Ermenistan Tebabet Muzeyi - Wikipedia - Ureyim.az

18 may 1999-cu ildə, Beynəlxalq Muzeylər Günü münasibətilə İrəvan şəhərinin 11 saylı poliklinikasının (hazırda "Nor-Arabkir" Tibb Mərkəzi adlanır) rəhbərliyinin dəstəyi ilə "Ermənistan Təbabət Muzeyi" adlı sərgi təşkil olunmuş və bu sərgi mətbuat və televiziya tərəfindən işıqlandırılmışdır. Həmin il muzey Ermənistan Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən şəxsi muzey kimi qeydiyyata alınmışdır.^[1] Muzeyin banisi psixiatr Arutyun Minasyandır.^[2] O, 30 il ərzində tibbi alətlər, kitablar və arxiv sənədləri toplamışdır (onları elanlar vasitəsilə də almışdır).^[3]

Muzeydə keçirilən sərgilər sayəsində Ermənistan və digər ölkələrin KİV-lərinin diqqətini cəlb etmişdir. Muzeyin ənənəvi ziyarətçiləri arasında "Nor-Arabkir" mərkəzinin pasiyentləri və onların qohumları, tibb universitetlərinin və institutlarının tələbələri, tibb tarixi üzrə tədqiqatçılar və tibb müəssisələrinin qonaqları yer alır. Muzeydəki eksponatların sayı 30 mindən çoxdur, lakin onlardan yalnız 5 mini birbaşa 30 m²-lik ekspozisiya sahəsində nümayiş etdirilir.^[1]

2014-cü ildə Minasyan bütün eksponatları bir yerə toplayaraq "Ermənistan Təbabət Muzeyi" yaratmaq üçün böyük bir məkan ayrılmasını arzuladığını bildirmişdir, lakin onun bu çağırışına nə Mədəniyyət Nazirliyi, nə Səhiyyə Nazirliyi, nə də İrəvan Dövlət Tibb İnstitutu cavab verməmişdir.^[3] Minasyanın sözlərinə görə, keçmişdə !!Ermənistan SSR]]-də bir neçə tibb muzeyi fəaliyyət göstərmişdir, lakin onların heç biri bu günədək fəaliyyətini davam etdirməmişdir.^[1]

Muzeyin eksponatlarını mis, gil, şüşə, fajans, metal, ağac, bürünc və daşdan hazırlanmış müxtəlif tibbi əşyalar təşkil edir. Burada qədim qablar (saqilər, küplər, şüşələr), müxtəlif tibbi alətlər və cihazlar, kitablar, sənədlər, fotolar və portretlər nümayiş etdirilir. Ekspozisiyaya xüsusilə Metsamordan gətirilmiş, 5 mindən çox yaşı olan bir küp; Gorusdan olan gil flakonlar; 5 min il əvvəl yaşamış və kəllə sümüyündə patologiyası olan insan skeleti (Ararat mərzinin Cəbəçili kəndində aparılmış qazıntılardan); qədim tibbi kitablar; tanınmış həkimlərin əlyazmaları və tələbə dəftərləri; tanınmış həkimlərin və İrəvan Dövlət Tibb İnstitutunun məzunlarının fotoları, habelə erməni diasporunda fəaliyyət göstərən həkimlərin işlərinə dair materiallar (o cümlədən onların şəxsi əşyaları) daxildir.^[1]

Eksponatlar arasında həkimlər tərəfindən prosedurlar zamanı istifadə olunan məişət əşyaları da yer alır — sinir sistemi xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilən istilik prosedurlarında qızdırılan ütülər; dərman hazırlanmasında bitki və köklərin işlənməsi üçün ətçəkən maşınlar və havanlar; tibbi alət kimi istifadə olunmuş müxtəlif sadə məişət əşyaları. Ekspozisiyada həmçinin tibbi flakonlar, qədim avadanlıqlar, kitablar və arxiv materialları da mövcuddur.^[3]

2010-cu ildə muzeydə XII əsr erməni həkimi Mxitar Heratsiyə həsr olunmuş "Erməni həkimləri — erməni ədəbiyyatının yaradıcıları" adlı sərgi keçirilmişdir. Bu sərgidə 145 erməni həkim-yazara məxsus 450 kitab, onların təsvirləri, alətləri və heykəlləri nümayiş etdirilmişdir. Həmçinin, İrəvan Dövlət Tibb Universitetinin 90 illiyinə, akademik Levon Ohanesyanın anadan olmasının 125 illiyinə və həkim-yazar Ruben Sevakın yubileyinə həsr olunmuş sərgi təşkil olunmuşdur.^[1]