Portal Cin - Wikipedia - Ureyim.az

PORTAL:ÇİN

> PORTAL>ƏN YAXŞI MƏQALƏLƏR> LAYİHƏ> LAYİHƏ MÜZAKİRƏSİ> İŞTİRAKÇILAR

Çin (çin. 中国 Çjunqo, hərfi mənası "Aralıq dövləti") — Şərqi Asiyada coğrafi region. Regionun böyük bir hissəsi hazırda Çin Xalq Respublikası ərazisidir. Bu ad həm də özündə çox sayda ölkə və mədəniyyəti birləşdirən və öz kökləri ilə əfsanəvi Sya sülaləsinə (təx. e.ə.2070-1765) gedib çatan çoxəsrlik sivilizasiyaya aid edilir.

Hazırda ÇXR əhali sayına görə dünyanın ən böyük dövləti, ərazisinə görə üçüncü yerdə (Rusiya və Kanadadan sonra) duran ölkədir. Çin Xalq Respublikası elan olunan dövrdən (1949-cu il) ölkədə Çin Kommunist Partiyası hakimiyyətdədir.

Çin mədəni birliyinin bir hissəsi olan ölkə və ərazilər:

Çin Xalq Respublikası, Honkonq, Makao, Tayvan, Sinqapur.

Tarixi və mədəni baxımdan Çinlə əlaqəli ölkələr:

Vyetnam,

Cənubi Koreya,

Şimali Koreya,

Monqolustan,

Yaponiya.

Seçilmiş məqalə

Sin sülaləsi və ya Sin imperiyası ( daytsin qurun, çin. sadə. 清朝, pinyin: Qīng Cháo, hərfi mənası: "Sin çao") — mancurlar tərəfindən yaradılan və idarə olunan çoxmillətli imperiya. Sonralar bütün Çin bu imperiyanın tərkibinə qatılmışdır. Ənənəvi çin tarixşünaslığına görə monarxiya üsul-idarəli Çinin sonuncu sülaləsidir. 1616-cı ildə mancur qəbiləsi Aysin Qyöro tərəfindən hazırda Şimal-Şərqi Çin regionu adlanan Mancuriya ərazisində yaradılmışdır. Yarandığı dövrdən təxminən 30 il sonra bütün Çin, Monqolustan və Orta Asiyanın bir hissəsi bu imperiyanın hakimiyyəti altına keçmişdir.

Əvvəlcə sülalə mancurların öz sələfləri hesab etdikləri çjurçjenlərin qurduqları keçmiş Szin imperiyasının adına uyğun olaraq "Szin" (金 — qızıl; ənənəvi çin tarixşünaslığında "Xou Szin" 後金 — Sonuncu Szin) adlandırılmışdır. 1636-cı ildə ad dəyişdirilərək "Sin" (清 — "təmiz") qoyulmuşdur.(ardı...)

Arxiv • et >>

Yaxşı məqalə

Xanbalıq — Yuan İmperiyasının paytaxtının adı, müasir Pekin şəhəri. Şəhərin çincə adı — Dadu (çin. sadə. 大都, pinyin: Dàdū; böyük paytaxt) monqollar tərəfindən Daydu kimi tələffüz olunurdu. Şəhərin türkcə adı — "Xanbalıq" tərcümədə "Xanın iqamətgahı" mənasını verir. Marko Polo şəhərin adının Kambala şəklində transkripsiyasını vermişdir.

Monqol istilasından əvvəl Çjundu adlı şəhər çjurçjun imperiyası Szinin paytaxtı olmuşdur. 1215-ci ildə monqollar tərəfindən ələ keçiriləcək yandırılmışdır. Amma 1264-cü ildə Xubilay şəhəri öz paytaxtı kimi yenidən qurmaq qərarına gəlmişdir. Tikintiyə memarlar Lyu Binçjun və Əmir əd-Din rəhbərlik etmişlər. Elə həmin il şəhər divarlarının tikintisinə başlanılmışdır; xan sarayının tikintisi 1274-cü ilə qədər davam etmişdir. (ardı...)

