. Ureyim.az

Aram Xacaturyan - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Aram Xacaturyan

Aram İliç Xaçaturyan (24 may (6 iyun) 1903[1][2], Tiflis[5][1][…] və ya Kocori, Tiflis quberniyası – 1 may 1978[3][4][…], Moskva[6][7][…]) — erməni mənşəli bəstəkar; Azərbaycan SSR xalq artisti (1973),[8] SSRİ xalq artisti, 4 dəfə Stalin mükafatı laureatı (1941, 1943, 1946, 1950).[8] Ermənistan SSR Dövlət himninin müəllifidir (1944).[8]

Aram Xaçaturyan
erm. Արամ Խաչատրiան
rus. Арам Хачатурян
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi 24 may (6 iyun) 1903[1][2]
Doğum yeri
  • Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası[5][1][…] və ya
  • Kocori, Tiflis qəzası, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi 1 may 1978(1978-05-01)[3][4][…] (74 yaşında)
Vəfat yeri
  • Moskva, RSFSR, SSRİ[6][7][…]
Dəfn yeri
  • Komitas adına panteon[d]
Uşağı 2
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti klassik musiqi bəstəkarı, dirijor, musiqi pedaqoqu, xoreoqraf, musiqişünas, universitet müəllimi[d], pianoçu, film bəstəkarı, pedaqoq, siyasətçi, violonçelçi[d]
Fəaliyyət illəri 1926–1978
Janrlar Akademik musiqi, balet, konsert[d], simfoniya, kamera musiqisi
Musiqi alətləri violonçel, piano, skripka
Təhsili
  • Moskva Dövlət Konservatoriyası (1929–1934),
  • Moskva Dövlət Universiteti,
  • Qnesins adına Dövlət Musiqi Kolleci[d] (–1929),
  • Moskva Dövlət Konservatoriyası (1934–1936),
  • Rusiya Musiqi Akademiyası[d]
Üzvlüyü
  • SSRİ Bəstəkarlar İttifaqı,
  • ADR İncəsənət Akademiyası[d]
Elmi dərəcəsi
  • sənətşünaslıq doktoru (1965)
Mükafatları
Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 1973
"Lenin" ordeni — 1973 "Lenin" ordeni — 1939 "Lenin" ordeni — 1963 "Oktyabr inqilabı" ordeni — 1971 "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — 1945 "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — 1966 "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı "Moskvanın müdafiəsinə görə" medalı — 1944 "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı — 1944 "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı — 1945 "Moskvanın 800 illik xatirəsinə" ordeni "İncəsənət və ədəbiyyat" ordeninin komandor dərəcəsi (Fransa) — 1974 Order of Labour (Macarıstan) — 1970 "Kiril və Mefodi" ordeni (Bolqarıstan Xalq Respublikası) — 1971 "Polşa mədəniyyətinə xidmətə görə" fəxri nişanı — 1972
1-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı — 1943 1-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı — 1946 1-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı — 1950 2-ci dərəcəli "Stalin" mükafatı SSRİ xalq artisti — 1954 RSFSR xalq artisti — 1947 Ermənistan SSR xalq artisti — 1955 Azərbaycan SSR xalq artisti — 1973 RSFSR əməkdar incəsənət xadimi — 1944 "Lenin" mükafatı — 1959 SSRİ Dövlət mükafatı — 1971 Ermənistan SSR əməkdar incəsənət xadimi — 1938
İmzanın şəkli
khachaturian.am
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Haqqında

redaktə

Üzeyir Hacıbəyovun assistenti Zaxar Yakovleviç Stelnikin xatirələrindən:[9]

  Mərkəzi Komitədən Üzeyir bəyə zəng edib tapşırmışdılar ki, Aram Xaçaturyanın yeni simfoniyasını hazırladıb dinləmə keçirilsin və şura tərəfindən qəbul edilib təsdiq edilsin. Öyrəndik ki, ermənilər İrəvanda onun əsərini təsdiq etməyiblər. Üzeyir bəy göstəriş verdi, partitura orkestrdə paylandı, əsər dinlənilməyə hazırlandı. Professor-müəllim heyəti toplanıb Xaçaturyanın simfoniyasına qulaq asdı. Sonra adəti üzrə Üzeyir bəyin otağında müzkirələr olmalı idi. Hamı gəldi. Divar boyu düzülmüş stullarda əyləşdilər. Xaçaturyan baş tərəfdə oturdu. Mən və Cövdət Hacıyev, biz Üzeyir bəyin assistentləri idik, qapının sol və sağ tərəfindəki stullarda yerimizi tutduq. Bir neçə dəqiqə keçdi. Heç kim dillənmirdi. Adətən bu tipli müzakirələr coşğu ilə keçərdi. Üzeyir bəy bığlarını dartışdırır və gözləyirdi ki, görək kim söz istəyəcək. Toplantı iştirakçıları bir neçə dəqiqəni də məzar sükutu ilə yola verdilər. Nəhayət, Üzeyir bəy dilləndi. Qonaq başa düşsün deyə rusca:

- Nə olar, - dedi, - heç kim danışmaq istəmirsə, mən danışaram. Belə, yoldaşlar. Əgər Çaykovskinin simfoniyasının ifası zamanı trombon bir çərək pauza qədər geciksə, bunu zalda oturan hər bir dinləyici dərhal hiss edər. Xaçaturyanın bu simfoniyasında isə trombonun nəinki gecikdiyini, ümumiyyətlə çalğıya başladı, ya başlamadı, bunu tamaşaçı yox, heç müəllif özü də hiss etməz.

Bunu deyib, Üzeyir bəy susdu. Yenidən otağı bürüyən sükunəti Xaçaturyanın addım səsləri pozdu. O, yekə portfelini götürüb, heç nə demədən otaqdan çıxdı. Bu, onun Azərbaycandan axırıncı gedişi oldu.

 

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 Հայկական սովետական հանրագիտարան (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2000.
  2. ↑ 1 2 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (erm.). Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. C. 2.
  3. ↑ 1 2 Aram Iljitsch Chatschaturjan // filmportal.de. 2005.
  4. ↑ 1 2 Aram Iljitsch Chatschaturjan // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  5. ↑ 1 2 Хачатурян Арам Ильич // Хачатурян Арам Ильич (rus.). 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  6. ↑ 1 2 http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/obituary-anatol-vieru-1181072.html.
  7. ↑ 1 2 http://www.musicweb-international.com/classrev/2007/Aug07/Khachaturian_3932292.htm.
  8. ↑ 1 2 3 Azərbaycanın erməni xalq artistləri — SİYAHI Arxivləşdirilib 2022-01-10 at the Wayback Machine modern.az  (az.)
  9. ↑ "Üzeyir bəy Xaçaturyanı Bakıdan necə qovdu". 2016-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-25.
Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Aram_Xaçaturyan&oldid=7406651"
UREYIM.AZ