Monarx hər hansısa bir dövləti ömürlük və ya abdikasiyaya qədər idarə edən və taxtı doğumla əldə edən şəxs tərəfindən idarə olunan hökumət forması olan monarxiyanın başçısıdır.[1] Monarxlar avtokrat ola bilər (bütün mütləq monarxiyalarda olduğu kimi) və ya sadəcə məhdud səlahiyyətləri olan və yaxud heç bir səlahiyyəti olmayan, başlıca səlahiyyətin qanuni orqan və/və ya icra kabinetində olduğu (bir çox konstitusional monarxiyada olduğu kimi) mərasim fiquru ola bilər.[2][3] Çox vaxt monarx həmçinin dövlət dini ilə də əlaqəli olur.[4]
Siyasi və sosiokultural elmlərdə monarxiyalar irsi idarəetmə ilə əlaqələndirilir. Belə ki, həm tarixi, həm də müasir dövrdə çox monarx kral ailəsində doğulmuş və böyümüşdür.[5][6] Bəzi monarxiyalar isə irsi xarakter daşımırlar. Belə ki, hökmdar seçkili proseslə müəyyən edilir. Buna müasir nümunə Malayziyadır.[7]
Başlıq | Monarx
(Doğum ili) |
Dövlət(lər) | Başlanğıc ili | Müddət | House | Növü | Heir to the throne | İst. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ortaq şahzadə | Joan Enric Vives i Sicília
(b. 1949) |
000000002003-05-12-000012 may 2003 | style="background: var(--background-color-neutral, #eaecf0); color: var(--color-subtle, #54595d); vertical-align: middle; text-align: center; " class="table-na" | — | Ceremonial | Ex officio | [8][9] | |||
Emmanuel Macron
(b. 1977) |
000000002017-05-14-000014 may 2017 | style="background: var(--background-color-neutral, #eaecf0); color: var(--color-subtle, #54595d); vertical-align: middle; text-align: center; " class="table-na" | — | |||||||
Kral | Charles III [fn 1]
(b. 1948) |
000000002022-09-08-00008 sentyabr 2022[fn 2] | 2 il, 252 gün | Windsor [fn 3] | Ceremonial | William, Prince of Wales | [10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24] | ||
Kral | Hamad bin Isa Al Khalifa
(b. 1950) |
000000001999-03-06-00006 mart 1999[fn 4] | 26 il, 73 gün | Al Khalifa[fn 5] | Executive | Salman, Crown Prince of Bahrain | [25] | ||
Kral | Philippe
(b. 1960) |
000000002013-07-21-000021 iyul 2013 | 11 il, 301 gün | Saxe-Coburg and Gotha[fn 6] | Ceremonial | Princess Elisabeth, Duchess of Brabant [fn 7] | [29] | ||
Druk Gyalpo
(Əjdaha kral) |
Jigme Khesar Namgyel Wangchuck
(b. 1980) |
000000002006-12-09-00009 dekabr 2006[fn 8] | 18 il, 160 gün | Wangchuck | Executive | Jigme Namgyel | [31] | ||
Sultan | Hassanal Bolkiah
(b. 1946) |
000000001967-10-05-00005 oktyabr 1967 | 57 il, 225 gün | Bolkiah | Absolute | Al-Muhtadee Billah | [32] | ||
Kral | Norodom Sihamoni
(b. 1953) |
000000002004-10-14-000014 oktyabr 2004[fn 10] | 20 il, 216 gün | Norodom[fn 11] | Ceremonial | Hereditary and elective[fn 12] | [34] | ||
Kral | Frederik X
(b. 1968) |
Şablon:Flaqifikasiya/Kingdom of Denmark | 000000002024-01-14-000014 yanvar 2024 | 1 il, 124 gün | Glücksburg (official)[fn 13] | Ceremonial | Christian, Crown Prince of Denmark | [38] | |
Kral | Mswati III
(b. 1968) |
000000001986-04-25-000025 aprel 1986 | 39 il, 23 gün | Dlamini | Absolute | Hereditary and elective [fn 14] | [41] | ||
İmperator | Naruhito [fn 15]
(b. 1960) |
000000002019-05-01-00001 may 2019[fn 16] | 6 il, 17 gün | Yamato[fn 17] | Ceremonial | Fumihito, Prince Akishino (Presumptive heir) | [47] | ||
Kral | Abdullah II
(b. 1962) |
000000001999-02-07-00007 fevral 1999[fn 18] | 26 il, 100 gün | Al Hāshim | Executive | Hereditary and elective (presumably Hussein, Crown Prince of Jordan)[fn 19] | [50][51] | ||
