. Ureyim.az

Portal Tibb - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Portal Tibb
redaktə  

"Medicus curat, natura sanat - Təbiət sağaldır, həkim kömək edir".



Tibb portalına
xoş gəlmisiniz!


redaktə  

Seçilən məqalə

Taun (lat. pestis), (XBT kodu A20.) — insan və heyvanlarda kəskin təbii ocaqlı, epidemik yayılmağa meyilli, taun çöpü (lat. Yersinia pestis) tərəfindən törədilən transmissiv infeksion xəstəlikdir. O, kəskin qızdırma, ağır ümumi intoksikasiya və limfatik düyünlərin, ağciyərin və başqa orqanların hemorragik-nekrotik iltihabı ilə təzahür edir. Endemik və pandemik yayılma imkanına görə taun "Beynəlxalq tibbi-sanitariya qaydalarının" şamil olduğu xüsusi təhlükəli karantin infeksiyaları qrupuna aid edilir. 1894-cü ildə fransız alimi A. Yersen və yapon alimi S. Kitazato xəstəliyin törədicisini kəşf etmişlər. Taun epidemiyaları dövri olaraq dünyanın bir çox ölkəsini əhatə edirdi. Birinci pandemiya VI əsrdə Şərqi Roma İmperiyasında baş vermiş və bir çox ölkəni əhatə etmişdi. Qara ölüm adlanan ikinci pandemiya XIV əsrdə, üçüncü pandemiya isə XIX əsrin sonunda olmuşdur (xəstəliyi dəniz gəmilərindəki siçovullar yaymış və dünyanın 100-dən artıq limanında epidemiya baş vermişdi). XIV əsrdən başlayaraq Rusiyada, o cümlədən bir neçə dəfə Moskvada, XIX əsrdə Zabaykalyedə, Zaqafqaziyada, Prikaspidə, XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvələrində Odessa və Qara dənizin başqa limanlarında (bunu da siçovullar yaymışdı), XX əsrdə isə Hindistanda taun geniş epidemiyası qeydə alınmışdır.

Məqaləni oxu...'


redaktə  

Seçilən şəkil

Ärztliche Instrumente 2-3 Jh.n.Chr.2.jpg
Qədim Roma dövrünə aid tibbi alətlər, e.ə. 2-3 əsr, Dövlət antik kolleksiyası, Münhen


redaktə  

Dərman bitkiləri

Qara qarağat — dibes cinsinə aid bitki növü. Vitaminlərin miqdarına görə qara qarağat daha üstün sayılır. Bunun tərkibində 400 mq% C vitamini vardır. Odur ki, qara qarağat daha çox becərilir. Qara qarağat gilələrlə, ağ və qırmızı qarağat isə salxımlarla dərilir. Qara qarağat 2 həftə müddətinə, ağ və qırmızı qarağat isə 5-7 gün müddətinə saxlanıla bilir. Bunların şehli olması saxlama müddətini daha da azaldır. Qara qarağatın tərkibində 7-10% şəkər, o cümlədən 5,7-7% qlükoza, 0,9-1,6% fruktoza və 0,5-2% saxaroza, 1,9-3,7% turşu (limon və alma), 1,5% pektin maddəsi, 3,76% sellüloza, 0,33-0,42% aşı maddəsi, 0,5% mineral maddə, 0,53-1,41% azotlu maddə vardır. Qara qarağatın yayılmış sortlarından Məhsuldar Liya, Boskop nəhəngi, Lakston, 8-ci Devison, Gent, Qoliaf, Sentyabr Danielyası, Neapolitanski və s.-dir.

Məqaləni oxu...


redaktə  

Dərmanlar

Propofol, Diprivan (ing. propofol), qısamüddətli təsirə malik, vena daxili, yuxugətirici ağ-süd rəngli suspenziv anestetik preparat. Əsasən ümumi anesteziya zamanı istifadə edilir. Propofol həm giriş (induksiya) və həm də bazis narkozu üçün, süni koma tələb olunan, süni tənnəfüsdə olan xəstələrə geniş tətbiq edilir.

Kimyəvi tərkib etibarilə barbituratlara aid olmasa da anestetik effektliliyinə görə onlardan heç də əksik deyildir. Əksinə propofol vasitəsilə narkoza giriş və ondan çıxış "yumuşaq", aydın və tezdir. Propofol sırf anestetik olub, analgetik effekti demək olar ki yoxdur. Buna görə də narkoz zamanı propofol analgetiklərlə (fentanil, suffentanil, rapifen, ultiva) kombinə olunmuş şəkildə istifadə edilir. Həkimlər öz aralarında zarafatla onu "yuxu südü" də adlandırırlar. Vena daxilinə yeridilməsi çox vaxt ağrılı olduğundan yerli anestetiklərlə: 1% ksilokain ya lidokain ilə qarışdırılmış şəkildə istifadə olunur. Yeridildikdən 30-60 saniyə ərzində anestetik effekt əldə edilir, 5-10 dəqiqə sürür. Bəzən təkrar inyeksiyadan sonra bu müddət 15-30 dəqiqəyədək sürə bilir.

