Yuliya Stoyanova Kristeva (bolq. Юлия Стоянова Кръстева; fr. Julia Kristeva; 24 iyun 1941[1][2][…]) — fransız ədəbiyyatı və dil tədqiqatçısı, psixoanalik, yazıçı, semiotik, filosof və bolqar əsilli natiq.
Yuliya Kristeva | |
---|---|
bolq. Юлия Кръстева | |
![]() | |
Doğum tarixi | 24 iyun 1941(1941-06-24)[1][2][…] (83 yaş) |
İstiqaməti | Poststrukturalizm, Avropa fəlsəfəsi |
Əsas maraqları | dilçilik, psixoanaliz |
Təsirlənib | Stefan Malarme[3], Lotreamon[3], Batay Jorj[3], Antonen Arto[3], Ziqmund Freyd, Jak Lakan, Rolan Bart, Mixail Baxtin |
Sayt | kristeva.fr |
![]() |
Bolqarıstanın Sliven şəhərində anadan olub. 1960-cı illərdən Fransada yaşayır. Fransız yazıçısı və tənqidçisi Filip Sollersin həyat yoldaşı, "Tel Quel" qrupunun liderlərindən biridir. Üç övladı var.
Poststrukturalizmin nümayəndəsidir. Roland Bartanın tələbəsi, M. M. Baxtinin ideyalarının təbliğatçısı və əsərlərinin tərcüməçisidir. Kristevanın tədqiqat maraqlarına semiotika, dilçilik, ədəbi tənqid və psixoanaliz daxildir.
"İnqilabi linqvopsixoanaliz", intertekstuallıq, geno- və feno-mətn orijinal nəzəriyyələrinin banisidir. "Semiotika" (1969), "Poetik dil inqilabı" (1974), "Poliloq" (1977) kimi əsərlərin və "Poetikanın məhvi" (1967) adlı fundamental məqalənin müəllifidir.
Bundan əlavə, Julia Kristeva feminist və publisist kimi fəal ictimai xadimdir. Kristevanın əsas mövzularından biri qadın fenomeninin müstəqil və ayrılmaz bir bütöv kimi öyrənilməsidir. O, qadın prinsipini sadəcə gender proqramlarının elementi olaraq deyil, həm də qeyri-artikulyar, gizli, xtonik və müqəddəs formalara yaxın olan müstəqil fenomen hesab edir. Kristeva qeyd edir ki, qadın fenomeninin transformasiyası müqəddəslik hissinin azalmasına, yəni 20-ci əsr mədəniyyətində qeyri-monetar elementin itirilməsi ilə nəticələnir.[4]
Sosializm illərində vətəndaşların üsusi xidmət orqanlarında işləməsinə dair Bolqarıstan komissiyasının yaydığı məlumatlara görə, filosof Yuliya Kristeva bir zamanlar Bolqarıstan kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq etmişdir. Dərc edilmiş sənədlərə görə, Kristeva 1971–1973-cü illərdə Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin xarici kəşfiyyatla məşğul olan birinci baş idarəsinin agenti olub. O zaman Fransada yaşayırdı. Məxfi xidmət sənədlərində onun Səbinə adından istifadə etdiyi qeyd olunur.[5] Kristeva özü bunu inkar edir.[6][7]
Bir neçə romanın müəllifidir. Hal-hazırda onlardan yalnız biri rus dilinə tərcümə edilmişdir: "Bizansda ölüm". Bu romanda Kristeva, bir tərəfdən, Umberto Ekonun əsasını qoyduğu "semiotik" roman ənənələrinin davamçısı olan qeyri-adi yazıçı kimi görünür. Digər tərəfdən, o, hətta bədii yaradıcılığında da oxucularına düşündürücü mövqe nümayiş etdirməyə çalışır. Mədəniyyətşünas A. Bespalovun fikrincə, "Kristeva roman yazmasa da olardı, çünki onun elmi əsərləri ən çox ədəbiyyatı xatırladır və onun ədəbi fəaliyyətində isə tez-tez elmi traktatın xüsusiyyətlərini izləmək mümkündür".[8]
Kristeva eyni zamanda Simone de Bovuar Mükafatı Komitəsinin təsisçisidir.[9]