 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Mihay Vöröşmarti (mac. Mihály Vörösmarty[5]; 1 dekabr 1800[2][3][…] – 19 noyabr 1855[2][3][…], Peşt[d], Peşt medyesi[4]) — macar romantik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, şair, dramaturq, nasir və ictimai xadim. Macar milli oyanış hərəkatının əsas ideoloqlarından biri olan Vöröşmarti həm də Macarıstanın dövlət himninin müəllifi Ferents Kölçeilə yanaşı klassik macar poeziyasının əsasını qoyanlardandır.[6]
| Mihay Vöröşmarti | |
|---|---|
| mac. Vörösmarty Mihály[1] | |
 | |
| Doğum tarixi | 1 dekabr 1800[2][3][…] |
| Vəfat tarixi | 19 noyabr 1855[2][3][…] (54 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, vəkil, siyasətçi |
| Əsərlərinin dili | Macar dili |
| Üzvlüyü | |
 |
|
 Mihay Vöröşmarti Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mihay Vöröşmarti 1800-cü ildə Kapolnaşnyek kəndində kasıb zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası erkən vəfat etdikdən sonra ailə ağır maddi çətinliklərlə üzləşmişdir.[7] Buna baxmayaraq, Vöröşmarti yüksək təhsil almış, əvvəlcə Sekeşfexervarda, sonra isə Peşt universitetində hüquq sahəsində təhsilini davam etdirmişdir. O, bir müddət öz ailəsini dolandırmaq üçün repetitor və müəllim kimi fəaliyyət göstərmiş, eyni zamanda ədəbiyyatla ciddi şəkildə məşğul olmuşdur. Mihay Vöröşmarti romantik ədəbiyyatın təmsilçisi olaraq, ilk şeirlərində qəhrəmanlıq, vətənpərvərlik və idealizm mövzularını ön plana çəkmişdir. Onun məşhur “Zalán futása” (1825) poeması Macar xalqının qəhrəmanlıq keçmişini təbliğ edən ilk böyük romantik epik əsərlərdən biridir. Vöröşmartinin poeziyası özündə həm yüksək vətənpərvərlik hisslərini, həm də humanist idealları birləşdirirdi. O, eyni zamanda teatr əsərləri və esse janrında da məhsuldar işlər görmüşdür. Ən məşhur şeirlərindən biri olan "Szózat" ("Çağırış", 1836) Macarıstanın qeyri-rəsmi himni kimi qəbul olunur və bu gün də məktəblərdə, dövlət tədbirlərində səsləndirilir. [8]
1848-ci il inqilabı zamanı Vöröşmarti Macarıstanın azadlıq hərəkatını dəstəkləmiş və müxalif mövqedə olan qəzetlərdə çalışmışdır. İnqilab yatırıldıqdan sonra bir müddət gizlənmək məcburiyyətində qalmış, lakin sonradan yenidən ictimai həyata dönmüşdür.
Vöröşmarti 1855-ci ildə Peşt şəhərində vəfat etmişdir. Onun vəfatından sonra əsərləri macar ədəbiyyatının klassik nümunələri sırasına daxil edilmiş, xatirəsi isə ölkə səviyyəsində əbədiləşdirilmişdir.[9]
Mihay həm də Şekspirin əsərlərini və digər Avropa klassiklərini macarca tərcümə etmişdir.
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|