 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Dome Fuci (yap. ドームふじ, ing. Dome Fuji və ya ing. Dome F) — Antarktidanın Kraliça Mod Torpağı ərazisinin şərqində yerləşən buz silsiləsi üzərində yerləşir. Yaponiyaya məxsus qütb stansiyası 77°30′ c. e. 37°30′ ş. u.HGYO koordinatlarda yerləşir.
_English_ver.png)
Dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 3810 metr təşkil edir. Bu stansiya Şərqi-Antarktika buz silsiləsinin üzərində yerləşən hündürlüyü yüksək olan ikinci stansiyadır.
Stansiyanın yerləşdiyi ərazinin yüksəkliyi səbəbindən dünyanın ən soyuq bölgələrindən biridir. Yayda stansiyanın yerləşdiyi ərazidə yayda −30°S, qışda isə hətta −80°S qədər enir. Orta illik temperatur 54,3°S olur, bu göstərisi 3° Vostok stansiyasından isti göstəricidir. Əlçatmazlıq qütbündən isə 3,5° yuxarıdır. İyul ayında orta temperatur −74°S, dekabr və yanvar aylarında isə −35°S təşkil edir. Stansiya soyuq səhra ərazisində yerləşir. İllik yağıntının miqdarı cəmi 25 mm-dir. Yağıntı əsasən kristal buz şəklində düşür
8 dekabr 2013 ildə stansiya tərəfindən bir açıqlama verilmişdir. Bura deyilirdi ki, 3 avqust 2004-cü ildə stansiya Dünyada ən aşağı temperaturu qeydə almışdır. Bura havanın temperaturu −91,2°S təşkil etmişdir. Bu isə ən aşağı temperatur kimi qeydə alınan −89,6°S temperaturdan 2° aşağı olmuşdur[1]. −89,6°S temperaturu Sovet alimləri tərəfindən Vostok stansiyasında 21 iyul 1983 ildə qeydə alınmışdır[2][3]. Bununla belə bu temperaturun qeydiyyatı birbaşa deyil sputnikdən əldə edilmiş məlumatlar əsasında bildirilmişdir. Rusiya Antarktika ekspedisiyasının rəhbərliyi bu temperaturun ən aşağı temperatur kimi, qeydə alınmasını düzgün hesab etməmişlər[4].
Antarktik stansiya (yap. ドームふじ基地 1995-ci ilin yanvarında ""Dome Fuci" müşahidə bazası" kimi (ing. Dome Fuji observation base, yap. ドームふじ観測拠点 təşkil edilmişdir. 1 aprel 2004-cü ildən isə ""Dome Fuci" stansiyası" adlandırılır. Stansiyanın coğrafi koordinatları: 77°19′ c. e. 39°42′ ş. u.HGYO. Stansiyadan 1000 km aralıda Yaponiyanın "Şova" qütb stansiyası yerləşir. Ümumilikdə Yaponiyanın Antartidada 5 stsnsiyası fəaliyyət göstərir. Stansiya 3796 metr hündürlükdə yerləşməsi ilə dünyanın bü göstərici baxımından ikinci stansiyasıdır.
1995-ci ilin avqust ayından başlanan buzun qazilması 1996 ilin avqust ayına qədər davam etmişdir. Burada buzun qalınlığı 2503 m təşkil edir. Dib buzunun yaşı 340 min il qiymətləndirilir[5][6][7]
İkinci dəfə buzun dərininə qazılması 2003-cü ildən başlanılır. Ancaq qazılmalar ancaq yay ayları aparıldığından dibə 2007 ildə çatılır. Bu dəfə dərinlik 3035,22 m təşkil edirdi. Dibdən çıxan buzun yaşı 720 min il olaraq qiymətlədirilir[8]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|