Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Zeynalov Eldar Bahadır oğlu (8 oktyabr 1948, Bakı) — kimya elmləri doktoru, professor. AMEA-nın müxbir üzvü (2017). Azərbaycan kimyaçısı, Azərbaycanda və bir sıra xarici ölkələrdə kimyəvi kinetika və kataliz, yüksək molekullu birləşmələr və neft kimyası sahəsində mütəxəssis və ekspert, tanınmış kimyaçı-alim, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) müxbir üzvü, kimya üzrə elmlər doktoru, professor, AMEA-nın akademik M. F. Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun "Nanokarbon katalizatorları iştirakında hidrogen peroksidlə oksidləşmə" laboratoriyasının müdiri, eyni zamanda, "Neft mənşəli kaustobiolitlərdən nanokarbon materialları əsasında katalizatorların sintezi və tətbiqi üzrə fundamental tədqiqatlar (İNTERLABCAT)" beynəlxalq laboratoriyasının rəhbəri. 2009-cu ildən Amerika Kimya Cəmiyyətinin üzvüdür.
Eldar Zeynalov | |
---|---|
Eldar Bahadır oğlu Zeynalov | |
![]() | |
Doğum tarixi | 8 oktyabr 1948(1948-10-08) (76 yaş) |
Doğum yeri | |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Atası | Bahadur Zeynalоv |
Elm sahəsi | kimya |
Elmi dərəcələri | |
Elmi adı | |
İş yeri | |
Təhsili | |
Mükafatları |
![]() |
Eldar Zeynalov 8 oktyabr 1948-ci ildə Bakı şəhərində ziyalı və alim, neft kimya sahəsində Azərbaycanın görkəmli alimlərindən biri, Azərbaycanın əməkdar elm xadimi, akademik Bahadır Zeynalovun ailəsində anadan olmuşdur. Həyat yoldaşı Zeynalova Səadət Məmməd qızı – təvəllüdü 1954, dil nəzəriyyəsi və german dilləri üzrə mütəxəssis, professor, filologiya elmləri doktoru, AFR-in Aleksandr-fon-Humboldt Fondunun laureatı, Ümumdünya Germanistlər Birliyinin üzvüdür.
1971-ci ildə E. B. Zeynalov Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) kimya fakültəsini "Yüksəkmolekullu birləşmələr kimyası" ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Eldar Zeynalovun elmi fəaliyyəti 1971-ci ildə başlanmış. O, Azərbaycan Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının tövsiyəsi ilə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun Sumqayıt filialının aspiranturasına daxil olub və sonra SSRİ Elmlər Akademiyasının Kimyəvi Fizika İnstitutunun aspiranturasına göndərildi. 1976-cı ildə Moskva vilayəti, Çernoqolovka şəhərində SSRİ EA-nın Kimyəvi Fizika İnstitutun Bölməsində "Poliorqanosiloksanların oksidləşdirici destruksiyası və stabilləşməsi sahəsində tədqiqatlar" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını uğurla müdafiə etmiş və SSRİ Nazirlər Sovetinin nəzdində Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə "Fiziki kimya" ixtisası üzrə kimya elmləri namizədi elmi dərəcəsinə layiq görulmüşdür.
1989-cu ildə E. B. Zeynalov Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının Kimya Texnologiyasının Nəzəri Problemləri İnstitutunun İxtisaslaşmış Şurasında "Neft mənşəli təbii strukturların anti-radikal fəallığı" mövzusunda "Kimyəvi kinetika və kataliz" və "Neft kimyası" ixtisasları üzrə doktorluq dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmiş və ona SSRİ Nazirlər Sovetinin Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə kimya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi verilmişdir.
2010-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə "Yüksəkmolekullu birləşmələr kimyası" ixtisası üzrə professor elmi adına layiq görülüb. 2017-ci ildə isə E. B. Zeynalov Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvi seçilib.
1999–2001-ci illər ərzində E. B. Zeynalov kontrakt əsasında Almaniyada Federal Materialların Tədqiqi və Testləşdirilməsi İnstitutunun tədqiqat layihəsinin iştirakçıları tərkibində işləyib. Professor E. B. Zeynalovun elmi araşdırmaları beynəlxalq elmi ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. O, 1981-ci ildə SSRİ XTÜN-nın Əsas Komitəsi tərəfindən SSRİ xalq təsərrüfatının inkişafı sahəsindəki nailiyyətlərinə görə bürünc medalla təltif olunmuşdur. Eldar Zeynalov Azərbaycanda təbii neft antioksidantlarına və fullerenlər, karbon nanoborular, nanoliflər və onların funksionallaşdırılmış analoqlarının karbohidrogenlərin aerob və peroksidlə oksidləşmə reaksiyalarında, polimer materialların termooksidativ destruksiyası və stabilləşdirilməsinə həsr olunmuş yeni elmi istiqamətlərin inkişafının köklərində duran Azərbaycanın ilk alimlərindən biridir.