Arxiv • et >>

Çinin inzibati bölgüsü

Əyalətləri (çin. sadə. 省, pinyin: shěng): Anhoy, Qansu, Quandun, Quyçjou, Lyaonun, Sıçuan, Futszyan, Xaynan, Hebei, Xeyluntszyan, Xenan, Xubey, Xunan, Cianqsu, Szyansi, Szilin, Jianqxi,

Sinxay, Çjetszyan, Şansi, Şandun, Şensi, Yunnan, Tayvan;

Muxtar rayonları (çin. sadə. 自治区, pinyin: zìzhìqū): Quansi-Çjuan muxtar rayonu, Daxili Monqolustan muxtar rayonu, Ninsya-Xuey muxtar rayonu, Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu, Tibet muxtar rayonu;

Mərkəz tabeli şəhərləri (çin. 直轄市): Pekin, Tyantszin, Çuntsin, Şanxay;

Xüsusi inzibati rayonları (çin. sadə. 特别行政区, pinyin: tèbié xíngzhèngqū): Honkonq, Makao.

et >>

Çində yaşayan xalqlar

xanlar, monqollar, xueytszular (dunqanlar), tibetlilər, uyğurlar, myaolar, ilər, çjuanlar, builər, koreyalılar, mancurlar, dunlar, yaolar, baylar, tuszyalar, xanilər, qazaxlar, daylar, lilər, lisular, valar, şelər, qaoşanlar, laxular, şuylar, dunsyanlar, nasilər, kaçinlər (szinpolar), qırğızlar, monqorlar, daurlar, mulaolar, syanlar, bulanlar, salarlar, maonanlar, gelaolar, sibolar, açanlar, taciklər, pumilər, nular, özbəklər, ruslar, buryatlar, evenklər, palaunqlar (deanlar), baoanlar, yuyqular, szinlər, tatarlar, dulunlar, oroçonlar, nanaylar, monpalar, lobalar, szinolar, oyratlar.

et >>

Seçilmiş şəkil

Arxiv • et >>

Seçilmiş şəxsiyyət

Kan Yuvey
1858—1927

Lyan Şumin
1893—1988

Pen Dexuay
1898—1974

Xu Szintao
d. 1942

Çjan Syuelyan
1901—2001

Çjen Xe
1371—1435

et >>

Siyasi quruluşu

Qanunverici hakimiyyət	İcraedici hakimiyyət	Partiya orqanları	Hərbi orqanlar	Məhkəmə orqanları
Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi	ÇXR Sədri (Xu Szintao)	Çin Xalq Siyasi Məsləhət Şurası	Çin Xalq Azadlıq Ordusu	ÇXR Ali Xalq Məhkəməsi
ÜXNM Daimi Komitəsi	ÇXR Dövlət Şurası Baş Naziri (Ven Szyabao)	ÇKP Mərkəzi Komitəsi	ÇXR Mərkəzi Hərbi Şurası	ÇXR Ali Xalq Prokurorluğu
	ÇXR Dövlət Şurası	ÇKP MK-nın Siyasi Bürosu

et >>

Commons


Memarlıq	İqtisadiyyat	Təbiət	Tarix

Şəxslər	Mədəniyyət	İncəsənət	Mətbəx

et >>

Çincə vikipediyalar

Viki-resurs	Nəşrin dili	Məqalə sayı
Çincə viki (中文)	Çincə / Putunxua	1.478.425
Kantonca viki (粤语)	Kantonca / Yazılı kantonca	144.821
Cənubi mincə viki (闽南语)	Cənubi min dialekti	433.697
Hanca viki (赣语)	Han dialekti	6.763
Uca viki (吴方言)	U dialekti	45.720
Qədim çincə viki (文言)	Venyan	13.596
Xakkaca viki (客家话)	Xakka dialekti	10.352
Şərqi mincə viki (闽东语)	Şərqi min dialekti	16.658

Çində işlənən digər dillər

Tibetcə viki 7.014	Uyğurca viki 9.559	Çjuanca viki (壮语) 3.003
Vikiinkubatorda laxuca viki (拉祜语)	Vikiinkubatorda nosuca viki (icə, 彝语)	Vikiinkubatorda xmonqca viki (myaoca, 苗语)
Vikiinkubatorda buicə viki (??)	Vikiinkubatorda mancurca viki ( ??)	Vikiinkubatorda sonca viki (myaoca, ??)
Vikiinkubatorda doca viki (myaoca,??)	Vikiinkubatorda siboca viki (mancurca,??)	Vikiinkubatorda salarca viki (??)
Vikiinkubatorda szinpoca viki (kaçincə,??)	Vikiinkubatorda tay-nıaca viki (dayca,??)	Vikiinkubatorda amiscə viki (阿美族??)

