 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Ambaras məscidi, Mir Cəfər Ağa məscidi və ya Yuxarı Ambaras məscidi— Azərbaycanda Ordubad şəhərində yerləşən XVII əsrə aid məscid və tarix-memarlıq abidəsi.
| Ambaras məscidi | |
|---|---|
 | |
 | |
| 38°54′49″ şm. e. 46°01′11″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Ordubad |
| Aidiyyatı | Ordubad Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu |
| Üslubu | Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbi, İslam memarlığı |
| Vəziyyəti | qəzalı |
| İstinad nöm. | 5322 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
  Ambaras məscidi |
|
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb. Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Ambaras məscidi ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb. "Ordubad" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunun ərazisində yerləşir.
Yuxarı Ambaras məscidi Ordubad şəhərinin Ambaras məhəlləsində yerləşir.[1] Məscidin dəqiq inşa tarixi bilinmir.[2] XIX əsrdə məscid təmir olunarkən tavanında, taxta üzərində qara rənglə yazılmış kitabə qoyulub.[3][2] Bu kitabədə bunlar yazılıb:[2]
|
Ya Məhəmməd! Ya Əli! Ağa Mirzə Cəfər məscidini Ağababanın oğlu mərhum, mərifətli Cəfərqulu 1284-cü il tarixdə (05.05.1867-23.04.1868-ci il) təmir etdirdi. | 
|
Kitabəyə əsasən məscidin XIX əsrdə "Ağa Mirzə Cəfər məscidi" adlandığı məlum olur.[2] Plan quruluşunun həlli, fasad hissələrinin qurulmasında tətbiq olunan memarlıq kompozisiyası üsulları məscidin XVII–XVIII əsrlərdə tikildiyini göstərir.[4][2] Ehtimal olunur ki, məscidi XVII əsrdə Ağa Mirzə Cəfər adlı şəxs tikdirib.[5] Buna görə də məscid həm də "Ağa Mirzə Cəfər" və "Mir Cəfər Ağa" məscidi kimi adlandırılır.[6][3]
Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbinə aid edilən məscid düzbucaqlı formadadır.[4] Fasadı dəmir və kərpiclə, içərisi isə daş və kərpiclə işlənib. Tavanı altı sütun üzərində dayanır. Pəncərə və qapıları şəbəkəlidir. İkinci mərtəbəsi qadınların ibadəti üçün ayrılıb.[7]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar.[8] Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi.[9] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[9][10] Yuxarı Ambaras məscidi də bu dövrdə fəaliyyətini dayandırıb.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[11] Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Ambaras məscidi ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.[12]
2024-cü ildə burada "Ordubad" Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu yaradılıb.[13][14] Ordubad rayonunda yerləşən 299 abidənin 200-dən çoxu, o cümlədən də Yuxarı Ambaras məscidi qoruğun ərazisində yerləşir.[15][16]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
