![]() | Bu səhifə Vikipediyanın rəsmi prinsiplərindən biridir. Səhifənin məzmunu bütün vikipediyaçılar tərəfindən eyni dərəcədə riayət edilməsi tələb olunan qaydalardan ibarətdir. Səhifədə redaktə etmədən öncə bu dəyişikliklərin vikipediyaçılar tərəfindən dəstəkləndiyindən əmin olun. Düzgün hesab etmədiyiniz məqam varsa, səhifənin müzakirə səhifəsində bunu aydın şəkildə ifadə edin. |
Qayda səsverməsi nəticəsində qəbul edilmişdir.
Ensiklopedik əhəmiyyətlilik |
---|
Xüsusi mövzularla bağlı qaydalar |
Vikipediyada bioqrafiya ilə əlaqəli məqalələr ensiklopedik, yəni tərəfsiz, neytral, etibarlı mənbələrin lazımlı miqdarda istifadəsi ilə təsdiqlənə bilən, ensiklopedik və diqqət çəkəcək şəkildə olmalıdır. Bir çox elm xadimi, tədqiqatçı və digər elm işçilərinin (qısaca akademiklər) bioqrafiyaları etibarlı mənbələr tərəfindən tədqiq olunmamış olsa da, onlar elm camiəsində mühüm nüfuza sahibdir. Təkcə hər hansısa əsərinin və s. nəşr olunmuş olması bu elm xadimini ensiklopedik etmir. Ensiklopediklik edilən nəşrlərin öz sahəsində buraxdığı iz və təsir ilə əlaqəlidir. Bu təlimat bir akademikin ensiklopedik olduğunu etibarlı mənbələrə əsaslanaraq dəyərləndirmək üçün istifadə olunan kriteriyaları göstərir.
Bu təlimatın məqsədi akademiklərin ensiklopedikliyi məsələsində konsensusun əldə edilməsinə kömək etməkdir. Təlimat daxilində istifadə olunan mənasıyla akademik və ya elm xadimi elmi tədqiqatlarla, ali təhsillə məşğul olan insandır. Akademik olaraq ensiklopediklik bu sahədə tanınma ilə əlaqəlidir.
Bu təlimat ensiklopediklik əhəmiyyətliliyin ölçülərindən olan VP:ŞEƏ, VP:EƏM, VP:EƏK kimi digər qaydalardan ayrıdır. Bu təlimatın şərtlərinə görə ensiklopedik olmayan bir akademikin digər ensiklopedik əhəmiyyətlilik təlimatlarına görə ensiklopedik olması mümkündür. Eyni şəkildə əgər bir akademik bu qaydaya görə ensiklopedikdirsə, digər təlimatlara görə ensiklopedik olub olmaması vacib deyil.
Bir elm xadiminin aşağıdakı kriteriyaların hər hansısa birini ödədiyi etibarlı mənbələrlə göstərilirsə, bu şəxs ensiklopedik hesab olunur. Bu kriteriyaların heç birini ödəməyən akademik, elm xadimi əgər VP:ŞEƏ, ya da oxşar digər ensiklopediklik kriteriyalarını ödəyirsə, ensiklopedik hesab oluna bilər. Bu anlayış elm xadimi haqqında olan məqalənin nə qədər yoxlanılabilən olduğuna görə qiymətləndirilir. Bu kriteriyaları tətbiq etməzdən əvvəl "Ümumi açıqlamalar" və "Kriteriyalar üçün açıqlamalar" bölmələrini də oxuyun.
1. Şəxsin tədqiqatlarının işlədiyi sahə üzrə əhəmiyyətli təsirə malik olduğu neytral və etibarlı mənbələrlə təsdiqələnə bilir.
2. Şəxs ölkə və ya dünya səviyyəsində yüksək prestijli mükafat almış və ya uğur əldə etmişdir.
