 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Bolqarıstan–Kürdüstan Regionu münasibətləri — Bolqarıstan Respublikası ilə Kürdüstan Regionu arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.[a] Bolqarıstan 2014-cü ildən Ərbildə yerləşən ticarət ofisi vasitəsilə Kürdüstan Regionunda təmsil olunur,[1] Kürdüstan Regionunun isə Bolqarıstanda nümayəndəliyi yoxdur. 2012-ci ildə Kürdüstan Prezidenti Məsud Bərzani Bolqarıstana rəsmi səfər etmiş, Bolqarıstan Prezidenti Rosen Plevneliyev və Baş naziri Boyko Borisov ilə görüşmüşdür.[2] 2017-ci ilin may ayında prezident Bərzani Bolqarıstanda rəsmi səfərdə olan prezident Boyko Borisov ilə görüşmüşdür.[3]
| Bolqarıstan–Kürdüstan Regionu münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
1959-cu ildə Bolqarıstan və İraq iraqlı tələbələrin Bolqarıstanda təhsil almasına icazə verən mədəni müqavilə imzalamışdılar.[4] Orada 190 İraq kürdü təhsil alırdı.[5] 1960-cı illərin əvvəllərində Bolqarıstan hökuməti kürdlərin hüquqlarını dəstəklədiyini bəyan etmişdir. Bu, kürdlərin mövcud olmaq, öz milli mədəniyyətlərini tətbiq etmək və inkişaf etdirmək hüququna malik olduğunu nəzərdə tuturdu. Kürd lideri Mustafa Bərzani 1960-cı ildə Bolqarıstana səfər etmişdir.[6]
Bolqarıstan İraq hökuməti ilə İraqın daha geniş kürd əhalisi arasında əlaqələrin yaxşılaşdırılmasına dəstəyini ifadə etmişdir. Bolqarıstan hökuməti 2 noyabr 1963-cü ildə Bağdad hakimiyyəti ilə sülh yolu ilə həllini ifadə edən kürd bəyannaməsini xoş qarşılamışdır. 1970-ci illərin əvvəllərində Georgi Andreyevin başçılıq etdiyi Bolqarıstan Aqrar Milli Birliyinin nümayəndə heyətinin Kürdüstana səfəri ilə başlayan Kürdüstan Regionu ilə Bolqarıstan arasında əlaqələr güclənmişdir. Nümayəndə heyəti Mustafa Bərzani ilə görüşmüşdür. Bərzani burada qeyd etmişdir ki, Bolqarıstan və digər sosialist Avropa ölkələrinin Kürdüstan Regionu ilə sağlam əlaqələri var. 1970-ci ilin iyulunda partiya katibi Həbib Kərimin başçılıq etdiyi Kürdüstan Demokrat Partiyasının nümayəndə heyəti Vətən Cəbhəsinin dəvəti ilə Sofiyaya səfər etmiş, Vətən Cəbhəsindən Qruda Atanasovun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti isə həmin ilin oktyabrında Mustafa Bərzanini ziyarət etmək üçün Kürdüstan Regionuna səfər etmişdir. 1972-ci ilin aprelində keçirilən Vətən Cəbhəsi qurultayında KDP nümayəndə heyəti də iştirak etmiş və burada nümayəndə heyətinin rəhbəri Darik Kamil Akrayi iki "ölkə" arasında antiimperializm əsasında əlaqələri genişləndirməyə çalışdıqlarını söyləmişdir. 1972-ci ilin oktyabrında Bolqarıstan Kommunist Partiyasının nümayəndə heyəti İraqa getmiş və Kürdüstan Regionunda Kürdüstan Demokratik Partiyası ilə görüş təşil etmişdir. Bu dövrdə Bolqarıstan kürd tələbələrə təqaüd verməyə davam etmiş və bununla da kürdlərin azadlıq mübarizəsinə rəhbərlik edəcək kürd ziyalılarının yaradılmasına dəstək vermişdir.[7] Bolqarıstan tarixçisi Nadiya Filipovanın fikrinə görə, İraqdakı kürd müqaviməti Şərq bloku üçün əsas məsələ deyildi.[6]
2008-ci ildə Kürdüstan Regionu İraqın razılığı olmadan Bolqarıstandan atıcı silah və sursat idxal etmişdir. Kürd rəsmiləri Kürdüstanın islamçılarla mübarizə aparmaq üçün silaha ehtiyacı olduğunu iddia etmişdir, lakin Bolqarıstan daşınma ilə bağlı şərh verməkdən imtina etmişdir.[8] Daha sonra Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Draqovest Draqanov bu əməliyyatın nə vaxtsa baş verdiyini təkzib etmişdir.[9] Eynilə Kürdüstan hökuməti də bunu təkzib etmişdir.[10] 2012-ci ildə Bolqarıstan Baş nazirinin müavini Simeon Dyankov xüsusilə maliyyə, mədəniyyət və kənd təsərrüfatı sahələrində əməkdaşlığı inkişaf etdirmək üçün Kürdüstana səfər etmişdir.[11] 2013-cü ildə Bolqarıstan Xarici İşlər naziri Nikolay Mladenov Ərbildə Kürdüstan Baş naziri Neçirvan Bərzanini ziyarət etmişdir.[12] 2014-cü ildə Bolqarıstanın İqtisadiyyat və Energetika nazirinin müavini Krassin Dimitrov ikitərəfli əlaqələri gücləndirmək və regionda Bolqarıstanın konsulluğunun açılmasına yol açmaq üçün Ərbilə səfər etmişdir.[13] Həmin ilin sonunda, 2014-cü ilin yayında İŞİD İraqı işğal edən zaman Bolqarıstan "Peşmərgə"yə hərbi yardım göndərmək qərarına gəlmişdir. Yardım 6 milyon lev dəyərində avtomat və patronlardan ibarət olmuşdur.[14] 2015-ci ildə Kürdüstan Regionu Xarici İşlər naziri Fələh Mustafa Bolqarıstan Xarici iUşlər naziri Daniel Mitov ilə "GLOBSEC 2015"də görüşərək əlaqələri dərinləşdirmək iradəsini ifadə etmişdir.[15] Mustafa və Mitov "GLOBSEC 2016" sərgisində də görüş keçirmişdir.[16]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
