Inframarjinal Analiz - Wikipedia - Ureyim.az

1. Marjinal analizlə fərqlənməsi — marjinal analiz hər hansı kiçik bir dəyişikliklə yaranan əlavə xərcləri və gəlirləri ölçür. İnframarjinal analiz isə daha geniş dəyişikliklərə yönəlir və kiçik deyil, əhəmiyyətli dəyişiklikləri nəzərə alır. Bu, daha iri miqyasda və ya struktur dəyişikliklərini araşdırmaq üçün uyğundur.^[3]
2. Qeyri-mükəmməl bazarlarda tətbiqi — inframarjinal analiz, xüsusilə qeyri-mükəmməl bazarlarda rəqabət və resurs bölgüsü ilə bağlı problemləri öyrənmək üçün istifadə olunur. Misal üçün, əgər marjinal dəyişikliklər bazar tarazlığını və ya qərarları kifayət qədər əks etdirmirsə, inframarjinal analiz daha dəqiq nəticələr əldə etmək üçün lazımlı ola bilər.
3. Oyun nəzəriyyəsində yeri — inframarjinal analiz oyun nəzəriyyəsində oyunçuların strategiyalarını və qərarlarını anlamaqda da istifadə olunur. Xüsusilə Neş tarazlığı və ya kooperativ oyunlarda iştirakçıların hərəkətlərinə olan təsirləri öyrənmək üçün bu analiz metodundan faydalanmaq mümkündür.^[4]

1. Miqyas iqtisadiyyatları — bu analiz miqyas iqtisadiyyatları və geniş istehsal proseslərini analiz etmək üçün uyğundur. Bir firma və ya sektor miqyasını artırdıqda, marjinal analizlə bütün xərclər və faydalar nəzərə alınmaya bilər. İnframarjinal analiz, bu ölçülərin təsirini daha geniş çərçivədə ələ alır.^[5]
2. Struktur dəyişikliklərin analizi — inframarjinal analiz, struktur dəyişikliklər və ya bazar iştirakçılarının sayındakı əhəmiyyətli dəyişiklikləri nəzərdən keçirərkən vacibdir. Bazarda yeni bir rəqibin girməsi və ya mövcud bir firmanın miqyasını əhəmiyyətli dərəcədə artırması kimi hallarda bu analiz metodundan istifadə edilir.^[6]
3. Resurs bölgüsü və effektivlik — inframarjinal analiz resursların necə daha səmərəli istifadə ediləcəyini və optimal şəkildə bölüşdürüləcəyini müəyyənləşdirməkdə istifadə olunur. Bu yanaşma daha iri miqyaslı qərarlarda iqtisadi effektivliyi təmin etmək üçün genişmiqyaslı məlumat təmin edir.

İnframarjinal analiz ənənəvi marjinal yanaşmanın əhatə etmədiyi daha iri miqyaslı dəyişiklikləri və ya qeyri-mükəmməl bazar strukturlarını öyrənmək üçün əhəmiyyətlidir və bazarlarda daha mürəkkəb qərarların qavranılmasını asanlaşdırır.^[7]

Marjinal və inframarjinal analizlər iqtisadiyyatda fərqli baxış bucaqlarından istifadə edərək qərar qəbulunu təhlil etməyə və resurs bölgüsünü öyrənməyə kömək edən iki fərqli analiz metodudur. Onların əsas fərqləri daha çox dəyişikliklərin miqyası, tətbiq sahələri və qərar qəbul prosesində oynadıqları rol ilə bağlıdır.^[8]

Marjinal analiz — bir vahid dəyişiklik nəticəsində ortaya çıxan əlavə dəyəri və ya xərci (məsələn, marjinal gəlir və ya marjinal xərc) hesablayır. Yəni, bu analiz daha kiçik dəyişikliklərin nəticələrini nəzərə alır. Mükəmməl rəqabət bazarında fəaliyyət göstərən firmalar və ya istehlakçılar üçün uyğundur, çünki bu bazar şəraitində hər kiçik dəyişiklik cüzi təsirlərlə nəticələnir. Marjinal analiz qısa müddətli qərarlar qəbul etmək və xırda dəyişikliklərin təsirini ölçmək üçün idealdır.^[9] Marjinal analiz adətən sadə və fərdi dəyişikliklər üzərində qurulduğu üçün nisbətən daha az məlumat tələb edir və hesablama asandır. Məsələn, bir məhsulun qiyməti və ya miqdarında kiçik dəyişikliklərin mənfəətə təsirini analiz etmək üçün tətbiq edilir.^[10]

İnframarjinal analiz isə daha böyük və ya struktur dəyişiklikləri nəzərə alır. Marjinal analizdən fərqli olaraq, bu analiz birdən çox vahid və ya daha geniş miqyasda dəyişikliklərin təsirlərini araşdırır. Bu analiz qeyri-mükəmməl bazarlarda, rəqabətin az olduğu və ya qeyri-sabit vəziyyətlərdə daha dəqiq nəticələr verir.^[11] Belə bazarlarda marjinal analiz kifayət etmədiyi üçün geniş miqyasda dəyişiklikləri nəzərə alan inframarjinal analizə ehtiyac yaranır. İnframarjinal analiz uzun müddətli qərarları analiz etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur və əhəmiyyətli dəyişikliklərin təsirini daha dəqiq ölçməyə imkan verir. Struktur dəyişikliklərin və ya miqyasın artmasının təsirlərini öyrənmək üçün uyğundur. İnframarjinal analiz marjinal analizə nisbətən daha çox məlumat tələb edir və daha mürəkkəb modellərə əsaslanır. Bu, xüsusilə dəyişikliklərin iri miqyasda baş verdiyi hallarda lazımlıdır.^[12]

Marjinal analiz əsasən mikroiqtisadi dəyişiklikləri analiz etmək üçün istifadə olunan sadə və sürətli bir vasitədir. İnframarjinal analiz isə daha kompleks, genişmiqyaslı dəyişiklikləri, qeyri-mükəmməl bazar strukturlarını və uzun müddətli təsirləri qiymətləndirir. Hər iki analiz bir-birini tamamlayır və fərqli qərar qəbul proseslərində istifadə olunur.

• Xiaokai Yang, Jeffrey D. Sachs. Economic Development and the Division of Labor. John Wiley & Sons. 2008. ISBN 9781405142175.
• Xiaokai Yang. A Review of the Literature of Inframarginal Analysis // The Economics of E-Commerce and Networking Decisions: Applications and Extensions of Inframarginal Analysis. Springer. ed. Y. Ng, H. Shi, G. Sun. 2003. ISBN 9781403938374.
• Xiaokai Yang, Wai-Man Liu. Inframarginal Economics. Increasing returns and inframarginal economics, Vol. 4. World Scientific. 2009. ISBN 9789812837929.
• Advancing Social Simulation: The First World Congress. Agent-Based Social Systems. Springer. ed. Shingo Takahashi, David Sallach, Juliette Rouchier. 2008. 39. ISBN 9784431731672.
• Yanqing Jiang. China: Trade, Foreign Direct Investment, and Development Strategies. Chandos Asian Studies Series. Chandos Publishing. 2014. 132–133. ISBN 9781780634432.