E. B. Zeynalov elmi yaradıcılıqla yanaşı pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olur. O, Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) "Yüksəkmolekullu birləşmələr" kafedrasında və Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) neft-kimya texnologiya fakültəsinin "Fiziki kimya" kafedrasında mühazirələr oxuyub.
Fullerenlərin, metal saxlayan karbon nanoboruların, nanoliflərin və funksionallaşdırılmış karbon nanostrukturların iştirakında karbohidgenlərin və polimerlərin maye fazada katalitik aerob və peroksid oksidləşmə proseslərinin kinetik qanunauyğunluqlarının öyrənilməsi, sintetik neft- və oksiturşuların müasir tələblərə cavab verən alınma proseslərinin işlənib təkmilləşdirməsidir. Eyni zamanda nanoölçülü titan dioksidlərin katalitik iştirakında efirləşmə proseslərinin tədqiqi, fərdi və mürəkkəb üzvi və neft kompozisiyaların tərkibində olan antioksidantlarının fəallığına dair kinetik araşdırmaların aparılması və polimer materialllarının termiki və termooksidləşdirici stabilliyi məsələlərinin öyrənilməsidir.
Professor E. B. Zeynalovun pedaqoji fəaliyyətində elmi kadrların hazırlığı böyük yer tutur. Onun elmi rəhbərliyi altında 11 kimya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru və 1 kimya üzrə elmlər doktoru yetişdirilib. Hal-hazırda o, 2 doktorantın elmi rəhbəri və 4 elmlər doktoru elmi dərəcəsi iddiaçısının elmi məsləhətçisidir.
Eldar Zeynalov özlərinin gələcək elmi fəaliyyətini kimya elminə həsr etməyini arzulayan gənclərin tərbiyəsində də fəal iştirak edir. O, 2011-ci ildən bu günə kimi M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının buraxılış diplom işlərinin əvəzsiz elmi rəhbəridir.
2000–2017-ci illərdə E. B. Zeynalov Avropada nüfuzlu beynəlxalq konfransların iştirakçısı olub.
Son illər professor E. B. Zeynalov müxtəlif nanokarbon katalizatorları və nanotitan dioksidin iştirakı ilə karbohidrogenlərin maye fazada hidrogen peroksidlə oksidləşmə proseslərinin tədqiqi ilə məşguldur. Bu sahədə E. B. Zeynalov tərəfindən çoxlu sayda icmal dərc olunmuş və göstərilmişdir ki, karbon nanobirləşmələrı (KNB) − füllerenlər və karbon nanoboruları hidrogen peroksidin parçalanmasında aktiv agentlərdirlər. Davamlı politsiklik karbohidrogen molekulları və strukturlarının oksidləşməsi, xüsusilə də fenol və neft kontaminantlarının parçalanması üçün mürəkkəb sistemlərdən ("Н2О2 + his С60/KNB") istifadə barədə təklif irəli sürülmüşdür.
Elmi işlərin yerinə yetirilməsi prosesində E. B. Zeynalov nüfuzlu beynəlxalq elmi-tədqiqat qrantlar (18 dəfə) almışdır − Akademik Dəyişmənin Alman Xidməti (DAAD), Alman Tədqiqat Fondu (DFG), London Kral Cəmiyyəti (Royal Society), Metropolitan Mançester Universiteti, Materialların Tədqiqi və Testləşməsi üzrə Alman Federal İnstitutu, həmçinin Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elm Fondu və Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Kompaniyasının Elm Fondu (SOCAR).
Çap olunmuş elmi əsərlərin ümumi sayı 380-dan çoxdur, onlardan 9 monoqrafiya və kitab, 15 müəlliflik şəhadətnaməsi və patent, o cümlədən: "Polymer Degradation and Stability, Die Angewandte Makromoleculare Chemie, Macromolecular Chemistry and Physics, Polymers&Polymer Composites, Dyes and Pigments, Journal of Vinyl and Additive Technology, Iranian Polymer Journal, Materials Testing, The Open Materials Science Journal, Carbon, Erdol Erdgaz&Kohle, Journal of Materials Science and Engineering, Vakuum-in Forschung und Praxis (Wiley-VCH), Oil&Gaz European Magazine, Applied Catalysis – A: General, Chemistry and Chemical Technology, Petroleum Chemistry, International Journal of Innovative Science, Engineering&Technology, International Research Journal of Emerging Trends in Multidisciplinary, Journal of Adhesion Science and Technology, Molecular Crystals and Liquid Crystals, Journal of Physics and Chemistry of Solids" kimi aparıcı xarici jurnallarda dərc olunmuş 225 məqalə. Dünyanın müxtəlif ölkələrin alimləri bu günə kimi E. B. Zeynalovun əsərlərinə istinad edirlər.