. Ureyim.az

Istiqlal Qezet 1918 - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Istiqlal Qezet 1918
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: İstiqlal (qəzet).

"İstiqlal" qəzeti (az.-əski. استقلال‎) — həftəlik qəzet. Türk Ədəmi-Mərkəziyyət firqəsi "Müsavat"ın orqanı.[1]

İstiqlal
az.-əski. استقلال‎
Sahibi Müsavat (Müsəlman Demokrat Partiyası)
Təsisçi
  • Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
Baş redaktor
  • Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
Yazıçılar Seyid Hüseyn
Mirzə Bala Məmmədzadə
Ə. Həmdizadə
Əhməd Həmdi Qaraağazadə
Ümmügülsüm
Əhməd Cavad
Əli Yusif
Cəfər Cabbarlı
Əbdülvahab Məmmədzadə
Məmməd Əli Rəsulzadə
Məhəmməd Ağaoğlu
Məşədi Yusif Fərzixanov
Yaranma tarixi 1918
Dil Azərbaycan dili
Nəşrini dayandırıb 23 aprel 1920
Ölkə
  •  AXC

Mündəricat

  • 1 Tarixi
  • 2 Qəzetin mətbəəsi və müəllifləri
  • 3 Qəzetin rubrikaları
  • 4 İstinadlar
  • 5 Xarici keçidlər
  • 6 Həmçinin bax

Tarixi

redaktə

Azərbaycan mətbuat tarixinin tanınmış araşdırıcılarından olan Akif Aşırlı bu dövrdə (1918–1920) çıxan "İstiqlal" qəzeti haqqında qənaətlərini bölüşür: "Bu qəzetin 1918-ci ildə 7, 1919-cu ildə 28, 1920-ci illərdə isə 15 sayı işıq üzü görüb.[2] Bakıda nəşr olunmuşdur. İlk nömrəsi 1918-cu il də, son nömrəsi 1920-ci il aprelin 23-də çıxmışdır. 42 nömrəsi buraxılmışdır. Qəzetin məsləki, məqsəd və vəzifəsi Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin birinci nömrədə çap olunmuş "İstiqlal" adlı baş məqaləsində şərh olunmuşdu.[3] Məqalədə deyilirdi:

  İnsanların istiqlalına hürriyyyəti-şəxsiyyə, millətlərin hürriyyəti-şəxsiyyəsinə istiqlal deyilir. Hürriyyəti-şəxsiyyə nə qədər müqəddəs isə, şəxslərin məcmusu olan millətlərin istiqlalı da o nisbətdə müqəddəsdir. Azərbaycan istiqlalı! İştə, bir şüar ki, firqəmiz onun ilk ələmdan olmaq şərəfilə iftixar eylər. İştə, bu, qanlarla söndürülməyən və bu gün hər kəsi kəndisini tanımaya vadar edən, yolunda dönməz bir əzmlə cihad etdiyimiz Azərbaycan istiqlalını müdafiə üçün "İstiqlal"ı nəşrə başlayır.  

Tofiq Fikrətbeyti qəzetin başlığında epiqraf kimi verilmişdi.

  Millət yoludur, haqq yoludur tutduğumuz yol,

Ey haqq, yaşa, ey sevgili millət, yaşa, var ol!

 
 
Vuqar Haciyevin şəxsi arxivində "İstiqlal" qəzeti

Qəzetin mətbəəsi və müəllifləri

redaktə

"Heyəti-təhririyyə" (redaksiya heyəti) tərəfindən idarə edilən qəzet "Turan" mətbəəsində çap olunurdu. Əsas müəllifləri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Seyid Hüseyn, Mirzə Bala Məmmədzadə, Ə. Həmdizadə, Əhməd Həmdi Qaraağazadə, Ümmügülsüm, Əhməd Cavad, Əli Yusif, Cəfər Cabbarlı, Əbdülvahab Məmmədzadə, Məmməd Əli Rəsulzadə, Ağa oğlu Məhəmməd, Məşədi Yusif Fərzixanov və b. idi. İştirakçıların çoxluğuna baxmayaraq, qəzetin aparıcı ədəbi simaları M.Ə.Rəsulzadə, M.B.Məmmədzadə və Ə.H.Qaraağaczadə idi. ―"İstiqlal"da partiyanın məfkurəsinin təbliği əsas yer tuturdu. İlk nömrələrinin birində "Türk Ədəmi-Mərkəziyyət fırqəsi "Müsavatın məramnaməsi" dərc olunmuşdu. [4]

Qəzetin rubrikaları

redaktə

"Firqə həyatı" rübrikasında Bakı və ətrafında, əyalətlərdə "Müsavat" özəklərinin işi işıqlandırılırdı. ―"İstiqlal"da partiyalararası ixtilaflar, "Müsavatla "İttihad" və sosialistlər arasındakı ziddiyyətlər geniş şərh olunurdu. "Kabinə böhranı" başlığı ilə dərc olunmuş məqalələrdə siyasi dairələrdə vəziyyət təhlil edilirdi. Qəzetdə Azərbaycan xalqına qarşı mart soyqırımının və İstiqlal bəyannaməsinin elan olunmasının ildönümü münasibətilə yazılara və keçirilmiş tədbirlərin təsvirinə geniş yer verilirdi. İstiqlalın səhifələrində bədii ədəbiyyat da əhəmiyyətli yer tuturdu. Qəzetdə M.Ə.Rəsulzadə, Ə.Cavad, Ümmügülsüm, Əli Yusif və C.Cabbarlının şerləri, "Seyrçi" və "Ağcaqanad" imzaları ilə nəsr əsərləri dərc olunmuşdur.[5][6]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Azərbaycan Xalq Cümuhiriyyəti. I cild. Müəllif: Yaqub Mahmudov". www.azerbaijan-news.az. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  2. ↑ ""İstiqlal"ın əsas müəllifləri istiqlalçı publisistlər idi". www.anl.az. 2021-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.
  3. ↑ "Şərqin istiqlal rəmzi". www.azerbaijan-news.az. 2021-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.
  4. ↑ "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün mətbuatı". axc.preslib.az. 2021-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.
  5. ↑ "Cümhuriyyət dövü Azərbaycan mətbuatı" (PDF). anl.az. 2021-09-27 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.
  6. ↑ "Azərbaycan Milli İstiqlal Mübarizəsi və Məhəmməd Əmin Rəsulzadə" (PDF). elibrary.bsu.edu.az. 2022-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.

Xarici keçidlər

redaktə
  • "Rəsmi dövlət qəzeti nümunəsi: ənənə və müasirlik". science.gov.az. İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.
  • "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün parlaq səhifələri". xalqqazeti.com. İstifadə tarixi: 16 iyul 2021.

Həmçinin bax

redaktə
  • Məmməd Əmin Rəsulzadə
  • Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=İstiqlal_(qəzet,_1918)&oldid=8108845"
UREYIM.AZ