Məqaləni oxu...'


redaktə  

Bilirsinizmi

  • Süni qan dövranı aparatı - 1937-ci ildə amerikalı Con Gibbon ing. John Gibbon ekstrakorporal qan dövranını uğurla sınaqdan keçirmişdir.
  • Süni ürək - ilk dəfə 2 dekabr 1982-ci ildə Robert Yarvikə mənsub alm. Jarvik-7‎ modelli süni ürək Uat universitet klinikasında təqaüdçü diş həkimi Barney Klark (21 yanvar 1921 - 23 mart 1983) üzərində ürək cərrahı Uilyam De Vries tərəfindən aparılan yeddi saatlıq əməliyyat zamanı köçürülmüşdür.
  • Ebşteyn anomaliyası nadir anadangəlmə ürək qüsuru, üçtaylı qapaq anomaliyası, rastgəlmə tezliyi digər anadangəlmə ürək qüsurları ilə müqayisədə 1%-dir.
  • Fallo tetradasının yeganə müalicəsi cərrahi yolladır.
  • Spermatozoidin sürəti 0,1 mm/san və ya təqribən saatda 30 sm-dir. Insanda eyakulyasiyalı koitusdan 1-2 saat sonra spermatozoidlər uşaqlıq borularının, mayalanmanın baş verdiyi, ampulyar hissəsinə yetişmiş olurlar. İnsanın orqanizmində spermatozoidlər qeyri aktiv formada olurlar. Onların aktivliyi prostat şirəsinə qarışdıqdan sonra oradakı fermentlərin təsirindən baş verir. Onların qadın cinsiyyət yolundakı hərəkəti müstəqil şəkildə, maye axınının əks istiqamətində olur. Mayalanma üçün spermatozoid 20 sm məsafə (servikal kanal - 2 sm, uşaqlıq boşluğu - 5 sm, uşaqlıq boruları - 12 sm) qət etməlidir. İnsan orqanizmində spermotozoidlər yetişdiyi gündən başlayaraq 30-64 gün həyat qabiliyyətli olurlar. Eyakulyasiyadan sonra mühitdən asılı olaraq 24 saat sağ qala bilirlər. Uşaqlıq dəhlizində spermatozoidlər bir neçə saata məhv olurlar. Uşaqlıq boynunda, uşaqlıqda və uşaqlıq borusunda 3 günə qədər sağ qala bilirlər.
  • Dalaq qanyaradıcı üzvlərin ən böyüyüdür; uzunluğu 10-12 sm, eni sm, qalınlığı 4 sm, çəkisi 150-200 q-dır. Zahiri şəkli qəhvə toxumuna bənzəyir, özü yumşaq və rəngi tünd qırmızıdır.
  • Akonit (lat. Aconítum, yun. Aconae - ox, oxlu) çoxillik, lat. Ranunculaceae fəsiləsindən olan zəhərli bitki, Yunan mifologiyasına görə bu bitki, Heraklın aldadıb axirətdən gün işığına çıxartmış olduğu üçbaşlı köpək Kerber gün şüalarına tab gətirməyib quduzluqla qusaraq ifraz etdiyi seliyin torpağa düşməsindən göyərmişdir. Bu hadisə Akoni şəhəri yaxınlığında baş verdiyindən bitki də belə adlandırılmışdır.
  • Yetkin şəxsin canlı sümüyü kimyəvi tərkibcə 50%-i su, 28%-i üzvi və 22%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. Maserasiya olmuş (yağı alınmış, yumşaq toxumalardan ayrılmış qurudulmuş) sümük 33,3%-i üzvi və 66,7%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir.


redaktə  

Tibbin şöbələri

A

  • Allerqologiya
  • Anatomiya
  • Andrologiya
  • Anesteziologiya
  • Angiologiya

C

  • Cərrahiyyə

D

  • Dermatologiya

E

  • Emetologiya
  • Endokrinologiya
  • Endoskopiya
  • Epidemiologiya

F

  • Farmakologiya
  • Ftiziatriya
  • Fitoterapiya

G

  • Gerontologiya
  • Gigiyena
  • Ginekologiya

H

  • Hematologiya
  • Hepatologiya

İ

  • İmmunologiya

K

  • Kardiologiya
  • Kosmetologiya

Q

  • Qastroenterologiya

L

  • Laborator diaqnostika

M

  • Mamalıq
  • Masaj
  • Məhkəmə təbabəti
  • Miologiya
  • Müalicə idmanı

N

  • Narkologiya
  • Nefrologiya
  • Neontalogiya
  • Nevrologiya
  • Neyrocərrahiyyə

