 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Regional və ya Azlıqların Dilləri üçün Avropa Xartiyası (ing. European Charter for Regional or Minority Languages, fr. Charte européenne des langues régionales ou minoritaires) — 5 noyabr 1992-ci ildə Strasburqda ingilis və fransız dillərində qəbul edilmiş, hər iki mətn eyni dərəcədə orijinaldır və bir nüsxədə Avropa Şurasının arxivinə qoyulur. Avropa Şurasının Baş Katibi Xartiyanın nüsxələrini Avropa Şurasının hər bir üzv dövlətinə və bu Xartiyaya qoşulmağa dəvət olunmuş hər hansı bir dövlətə göndərir.
| Regional və ya Azlıqların Dilləri üçün Avropa Xartiyası | |
|---|---|
| ing. European Charter for Regional or Minority Languages | |
 | |
| İmzalanma tarixi | 5 noyabr 1992 |
| İmzalanma yeri | |
| Qüvvəyə minməsi | 1 mart 1998 |
| Dilləri | ingilis dili, fransız dili |
Preambula.
I hissə — Ümumi müddəalar. Təriflər və s.
II hissə — "2-ci maddənin 1-ci bəndinə uyğun olaraq həyata keçirilən məqsəd və prinsiplər". Bu hissədə tərəflərin ərazilərindəki bütün regional və ya azlıq dillərinə tətbiq etməyi öhdələrinə götürdükləri ümumi müddəalar yer alır.
III hissə — “2-ci maddənin 2-ci bəndinə uyğun olaraq regional və ya azlıqların dillərinin ictimai həyatda istifadəsini təşviq etmək üçün tədbirlər”. Tərəflərin ən azı müvafiq tərəfin müəyyənləşdirdiyi hər dilə münasibətdə tətbiq etməyi öhdələrinə götürdükləri xüsusi öhdəliklər.
IV hissə — "nizamnamənin tətbiqi". Tərəflərin Nizamnaməyə uyğunluğuna dair dövri ictimai hesabatların təqdim edilməsi və qiymətləndirilməsi qaydaları.
V hissə — “Yekun müddəalar”. İmza, ratifikasiya, qəbul və ya təsdiq, qüvvəyə minmə, Nizamnamənin ləğvi, ona qoşulma və qeydlər.
Bir dil müəyyən bir bölgədə danışanların% 2 ilə% 10 arasında istifadə olunursa, o zaman regional status qazanır[1].
.svg){kind=small}
Xartiyanın imzalanması və təsdiqlənməsi dil siyasəti ənənəvi olaraq vahid xarakterə sahib olan Fransadakı siyasi qarşıdurmaların mövzusu idi. Xartiyanı Fransa tərəfindən Lionel Jospen hökuməti dövründə imzalamışdı, ancaq Konstitusiya Şurası bunun konstitusiyaya zidd müddəalar içərisində olduğunu düşünmüşdü [2], buna görə nizamnamə təsdiqlənməmişdir. 2011-ci ildə regional dillər də daxil olmaqla konstitusiyaya bir sıra düzəlişlər edildikdən sonra gələcək Fransa Prezidenti F.Holland nizamnamə məsələsini parlamentdə müzakirə edəcəyinə söz verdi[3]. 2015-ci ildə Fransa Dövlət Şurası, Xartiyanı təsdiqləyən qanun layihəsini rədd etdiyi bir məsləhətçi rəy verdi. [4] Slovakiyada, ratifikasiya səviyyəsi Macarların kompakt yaşayış bölgələri üçün% 20, ölkənin Macar azlığı nümayəndələrinin tələb etdiyi kimi% 10 idi.
AŞPA 2007-ci ildə Yunanıstan, İrlandiya və Latviyanı imzalamağa və təsdiqləməyə, İslandiya, Malta və İtaliyanı da xartiyanı təsdiqləməyə çağırdı[5].
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|