 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Ortahisar Fateh məscidi (türk. Ortahisar Fatih Camii) — Türkiyənin Trabzon ilinin Ortahisar səmtində yerləşən məscid.
| islam | |
| Ortahisar Fateh məscidi | |
|---|---|
| yun. Παναγία Χρυσοκέφαλος | |
 | |
 | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |
 Türkiyə |
| Şəhər | Trabzon |
| Yeri | Ortahisar |
| Memarlıq | |
| Üslubu | Bizans memarlığı |
| Minarələrin sayı | 1 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bina, öncə Bizans dövründə Panagia Chrysokephalos (yun. Παναγία Χρυσοκέφαλος) kilsəsi kimi tikilib, Trabzon imperiyasının həm katolikos kilsəsi, həm də monastır kilsəsi kimi xidmət göstərib. Kilsə-məscid X-XI əsrlərdə tikilmişdir. Fateh Sultan Mehmed 1461-ci ildə şəhəri fəth etdikdən sonra, tikili məscidə çevrildi.[1] Fateh məscidində Osmanlı imperiyası yazı sənətinin ən gözəl nümunələri də nümayiş etdirilir.
Bir sıra kilsələrin quruluşu dəyişdirilmədən saxlanılıb. Trabzon imperiyasının çiçəklənmə dövründə kilsədən 1297-ci ildə imperator II İohann Komnenos, 1364-cü ildə Metropolitan Niphon və 1429-cu ildə imperator IV Aleksey Komnenos da daxil olmaqla bir sıra yüksək səviyyəli şəxslərin istirahət yeri kimi istifadə edilmişdir.[2]
Kilsə, Trabzonun fəthindən sonra məscidə çevrildi və burada ilk namazı binaya bitişik mədrəsədə (Fateh mədrəsəsi) II Mehmed qıldı.[3]
Ballans həmçinin qeyd edir ki, kilsənin hər hansı bir hissəsini qeydə almaq "çox çətindir". O, 1877-ci ildə təmir zamanı indiki binanın döşəməsinin altından tapılmış 914-cü il tarixli lövhə haqqında məlumat verir; 1341-ci ildə Həmiqoğulları şəhəri yandırdıqdan sonra onun bərpası zamanı oxunmuş ithaf himni də tapılıb. Bununla belə, tikilini heç bir dövrə tam uyğunlaşdıra bilmədi. "Üslub baxımından X və ya XI əsrin tarixi bazilika quruluşuna malikdir ki, günbəzi bəlkə də XII əsrə aiddir ..." Ballans, aşağı pəncərələr və bağlanmış qapılar kimi bir sıra xırda detalların Türkiyə dövrünə aid olduğunu qeyd edir.[4] Ballance does note a number of minor details, such as lower windows and blocked doorways, date to the Turkish period.[5]
1958-ci ildə binanı tədqiq edən Selina Ballans binanı belə təsvir etmişdir: "Kütləvi bazilikal xarakterə malik olsa da, günbəzi var və şimal və cənuba doğru uzanan döşəmədən tonozlara qədər açıq transepsiyaları da vardır. Koridorları tağlıdır, onların üzərində qalereyalar da var və birinci mərtəbədəki dəhliz körfəzlərinin tonozları nef və qalereyalara düz bucaq altında uzanır".[6] O, bunun bir çox cəhətdən qeyri-adiliyini qeyd edərək, xüsusən də bazilikalarda adətən qalereyalı koridorların olmaması və əsas narteksdən kənarda narteks olması ilə izah edib.
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
