. Ureyim.az

Buxara Emirliyi - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Buxara Emirliyi
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var.
Lütfən, məqaləyə etibarlı mənbələr əlavə edərək onu təkmilləşdirməyə kömək edin. Mənbəsiz məzmun problemlər yarada və silinə bilər. Problemlər həll edilməmiş şablonu məqalədən çıxarmayın. Daha ətraflı məlumat və ya məqalədəki problemlərlə bağlı müzakirə aparmaq üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə diqqət yetirə bilərsiniz.


Buxara Əmrliyi (Özbəkcə: Buxoro Amirligi (1785 – 1920)), Həştərxan hakimiyyətinin son xanı olan Əbul Qazi zamanında, Məhəmməd Rəhm Xan rəhbərliyindəki Monqol mənşəli ancaq Çingiz xan soyundan olmayan Manqıtlar 1747-ci ildə Buxaranı işğal edərək 1753-cü ildə Əmrliyini elan etmişdi. Dövrün Orta Asiyanın adətinə görə Çingiz Xan soyundan gəlməyən Xan ola bilmədiyi üçün 1756-cı də "Əmir əl-Möminin" ünvanını istifadə etmişdi və 1785-ci ildə Həştərxan hakimiyyətinin Buxara xanlığına son qoymuşdur.

Yarı müstəqil dövlət (Rusiya protektoratı altında 1873–1917)
Buxara əmirliyi
fars. امارت بخارا‎
özb. Buxoro amirligi
Bayraq[d]
Bayraq[d]
Buxara Əmirliyi (yaşıl rəngdə).1850-ci illər.
Buxara Əmirliyi (yaşıl rəngdə).1850-ci illər.
← 
 →
1785 — 7 oktyabr 1920
Paytaxt Buxara
Dil fars dili
Rəsmi dilləri Özbək
Fars dili[1]
Din Sünni İslam, Şiə İslam, Sufizm (Nəqşibəndilik), Zərdüştilik, İudaizm
Pul vahidi Rubl
Əhalisi

2478000[2]

(1875-ci il)
1200000[3]

(1908-ci il)
İdarəetmə forması Mütləq monarxiya
Xan
 • 1785–1800 Mir Məsum Şah Murad (ilk)
 • 1911–1920 Seyid Alim xan (son)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1747-ci ildə Nadir Şahın ölümündən sonra, Muhammad Rəhm Xan, Abulfayz Xanı və onun oğulunu öldürdülər, beləcə Cani hakimiyyətinə son qoyuldu. Bundan sonra əmrlər oyuncaq xanlara icazə verdilər, Abdul Qazi Xanın ölümündən sonra Mir Günahsız Şah Muradın taxta çıxması üçün imkan yarandı[4]

Manqıtler zamanında xanlığın sərhədləri daralmağa başladı və XIX əsrin sonlarına doğru mərkəz olan Buxaraın da ruslar tərəfində işğalından sonra Buxara xanlığı Rus boyunduruluğuna keçdi və 1920-ci ildəki Sovet işğalına qədər yarı müstəqil qaldı. Xanlıq torpaqları 1860-cı ilə qədər bugünkü Türkmənistanı, Özbəkistanın qərbini və Qazaxıstanın cənub-qərbini əhatə edirdi.

Xivə xanlığı və Kokand xanlığı ilə birlikdə Özbək üç xanlığı olaraq xatırlanmışdır.

Mündəricat

  • 1 Buxara Əmrləri
  • 2 Mənbə
  • 3 İstinadlar
  • 4 Xarici keçidlər

Buxara Əmrləri

redaktə
  • Günahsız Şah Murad 1785–1800
  • Heydər xan 1800–1826
  • Ömər 1826–1827
  • Nəsrulla xan 1827–1860
  • Müzəffər xan 1860–1886
  • Əbdüləhəd xan 1886–1910
  • Məhəmməd Alim Xan 1910–1920

Mənbə

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Roy (2000), The new Central Asia: the creation of nations, p.70". 2022-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-18.
  2. ↑ E.K. Travel from Orenburg to Bukhara. Foreword N.A. Halfin. Moscow, The main edition of the eastern literature of the publishing house "Science", 1975. (in Russian:Мейендорф Е. К. Путешествие из Оренбурга в Бухару. Предисл. Н. А. Халфина. М., Главная редакция восточной литературы издательства "Наука", 1975.) [ölü keçid]
  3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-18.
  4. ↑ Soucek Svat, A History of Inner Asia (2000), səhifə 179–180

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Buxara_əmirliyi&oldid=7456990"
UREYIM.AZ