O

  • Oftalmologiya
  • Onkohematologiya
  • Onkologiya
  • Ortopediya
  • Otorinolarinqologiya

P

  • Palliativ təbabət
  • Parazitologiya
  • Pediatriya
  • Psixiatriya
  • Pulmonologiya

R

  • Radiologiya
  • Reanimatologiya
  • Rentgenologiya
  • Reproduktiv təbabət
  • Revmatologiya

S

  • Somnologiya
  • Sosial təbabət
  • Stomatologiya

T

  • Terapiya
  • Toksikologiya
  • Transfuziologiya
  • Travmatologiya

U

  • Urologiya

Ü

  • Ürək cərrahiyyəsi

V

  • Venerologiya
  • Virusologiya


redaktə  

Tibbi indekslər: Xəstəliklər • Simptomlar • Sindromlar • Dərmanlar • Terminlər • Müdaxilələr • Ləvazimatlar

0–9 A B Ç C D E Ə F G H X İ J K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


redaktə  

Hippokrat andı

— Apollona - loğman Asklep, Higeya və Panakeya və bütün tanrıların şahidliyində and içirəm ki, verdiyim sözə və götürdüyüm öhdəliklərə gücüm və dərrakəm çatdığı qədər əməl edəcəyəm: bu sənətdə müəllimimi valideynlərim kimi tanıyacağam, qazandığımı onunla bölüşəcək və ehtiyaclarında ona köməkçi olacağam; onun övladlarını özümə qardaş bilib, öyrənmək istədikləri təqdirdə onlara bu sənəti bir ödəniş və ya sənəd almadan öyrədəcəyəm; şifahi dərsləri və təbabət biliklərini öz və müəllimimim övladlarına və ancaq təbabət qaydalarına sadiq və həkim andı içən şagirdlərimə öyrədəcəyəm. Bunlardan başqa bir kimsəyə öyrətməyəcəyəm. Gücüm çatdığı qədər müalicəmi heç bir vaxt pislik üçün deyil kömək üçün istifadə edəcəyəm. Məndən istifadə üçün zəhər istəyənə onu verməyəcəyim kimi, belə bir hərəkət tərzini belə tövsiyə etməyəcəyəm. Bunun kimi bir hamilə qadına uşaq salması üçün kömək etməyəcəyəm. Həyatımı, sənətimi tərtəmiz bir şəkildə istifadə edəcəyəm. Sidik kisəsi daşından əziyyət çəkənləri yarmayacaq və onları bu işlə məşğul olanlara həvalə edəcəyəm. Hansı evə daxil olaramsa, ancaq xəstənin xeyrini düşünəcəyəm, qəsdli olan bütün pisliklərdən qaçacağam, istər azad istər kölə olsun, kişi və qadınların bədənini sui-istifadə etməkdən çəkinəcəyəm. İstər sənətimin icrası, istərsə də sənətim xaricində insanlarla münasibətdə baş verənləri, görüb eşitdiklərimi bir sirr olaraq saxlıyacağam və kimsəyə açmayacağam. Andıma sadiq olaramsa qoy həyatımda və sənətimdə nəsibim xoşbəxtlik və insanların rəğbəti, olmaramsa bunun əksi olsun.

Məqaləni oxu...



redaktə  

Təqvim

  • 1 may — 1852-ci il, İspaniya İspaniya bioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Santyaqo Ramon-i-Kaxalın doğum günü
  • 2 may — 1960-cı ildə ilk dəfə olaraq aorta koronar şuntlama əməliyyatı ABŞda, Albert Enşteyn Tibb kolleci-Bronks şəhər bələdiyyə mərkəzi xəstəxanasında doktor Robert Götz və döş qəfəsi cərrahı doktor Maykl Romanşn başçılığı altında doktorlar Yordan Haller və Ronald Dinin köməkliyi ilə icra edilmişdir
  • 6 may — 1929-cu il, ABŞ ABŞ kimyaçı alimi Nobel mükafatı laueratı Pol Loterburun doğum günü
  • 13 may — 1857-ci il İngiltərə İngiltərə fizioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Ronald Rossun doğum günü
  • 18 may — 1922-ci il, Fransa Fransa həkim alimi, Nobel mükafatı laueratı Şarl Laveranın ölüm günü
  • 19 may — 2009-cu il ABŞ ABŞ bioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Robert Furxqottun ölüm günü
  • 21 may — 1936-cı il, ABŞ alimi, biokimyaçı Nobel mükafatı laueratı Günter Blobelin doğum günü
  • 25 may — Dünya Qalxanabənzər Vəzi Günü
  • 27 may — 1910-cü il, Almaniya Almaniya mikrobioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Robert Koxun ölüm günü
  • 28 may — 1942-ci il, ABŞ ABŞ biokimyaçı alimi Nobel mükafatı laueratı Stenli Pruzinerin doğum günü


