dollar  (226-cı)
 • Adambaşına 3300 dollar  (172-ci)
Valyuta Avstraliya dolları
İnternet domeni .tv
ISO kodu TV
BOK kodu TUV
Telefon kodu +688
Saat qurşaqları
  • UTC+12:00
Nəqliyyatın yönü sol[d][2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mündəricat

  • 1 Tarix
  • 2 İnzibati bölgü
  • 3 Adaları
  • 4 İqtisadiyyat
  • 5 İstinadlar

Tarix

redaktə
Əsas məqalə: Tuvalu tarixi
 
1831-ci ildə Nukufetau atollunun sakini
 
1894-cü ildə Tuvalulu qadın

Arxipelağın erkən tarixi ətraflı öyrənilməmişdir. Təxminən bizim eramızın 500-cü ilində Tuvalu arxipelaqının 300 adasında Tonqa və Samoadan gələn gəlmələr məskunlaşmışdır. Nanumanqa adasında olan bir mağaradan tapılmış tonqal izləri arxipelağın daha əvvəl məskunlaşılmasını düşünməyə əsas verir. Tuvalunu ilk kəşf edən avropalı ispan dəniz səyyahı Mendanya de Neyra olmuşdur. O, 1568-ci ildə adaların yanından keçmişdir.Səyahətçi arxipelağı "Laqun adaları" kimi adlandırdı. XVIII əsrə qədər Tuvalu başqa dəniz səyyahları tərəfindən yaxşı öyrənilməmişdi. Yalnız 1788-ci ildə ingilis kapitanlar Tomas Gilbert və Con Marşall adaya ekspedisiya təşkil edib arxipelağın bir hissəsini ətraflı tədqiq etmişdilər. 1819-cu ildə Kanada gəmisi "Rebekka"nın kapitanı arxipelağı gəminin sahibinin şərəfinə "Ellis adaları" kimi adlandırmışdı. XIX əsrin birinci yarısında balina ovçuları gəmilərlə Tuvaluya səyahət etməyə başladılar. Lakin əcnəbi gəmilərinin yan alması üçün əlverişli limanlar olmadığına görə əcnəbilər burada yaşayış məntəqəsinin əsasını qoymamışdılar.

İnzibati bölgü

redaktə

Tuvalunun inzibati olaraq 7 ada (Nanumea, Niutao, Nanumanqa, Nui, Vaitupu, Nukulaelae və Nukufetau) və 1 şəhər bələdiyyəsinə (Funafuti) bölünmüşdür.[3]

№ Əyalət İngilis dilində ad İnzibati mərkəz Sahə,
km²		 Əhali (2002) Sıxlıq
adam/km²
1 Vaitupu Vaitupu Asau 5,60 1591 284
2 Nanumanqa Nanumanga Tonqa 2,78 589 212
3 Nanumea Nanumea Lolua 3,87 664 171
4 Niutao Niutao Kuliya 2,53 698 276
5 Nui Nui Tanrake 3,25 548 169
6 Nukulaelae Nukulaelae Fanqaua 1,82 393 216
7 Nukufetau Nukufetau Savave 2,99 586 196
8 Funafuti Funafuti Vaiaku 2,79 4492 1610
Hamısı 25,63 9 561 373

Adaları

redaktə
  • Funafuti
  • Nanumaya
  • Nanumea
  • Nui
  • Niutao
  • Niulakita
  • Nukufetau
  • Nukulaelae
  • Vaitupu

İqtisadiyyat

redaktə

Ölkənin əhalisi natural kənd təsərrüfatı ilə məşğuldur. Adaların şoran torpağında yalnız kokos palması bitir. Balıq ehtiyatları Tuvalunun əsas təbii sərvətlərindəndir. Yerli kişilərin bir hissəsi xarici gəmilərdə matros kimi işləyir, yerdə qalanların çoxusu xaricə köçmək arzusundadır.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Dünya Bankı.
  2. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
  3. ↑ "Administrative Divisions of Countries" (ingilis). 2011-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyul 2008.
   Tuvalu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Tuvalu&oldid=7494933"
UREYIM.AZ