Qaralama Politexnikuma Dair Molla Nesreddin Karikaturasi - Wikipedia - Ureyim.az

Karikaturada dörd nəfər - erməni, gürcü, rus və müsəlman təsvir olunub. Gürcü və rus irəli keçib kresloda əyləşən ermənini təbrik edirlər: “Poqos xonaxa, gözün aydın olsun, politexnikum da Nəftuluqda açıldı. Allah çox mübarək eləsin...”. Gürcü əlində gül dəstəsi tutaraq sanki tost deyir kimi təsvir olunub. Rus erməniyə təzim edərək əlində təbrik çələngi tutub. Müsəlman isə karikaturada ən yazıq və arxada qalan adam kimi təsvir olunub. Karikaturada erməni personajı çox böyük ölçüdə, gürcü, rus, müsəlman isə ondan üç dəfə kiçik təsvir olunublar. Karikaturanın müəllifi V.Kiladzedir.

Qafqazda Politexnik İnstitutunun açılmasına dair ilk dəfə 1850-1860-cı illərdə general-qubernator knyaz Baryatinskinin vaxtında məsələ qaldırılsa da, müəyyən səbəblərdən onun icrası baş tutmamışdır, çünki Çar hökuməti Qafqazda yaşayan əhalinin savadlanmasına, təhsil almasına skeptik yanaşmışdır.

1897-ci ildə Kiyev və Varşava şəhərlərində Politexnik İnstitutu açıldıqdan sonra Tiflisdə bu məsələ yenidən qaldırılmışdır. Tiflislə yanaşı Vladiqafqaz, Kutais, Batum və Bakı şəhərləri arasında da mübarizə getmişdir. Bakı milyonçuları belə bir təhsil ocağının öz şəhərlərində açılmasını tələb etmişlər, hətta bu ideyanı yerli mətbuat geniş təbliğ etmişdir, lakin quberniyanın digər şəhərlərindən kifayət qədər maliyyə dəstəyi olmadığından, sonradan onlar da Tiflisin xeyrinə qərar çıxarmışlar.

1906-cı ildə İ.İ.Voronsov-Daşkov Qafqaz canişin təyin edildikdən sonra bu məsələ yenidən aktuallaşmışdır. Tiflis erməniləri canişin Voronsov-Daşkovu öz tərəflərinə çəkib bələ bir institutun onların şəhərlərində açılmasının vacib olduğunu inandıra bilmişlər. 1912-ci ilin may ayında Qafqaz canişini adından Nazirlər Kabineti Şurasına məktub göndərilmiş və Tiflisdə dörd fakültədən ibarət (kənd təsəsrrüfatı, kimya, mexanika və iqtisadiyyat) Politexnik İnstitutunun açılmasını istəmişlər. Duma bu məsələyə müsbət baxmışdır.

Bu baxımdan, “Molla Nəsrəddin” jurnalının baş redaktoru Cəlil Məmmədquluzadə uzun illər iki şəhər arasında gedən mübarizədən sonra baş vermiş tarixi hadisə haqda karikatura çəkdirmək qərarına gəlmişdir. Karikaturada təsvir olunan erməni mülkədarı Poqos Şadinovdur (Şadinyans). O, ilk olaraq institut binasının tikintisinə öz adından 50 min rubl ödəmişdir. Ona görə Cəlil Məmmədquluzadə karikaturada Poqos xonaxanın adını göstərmişdir.

1914-cü ilin 4 may (17 may) tarixində Tiflisdə, Nəftuluq adlanan məhəllədə, Politexnik İnstitutunun bünövrəsi qoyulmuşdur, lakin Dünya müharibəsi başladığından İnstitutun binası yarımçıq qalmış, tikinti dayandırılmışdır.