Əmir | Mishal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah
(b. 1940) |
000000002023-12-16-000016 dekabr 2023[fn 20] | 1 il, 153 gün | Al Sabah[fn 5] | Executive | Hereditary and elective [fn 21] | [56] | ||
Kral | Letsie III
(b. 1963) |
000000001996-02-07-00007 fevral 1996[fn 22] | 29 il, 100 gün | Moshesh | Ceremonial | Lerotholi Seeiso | [57][58] | ||
Şahzadə | Hans-Adam II
(b. 1945) |
000000001989-11-13-000013 noyabr 1989[fn 23] | 35 il, 186 gün | Liechtenstein | Executive | The Hereditary Prince Alois (currently Prince Regent) | [59] | ||
Böyük hersoq | Henri
(b. 1955) |
000000002000-10-07-00007 oktyabr 2000[fn 24] | 24 il, 223 gün | Luxembourg-Nassau[fn 25] | Ceremonial | Guillaume, Hereditary Grand Duke of Luxembourg | [61] | ||
Yang di-Pertuan Agong | Abdullah Sultan Ahmad Shah[fn 26]
(b. 1959) |
000000002019-01-31-000031 yanvar 2019[fn 27] | 6 il, 107 gün | Bendahara | Ceremonial & Federal | Elective [fn 28] | [67] | ||
Şahzadə | Albert II
(b. 1958) |
000000002005-04-06-00006 aprel 2005[fn 29] | 20 il, 42 gün | Grimaldi | Executive | Jacques, Hereditary Prince of Monaco | [71] | ||
Kral | Mohammed VI
(b. 1963) |
000000001999-07-23-000023 iyul 1999[fn 30] | 25 il, 299 gün | Alawi | Executive | Moulay Hassan, Crown Prince of Morocco | [73] | ||
Kral | Willem-Alexander
(b. 1967) |
Şablon:Flaqifikasiya/Kingdom of the Netherlands | 000000002013-04-30-000030 aprel 2013 | 12 il, 18 gün | Orange-Nassau[fn 31] | Ceremonial | Catharina-Amalia, Princess of Orange | [76] | |
Kral | Harald V
(b. 1937) |
000000001991-01-17-000017 yanvar 1991[fn 32] | 34 il, 121 gün | Glücksburg[fn 13] | Ceremonial | Haakon, Crown Prince of Norway | [77] | ||
Sultan | Haitham bin Tariq
(b. 1954) |
000000002020-01-11-000011 yanvar 2020 | 5 il, 127 gün | Al Said | Absolute | Theyazin bin Haitham | [78] | ||
Əmir | Tamim bin Hamad Al Thani
(b. 1980) |
000000002013-06-25-000025 iyun 2013 | 11 il, 327 gün | Al Thani | Executive[79] | Abdullah bin Hamad | [80] | ||
Kral | Salman
(b. 1935) |
000000002015-01-23-000023 yanvar 2015 | 10 il, 115 gün | Al Saud | Absolute | Mohammed bin Salman [fn 33] | [82] | ||
Kral | Felipe VI
(b. 1968) |
000000002014-06-19-000019 iyun 2014 | 10 il, 333 gün | Borbón-Anjou | Ceremonial | Leonor, Princess of Asturias (Presumptive heir)[fn 34] | [84] | ||
Kral | Carl XVI Gustaf
(b. 1946) |
000000001973-09-15-000015 sentyabr 1973[fn 35] | 51 il, 245 gün | Bernadotte | Ceremonial | Victoria, Crown Princess of Sweden | [86] | ||
Kral | Vajiralongkorn [fn 36]
(b. 1952) |
000000002016-10-13-000013 oktyabr 2016[fn 37] | 8 il, 217 gün | Chakri | Ceremonial | Dipangkorn Rasmijoti (Presumptive heir) | [91] | ||
Kral | VI Tupou
(b. 1959) |
000000002012-03-18-000018 mart 2012 | 13 il, 61 gün | Tupou[fn 38] | Executive | Tupoutoʻa ʻUlukalala | [93] | ||
Prezident | Məhəmməd ibn Zeyd Əl-Nəhayan
(1961) |
000000002022-05-14-000014 may 2022 | 3 il, 4 gün | Al Nahyan[fn 39] | Executive & Federal [fn 40] | Hereditary and elective (presumably Khaled bin Mohamed Al Nahyan)[fn 41] | [97] | ||
Papa | Fransisk
(1936) |
(Holy See) | 000000002013-03-13-000013 mart 2013 | style="background: var(--background-color-neutral, #eaecf0); color: var(--color-subtle, #54595d); vertical-align: middle; text-align: center; " class="table-na" | — | Absolute | Elective | [98] |
Sitat səhvi: " fn " adlı qrup üçün <ref>
teqləri mövcuddur, lakin müvafiq <references group="fn"/>
teq tapılmadı