Emirxeyir - Wikipedia - Ureyim.az

Əmirxeyir (1991-ci ildən Kalavan) Ermənistan SSR-in Krasnoselsk (Mixaylovka – Çəmbərək) rayonunda, rayon mərkəzindən 33 km şimal-qərbdə azərbaycanlılar yaşamış kənd. Bəriabad kəndi ilə birləşdirilmişdir. 1873-cü ildə 161, 1926-cı ildə 216, 1931-ci ildə 250, 1959-cu ildə 342, 1970-ci ildə 712 nəfər azərbaycanlı əhalisi olmuşdur. 1988-ci ilin faciəli olayları zamanı azərbaycanlıların hamısı qovulmuşlar.

1988-ci ildə ancaq kənddə yaşayanları nəzərə alsaq, cəmi 300 ailədən ibarət olan Salah və Əmirxeyir kəndlərində doğulmuş olan 11 elmlər doktoru, 29 elmlər namizədi var idi. Bu rəqəm hər 7–8 ailəyə bir alim düşdüyünü göstərir. Bu, çox yerlərdə rast gəlinməyən, kifayət qədər yüksək göstərici idi. 1988-ci ildə kəndin əhalisi Azərbaycana qovulmuşdur.

Kəndin adı Əmir şəxs adından və türk dillərində kair "vadinin suvarılan hissəsi"^[5] sözlərindən ibarətdir. XIX əsrin II yarısında Qayax qəzasında Amirxeyir kənd adı^[6][7][8]

Əmirxeyir kəndi Qafqaz və Zaqafqaziya diyarı idarəsinin dəyişdirilməsi haqqında 1867-ci il 9 dekabr tarixli çar fərmanı əsasında yaradılmış Yelizavetpol quberniyasının Qazax qəzasına aid olmuşdur. 1918-ci ildən 1920-ci ilə qədər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ərazisi daxilində mövcud olmuşdur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Qazax qəzasında hərbi inqilab komitəsi yaradıldı. Ermənistanda sovet hökuməti qurulduqdan (1920, 29 noyabr) sonra Qazax qəzası ərazisinin 44,5%-i, o cümlədən 1874-cü il inzibati bölgüsünə görə Azasu, Qaradaş, Qılınc kənd, Uzuntala, Baranin, Qalaçı, Kötikənd, Qoşqotan Külpi, Yeni Dilican, Köhnə Dilican, Karvansara, Qaraqoyunlu, Polad Ayrım, Xaştar, Başkənd, Küləli, Mixaylovsk, Tatlıkənd, Tovuzqala kəndləri Ermənistanın tərkibində qaldı. Qazax qəzasının Azərbaycanın tərkibində qalan torpaqlarında Qazax, Ağstafa, Tovuz, Gədəbəy, Şamxor rayonları, Ermənistana verilmiş torpaqlarda isə Karvansara (İcevan), Çəmbərək (Krasnoselsk), Şəmşəddil, Dilican rayonları yaradıldı.

• Alıyev Alı Qələndər oğlu-1948-ci ildə Pantürkist kimi sibirə sürgün edilmiş represiya qurbanı.
• Qələndərov Qələndər Alı oğlu-Fizika elmləri namizədi
• Ağamalıyev Əmrulla Qulu oğlu (fizik) — Bakı Dövlət Universiteti-Fizika elmləri namizədi, dosent
• Sabir Əliyev (həkim) — Azərbaycan Tibb Universiteti-nin tədris işləri üzrə prorektoru , tibb elmləri doktoru, professor.
• Qara Namazov — tənqidçi-ədəbiyyatşünas.
• Babək Göyüş — nasir, 2004-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
• Məmmədov Rəis Niftalı oğlu — tarixçi, filosof
• Mustafa Əliyev — Coğrafiya elmləri namizədi, dosent
• Bəhram Adil oğlu Şükürov — 2000-2007-ci il tarixlərində Azərbaycan Respublikası Appelyasiya Məhkəməsinin hakimi, 2007-2010-cu il tarixlərində Xətai Rayon Məhkəməsinin hakimi.
• Abbas Səmədov-Filologiya Elmləri doktoru