redaktə  

Mərhəmət

1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoratıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərini işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırım. Qətlə yetirilənlərin sayı 613 nəfər, bunlardan 63 uşaq, 106 qadın və 70 qoca olmuşdur. 8 ailə tam məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki, 130 uşaq isə bir valideynini itirmiş, 487 yaralının 76-sı uşaqlar olmuş, 1275 nəfər əsir alınmış, 150 nəfər itkin düşmüşdür. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir.


redaktə  

Kateqoriyalar

Tibb
Ölkələrinə görə tibb
Sağlamlıq sahəsində çalışan insanlar
Alternativ tibb
Anesteziya
Antiseptiklər
Tibbi avadanlıqlar
Tibbin bölmələri
Cəmiyyətdə tibb
Cərrahi müdaxilə
Tibbi cihazlar
Dərman vasitələri
Dərmanlar
Tibbi diaqnostika
Duyma orqanları
Tibb haqqında əsərlər
Xalq təbabəti
Xəstəliklər və pozuntular
İmplantatlar
Tibbi informasiya mənbələri
Karsinomalar
Tibbi kitablar
Klinik tibb
Qanaxma
Tibb qaralamaları
Tibbi ləvazimatlar
Tibbi məlumat mənbəyi
Müalicə
Ölüm səbəbləri
Ölümün tibbi yönləri
Peyvəndlər
Tibbi prosedurlar
Tibb siyahıları
Şok
Tibb tarixi
Tibbi terminologiya
Tibb təcrübəsi
Tibb təhsili
Tibb təşkilatları
Tibb üzrə fəlsəfə doktorları
Tibbdə riyaziyyat
Tibbi etika
Tibbi humanitar elmlər
Tibbi peşələr
Tibbi texnologiya
Tibbi təcrübələr
Tütünün sağlamlığa təsiri
Ürək-damar sistemi
Vitaminlər
Təcili tibbi yardım
Zoofiliya
Anatomiya
Ağciyərlərin anatomiyası
Anatomiya diaqramları
Anatomlar
Arterial sistem
Arteriya sistemi
Baş
Bədən hissələri
Bədənin modifikasiyası
Bioloji mayelər
Bitki anatomiyası
Cinsiyyət üzvləri
Daxili sekresiya vəziləri
Daxili üzvlər
Dəri
Əzələ sistemi
Heyvan anatomiyası
İnsan anatomiyası
İnsan bədəni
Qan
Anatomiya qaralamaları
Qırtlaq
Qurdlar
Nevrologiya
Orqan sistemləri
Orqanizm toxumaları
Orqanlar
Biologiya
Biologiyanın bölmələri
Ölkələrinə görə biologiya
Biologiya qaralamaları
20–24 ID olan Taksonbar
25–29 ID olan Taksonbar
30–34 ID olan Taksonbar
35–39 ID olan Taksonbar
40+ ID olan Taksonbar
Bioloji anlayışlar
Biologiya şablonları
Biologiya tarixi
Biologiya və mədəniyyət
Bioloji aləmlər
Bioloji nomenklatura
Bioloji təşkilatlar
Bioloqlar
Biosidlər
Elektron bioloji resurslar
Endemiklər
Ətraf mühit
Biologiya fəlsəfəsi
Bioloji qanunlar
Bioloji qarşılıqlı əlaqələr
Qitələrə görə biologiya
MBMM-siz biologiya məqalələri
Orqanizmlər
Biologiyada həll edilməmiş problemlər
Bioloji sistemlər
Biologiya siyahıları
Taksonbarda "from" parametri daxil edilməmiş məqalələr
Taksonomik kateqoriyalar
Biologiya terminləri
Tipik növə aid olan Taksonbar
Bioloji tullantı
ÜTMX-siz biologiya məqalələri
Vikiverilənlərdə ID-si olmayan taksonlar


redaktə  

Əlaqəli portallar


Biologiya Kimya Fizika


Tibb Vikixəbərdə  Tibb Vikisitatda  Tibb Vikikitabda  Tibb Vikimənbədə  Tibb Vikilüğətdə  Tibb Vikiversitetdə  Tibb Vikianbarda
Xəbərlər Sitatlar Dərsliklər və təlimat kitabçaları Mətnlər Sözlər Dərs resursları Mediafayllar
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Portal:Tibb&oldid=7687881"
UREYIM.AZ