et >>

Yaxın layihələr

Wiktionary
Vikilüğət

Commons
Commons

Wikiquote
Vikisitat

> Yaxın portallar


Asiya	Buddizm	Daosizm	Qədim Şərq	Kamboca

Koreya	Monqolustan	Sinqapur	Tailand	Yaponiya

> Kateqoriyalar

> Necə kömək edə bilərəm

Bütün vikipediyalarda yaradılması tövsiyə olunan bu siyahıdakı məqalələrin məzmununu seçilmiş məqalə şərtlərinə cavab verəcək bir səviyyəyə yüksəltmək lazımdır:

Bu bölmədə siz Çin haqqında məqalələrlə bağlı öz sorğularınızı yerləşdirə bilərsiniz.

Yeni məqalə sorğuları:

Məqalələrin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı sorğular: Çinlə əlaqəli qaralama halında olan məqalələr

Əgər siz Çinlə əlaqəli yeni məqalə yaratmısınızsa, onun adını yeni məqalələr siyahısına daxil edin.

Əgər siz bu səhifədə əhəmiyyətlilik kriteriyalarına uyğun gələn məqalə ilə rastlaşmısınızsa, onun təkmilləşdirilməsi işinə öz töhfələrinizi verin.

Portal:Çin/Silinməyə

Yeni başlayan çinşünaslar üçün qeyd: Çincə olan sözləri Azərbaycan dilində necə düzgün yazmaq olar? — Çin və çinlilər haqqında məqalələr yaratmaq (xüsusilə ingilis dilindən tərcümə edərək) istəyənlərin oxuması VACİBdir!

> Bilirsinizmi ki...

Yuan dövründə yaşayıb yaratmış məşhur çinli rəssam Xuan Quanvayın əsas əsərinin ümumi uzunluğu yeddi metr olan fraqmentləri qalmışdır.
Syuanszyan adlı çinli rahib zəvvarlıqdan sonra düz bir il yol qeydləri tərtib etmişdir.
Çində üçüncü ən böyük şəhər olan Tyanszinin tarixi gələcək imperator Çju Dinin Xayxe çayını dayaz yerdən keçmək istəməsindən başlamışdır.
X əsr Çin mandarini şampan, siqar, sevgili və klassik musiqi qıtlığı çəkmişdir.
Tayvan aktrisası Syao Şuşen məşhur bir mükafat almaq istəsə də, il yarım həbsxana həyatı almışdır.

Arxiv • et >>

> Yeni məqalələr

Azərbaycan-Çin futbol matçlarının siyahısı — yaradılıb: 11 yanvar 2012 Cekli829
Çin Xalq Respublikası himni — yaradılıb: 17 fevral 2012 Hüseynli Zeynalabdin Cavanşir oğlu
Xuan Çao — yaradılıb: 19 fevral 2012 Enver62
Lu Yu — yaradılıb: 26 mart 2012 Enver62
Li Bo — yaradılıb: 29 mart 2012 Consul
Bolo Yen — yaradılıb: 7 aprel 2012 Eagle94
Si Sya — yaradılıb: 18 sentyabr 2012 Cavidaga
Şimali Lyan — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga
Şimali Xan — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga
Sya — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga
Lyu Yuan — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga
Xuanxe — yaradılıb: 23 oktyabr 2012 Мурад 97
XII Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi — yaradılıb: 25 oktyabr 2012 Supermæn
Quansi-Çjuan muxtar rayonu — yaradılıb: 24 noyabr 2012 Tofiq Nəsibli
Quanqsi Normal Universiteti — yaradılıb: 25 noyabr 2012 Orartu
Çanqan — yaradılıb: 5 dekabr 2012 Cavidaga
Anhoy — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62
Qansu — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62
Çin ədəbiyyatı — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62
Tibet muxtar rayonu — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62

et >>

Çin mövzularda
Gerb • Bayraq • Himn • Dövlət quruluşu • Konstitusiya • Parlament • İnzibati bölgü • Coğrafiya • Şəhərlər • Paytaxt • Əhali • Dillər • Tarix • İqtisadiyyat • Kənd təsərrüfatı • Energetika • Valyuta • Mədəniyyət • Din • Kinematoqraf • Ədəbiyyat • Musiqi • Bayramlar • İdman • Təhsil • Elm • Nəqliyyat • Turizm • Poçt (tarixi və markaları) • İnternet • Silahlı qüvvələr • Xarici siyasət Portal "Çin"

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Portal:Çin&oldid=7371528"