 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Baça bazi ya da Beçəbazlıq (Dari: بچه بازی, Beçə bazi - "oğlanlarla oynamaq";بچه beçə, "bala, uşaq" və بازی bāzī, "oyun") — Əfqanıstanda uşaqbazlıq üçün istifadə edilən söz. Cavan oğlanların qız obrazında erotik rəqslər və başqa cinsi fəaliyyətlərdən ibarət olan[1] cinsi quldarlığın və uşaq fahişəliyin növü.[2] Əfqanıstanda və Pakistanda mövcuddur.[1][3]
Talibanın birinci hakimiyyəti dövründə (1994-2001) baça bazi üçün ölüm hökmü tətbiq olunurdu.[4][5] İddia edilir ki, ABŞ hərbi qüvvələri Əfqanıstanda baça bazi fəaliyyətini etina edirdilər.[6] ABŞ hərbi qüvvələri bu iddiaları inkar edir və məsələnin çözülməsi böyük nisbətdə Əfqanıstan hökumətinin məsuliyyəti olduğunu qeyd edirlər.[7] Bu hal Əfqanıstan qanunlarına,mülki məcəlləsinə və şəriətə də qarşı olduğuna görə zidd hesab olunur.[8]
Bu biznes günümüzdə Əfqanıstanda artır, bəzi kişilər baça bazi adətini sərvətin və yüksək vəziyyətin göstəricisi kimi qoruyub saxlayırlar.[9][10][11]
Baça bazi Mərkəzi Asiyada IX və ya X əsrdə ortaya çıxıb.[1] Birinci Dünya müharibəsindən sonra o, böyük şəhərlərdə azalıb. Tarixçi Entoni Şeyin fikirinə görə bunun səbəbi qərbi kolonial dəyərlər idi.[12]
Mərkəzi Asiyaya səfər edən bir sıra xarici səyyahlar baça bazi haqqında yazırdılar. Məsələn, 1872-1873 illərin arasında Türküstana səfər edən Yucin Şuler qeyd edirdi ki, varlı yiyələr sevdiyi rəqqasları böyüdükdə onlara öz biznesini təsis etməyə kömək edirdilər.[13]
2010-cu ildə, Əfqanıstan parlamentinin üzvü olan Abdulxabir Uçqun baça bazi fəaliyyətinin artımda olduğunu demişdi.
Xalid Hüseyninin Çərpələng uçuran romanında baça bazi göstərilib.
Əfqan jurnalisti Nəcibullah Qureyşi 2010-cu ilin martında Böyük Britaniyada və apreldə ABŞ-da nümayiş etdirilən "Əfqanıstanın rəqs edən oğlanları" adlı sənədli film çəkdi.[14] Film 2011-ci ildə Amnesty International hüquq təşkilatının ən yaxşı sənədli filmə görə media mükafatını qazandı.[15]
Əfqanıstan Qadınlarının İnqilabi Assosiasiyası rəsmi bəyanat yayaraq baça bazi adətini qınayıb.
2010-cu ilin dekabr ayında WikiLeaks açıqlayıb ki, DynCorp hərbi podratçının işçiləri şimalı Əfqanıstanda baça baziyə pul xərclədilər. Əfqanıstan Daxili Naziri Məhəmməd Hanif Atmar ABŞ hərbçilərindən DynCorp fəaliyyətini nəzarət etməyi tələb etmiş, lakin, ABŞ səfirliyi iddia etmişdi ki, bu DynCorp ilə mövcud olan müqavilə çərçivəsində bu hüquqi baxımdan mümkün deyil.[8]
2011-ci ildə BBC Xidmətinin Sənədli Film proqramı diqqəti baça bazi hallarının sayının artmasına yönəltdi.[16]
2015-ci ildən pedofillərdən qurtulmaq əvəzinə, əfqan ordusunun onları Talibana qarşı silahlandırması və onları kəndlərə polis komendantı kimi vəzifələrə təyin etməsi və uşaqlara qarşı zorakılığın qarşısının alınması üçün heç bir iş görülməməsi orada xidmət edən ABŞ əsgərlərini narahat etməyə başlamışdı.[17] 2017-ci ilin iyun ayında Əfqanıstanın Yenidənqurulması üzrə Xüsusi Baş Müfəttiş tərəfindən açıqlanan hesabata görə, ABŞ ordusu əfqan qoşunları tərəfindən 5753 "insan hüquqlarının kobud şəkildə pozulması" hadisəsi barədə məlumat verib və onların əksəriyyəti cinsi zorakılıqla bağlı olub.[18] Hətta ABŞ Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin zabiti kapitan Den Kuinn bir oğlan uşağını cinsi köləlikdə saxlayan əfqan polis rəisi ilə mübahisədən sonra Əfqanıstanda komandanlıqdan azad edilmişdi.[19]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|