3. Şəxs hər hansısa yüksək dərəcədə seçici olan, prestijli akademik qurumun, dərnəyin üzvlüyünə və ya həmin qurumun, dərnəyin fəxri üzvlüyünə seçilmişdir (məs.: ABŞ Milli Elmlər Akademiyası, AMEA, London Kral Cəmiyyəti, Türkiyə Elmlər Akademiyası üzvlüyü və ya Elektrotexnika və Elektronika Mühəndisləri İnstitutunun fəxri üzvlüyü).
4. Şəxsin akademik tədqiqatları çox sayda akademik qurumdakı ali təhsil prossesinə əhəmiyyətli şəkildə təsir göstərmişdir.
5. Şəxs əhəmiyyətli bir ali təhsil müəssisəsində, ya da elmi tədqiqat mərkəzində yüksək vəzifəyə sahibdir və ya sahib olmuşdur.
6. Şəxs əhəmiyyətli, böyük bir akademik qurumun və ya böyük bir akademik cəmiyyətin yüksək səviyyəli nümayəndəsi olaraq seçilmişdir, ya da orada əhəmiyyətli akademik iş sahibidir.
7. Şəxs akademik fəaliyyəti ilə elmi müəssisələr xaricindəki mövzularda vacib təsirlərə səbəb olmuşdur.
8. Şəxs elm sahəsindəki vacib və köklü bir jurnalın, elmi nəşrin baş redaktorudur və ya baş redaktoru olmuşdur.
9. Şəxsin peşə sahəsi ədəbiyyat və ya incəsənətdirsə, həmin sahələrdəki ensiklopedik əhəmiyyətlilik kriteriyalarını ödəməsi lazımdır. (məs. VP:EƏM)
Əksər mövzularda jurnal məqalələrinə istinadlar tapmağın əsas yolu "Web of Science" və "Scopus" adlı iki böyük platformadan istifadə etməkdir, lakin təəssüf ki, bu platformalardan istifadə pulludur və ödənişin miqdarı çox yüksəkdir. Scopus əsasən universitetlərin və iri kolleclərin kitabxanalarında, Web of Knowledge isə iri ali təhsil müəssisələrinin binalarında tapılır. Scopus texniki elmləri və sosial elmləri əhatə edir, lakin 1996-cı ilə qədər olan mövzular Scopus platformasında tam deyil. Web of Science isə 1900-cü ilə qədər olan texniki, 1956-cı ilə qədər olan sosial və 1975-ci ilə qədər olan humanitar elmləri (natamam) əhatə edə bilər. Sadəcə köklü və böyük universitetlər bütün mövzuları əhatə edən məlumatlara sahib ola bilər (Xoşbəxtlikdən, ümumi istifadə imkanları olan əlavə platformalar də inkişaf etdirilməkdədir.). Bu verilənlər bazaları xüsusən az inkişaf etmiş ölkələr üçün natamamdır və əlverişsizdir. Əlavə olaraq, bu bazalar yalnız jurnal məqalələrinə verilən istinadları sıralayır, kitablarda və ya digər nəşrlərdə dərc olunmuş məqalələrdən sitatlar sistemə daxil edilmir. Bu səbəbdən, bu verilənlər bazaları konfransların və ya jurnal olmayan nəşrlərin vacib hesab olunduğu kompüter elmlərində və ya kitab nəşrinin ən vacib hesab olunduğu humanitar elmlər üçün ehtiyatla istifadə olunmalıdır. Web of Science yüksək istinad sayına sahib olan tədqiqatçılara müəyyən bir dəyəri ola bilən pulsuz indeks təqdim edir. Ayrı-ayrı elm sahələrində MathSciNet, SciFinder Scholar (Chemical Abstracts) və bu kimi digər platformalar da dəyərli mənbələrdir. Bunlar tez-tez xüsusi istinadlarda göstərilir, lakin onlara çıxış pulsuz deyil və ümumi bir universitet kompüter hesabı tələb edir.
Vikipediya qaydaları və təlimatları | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Məzmun |
| ||||||||
Davranış | |||||||||
Silmə |
| ||||||||
Qaydaların tətbiqi |
| ||||||||
lər |
| ||||||||
Mübahisələr |
| ||||||||
Layihə məzmunları |
| ||||||||
Səsvermə |
| ||||||||
VMF; |
| ||||||||