 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Teodor (Todor) Xristov Qılıbov (bolq. Теодор (Тодор) Христов Гълъбов; 24 fevral 1870, İstanbul – 4 mart 1935, Sofiya) — Bolqarıstan stenoqrafı,[1][2] Bolqarıstan stenoqrafiyasının nəzəriyyə və metodikasının işləyicisi. Onun rəhbərliyi ilə standart bolqar yazı maşını klaviaturası yaradılmışdır. O, Bolqarıstan Xalq Məclisinin stenoqrafiya rəhbəri, Sofiya Universitetinin tarix-filologiya fakültəsinin müəllimi olmuşdur.[3][4]
| Teodor Qılıbov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 24 fevral 1870 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 mart 1935 (65 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| İş yeri | |
Teodor Qılıbov 25 fevral 1870-ci ildə Osmanlı imperiyasının paytaxtı olan Konstantinopol (indiki İstanbul) şəhərində anadan olmuşdur. O, 1885-ci ildə Kaloferdə gimnaziyanı bitirmişdir. Qılıbov ali təhsil aldıqdan sonra stenoqraf kimi çalışmışdır. O, 1899–1924-cü illərdə Bolqarıstan Xalq Məclisində stenoqrafiya bürosunun və stenoqrafiya şöbəsinin rəhbəri olmuşdur.[5] Qılıbov Azad Universitetdə stenoqrafiya üzrə mühazirələr oxumuşdur. O, Xalq Təhsili Nazirliyində stenoqrafiya müəllimlərinin imtahanlarını qəbul edən imtahan komissiyasının sədri olmuşdur. Qılıbov Bolqarıstan Stenoqrafiya İnstitutunun yaradılması təşəbbüskarı olmuş və onun direktoru təyin edilmişdir. O, "Qabelsberqer" və "Bırzopis" bolqar stenoqrafiya cəmiyyətlərinin sədri idi. Qılıbov 1907-ci ildən İspaniya Stenoqrafiya Federasiyasının fəxri üzvü, "Qabelsberqer" Beynəlxalq Stenoqrafiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü olmuşdur. O, 13 mart 1923-cü ildən 1927-ci ilə qədər Sofiya Universitetinin tarix-filologiya fakültəsində stenoqrafiya (nitqlərin yazılması, stenoqrafiya tarixi və metodikası) üzrə dosent kimi fəaliyyət göstərmişdir.[1]
Qılıbov 1893-cü və 1906–1907-ci illərdə "Bırzopis" jurnalının redaktoru və müəlliflərindən biri olmuşdur. O, 1903-cü ildə Bolqarıstan Təhsil və Elm Nazirliyi tərəfindən nəşr olunan "Ümumi bolqar stenoqrafik yazı təlimatı"nın (bolq. Упътване за общ български стенографски правопис) yaradıcılarından biri olmuşdur. Qılıbov 1924–1926-cı illərdə "Stenoqrafsko spisanie" jurnalında, 1933-cü ildə isə "Bolqarıstan Stenoqrafiya İnstitutunun büllenteni"ndə işləmişdir. O, "İlk stenoqrafiya təlimatı" kitabının müəllifidir.[6]
Qılıbov həmçinin, standart bolqar yazı maşını klaviaturasının işləyicisi kimi tanınır, bu klaviatura bəzən erqonomiklik baxımından Dvorak klaviaturasına bərabər hesab olunur.[7] Bu klaviaturanın hazırlanması 1907-ci ilə aiddir.[8] Qılıbov bolqar dilində 10 min sözü hərflərin tezliyi baxımından təhlil edərək, on barmaqla çap üçün standartlaşdırılmış Bolqarıstan klaviaturasını (BDS) hazırlamışdır.[9]
ы у е и ш щ к с д з ц я а о ж г ь т н в м ч ю й ъ э ф х п р л б
Bu klaviatura sayəsində bolqarlar beynəlxalq yazı yarışlarında müntəzəm olaraq qalib gəlir, dəqiqədə 1000-dən çox simvol çap edirdilər.[9]
Teodor Qılıbov 4 mart 1935-ci ildə Sofiyada vəfat etmişdir.[1] 23 mart 2017-ci ildən Antarktidada yerləşən I Aleksandr Torpağında bir silsilə onun adını daşıyır.[8]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|