 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Vukoman Araçiç (serb. Вукоман Арачић; 10 may 1850, Yaqodina[d] – 25 fevral 1915) — Serbiya hərbçisi, general-mayor (1913).
| Vukoman Araçiç | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 10 may 1850 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 fevral 1915 (64 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | səpmə yatalaq |
| Dəfn yeri |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Qoşun növü | piyada |
| Rütbəsi | general-mayor |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Vukoman Araçiç 1850-ci ildə Yaqodina dairəsinin Lanişte kəndində anadan olmuşdur. Valideynləri Pyotr və Stefanadır. Yaqodinada dörd sinif ibtidai məktəbi və 1869-cu ildə Kraquyevatsda altı sinif gimnaziyanı bitirmişdir. Belqradda Artilleriya Məktəbinə daxil olmuş və 1874-cü ildə 20 nəfər arasında yeddinci ən yaxşı nəticə ilə məzun olmuşdur. Sinif yoldaşları arasında gələcək hərbi rəhbərlər Bojidar Yankoviç və Leonid Solareviç var idi.[1]
1876–1877-ci illərdə Serbiya–Osmanlı müharibəsi zamanı Araçiç Timok korpusunun Baş Qərargah işləri üzrə köməkçisi olmuşdur. 1877–1878-ci illərdə Balkanlarda Rusiya–Osmanlı müharibəsində Yaqodina briqadasının qərargah rəisi kimi iştirak etmiş və Samokovo döyüşlərində yer almışdır. 11 yanvar 1878-ci ildə Niş qalasını ələ keçirmişdir. İki il sonra II dərəcəli kapitan rütbəsi almış və Şumadiya diviziyasında təchizat zabiti təyin edilmişdir. 1880-ci ildə Vyanada mühəndislik təhsili almaq üçün göndərilmiş və 1882-ci ilə qədər orada qalmışdır. Vyanadan qayıtdıqdan sonra mühəndis polkunun qərargah rəisi olmuşdur.[1]
1885-ci ildə I dərəcəli kapitan rütbəsinə yüksəlmiş və Baş Qərargaha göndərilmişdir. Serbiya–Bolqarıstan müharibəsində 1-ci Drina diviziyasının qərargah rəisi kimi iştirak etmişdir. 1887-ci ilin oktyabrından 6-cı piyada batalyonunun komandiri olmuşdur. Növbəti ilin aprelində Baş Qərargahın əməliyyat şöbəsinin xarici bölməsinin rəis vəzifəsini icra edən təyin edilmişdir. 1890-cı illərdə mərkəzi hərbi idarədə müxtəlif vəzifələr tutmuşdur: Müdafiə Nazirliyinin əməliyyat şöbəsinin rəis vəzifəsini icra edən, Baş Qərargah rəisinin müavini, Müdafiə Nazirliyinin ümumi hərbi şöbəsinin rəisi və fəaliyyətdə olan ordu komandanlığı qərargah rəisinin köməkçisi olmuşdur. 1890–1903-cü illərdə Dunay diviziya dairəsinə komandanlıq etmiş, 1895-ci ilin martından 9-cu piyada polkuna, Baş Qərargahın əməliyyat şöbəsinə və 4-cü Şumadiya diviziya dairəsinə rəhbərlik etmişdir. 1902-ci ilin aprelindən Timok diviziya dairəsinin rəisi, I Aleksandr Obr enoviçin fəxri köməkçisi və hərbi məsələlər üzrə köməkçisi olmuşdur. 1901-ci ilin avqustundan Ali Hərbi Şuranın üzvü olmuşdur. 1893–1903-cü illərdə (12 sentyabr 1893 – 1 sentyabr 1896, 21 iyun 1897 – 1 mart 1899, 26 mart 1900 – 18 avqust 1901 fasilələri ilə) Hərbi Akademiyada professorluq etmişdir. Aşağı kurslarda hərbi coğrafiya və hərbi sənət tarixi, yuxarı kursda isə taktika, Baş Qərargah xidməti və hərbi oyun dərsləri tədris etmişdir. 1893 və 1901-ci illərdə akademik şuranın üzvü, kiçik və böyük zabit heyətinin imtahanlarını keçirən komissiyanın sədri olmuşdur.[1]
1900-cü ilin oktyabrından 1901-ci ilin oktyabrına qədər Vukoman Araçiç hərbi "Ratnik" jurnalının redaktoru, 1898-ci ildə isə "Slujebna voyna qazeta"nın redaktoru olmuşdur. 1895-ci ildə hərbi kassasiya məhkəməsinin üzvü idi. "Balkan yarımadasında torpağımızın ətrafında oroqrafiya" (1898) və "Hərbi işlərdə Baş Qərargah xidməti" (1899) kitablarının müəllifidir. 1914-cü ildə "Sülh dövründə Baş Qərargah xidməti" kitabı üzərində işə başlamış, lakin müharibə səbəbindən bu iş tamamlanmamışdır. Şumadiyada atçılıq klubunun təsisçisi olmuş, 1898-ci ildə Knyaz Mixail adlı atı ilə yarışlarda iştirak etmişdir.[1]
20 sentyabr 1894-cü ildə mühəndis qoşunlarının podporuçiki, 1 aprel 1880-ci ildə II dərəcəli kapitan, 1 yanvar 1885-ci ildə I dərəcəli kapitan, 16 aprel 1887-ci ildə mayor, 1894-cü ildə podpolkovnik, 1 noyabr 1897-ci ildə polkovnik rütbəsinə yüksəlmişdir. Siyasi səbəblərə görə, Obrenoviçlərin tərəfdarı olduğu üçün 2 iyul 1903-cü ildə təqaüdə göndərilmişdir. Növbəti doqquz ili doğma Lanişte kəndində keçirmiş, burada öz mülkünü inşa etmişdir. Oğulları Pyotr və Branislavı tərbiyə etmişdir.[2]
1912-ci ildə Birinci Balkan müharibəsinin başlanması ilə polkovnik Araçiç səfərbər edilərək Timok diviziya dairəsinin komandiri təyin edilmişdir. Müharibə illərində bu dairə ciddi döyüşlərdə iştirak etməsə də, 1913-cü ildə İkinci Balkan müharibəsi zamanı Bolqarıstanın Breqalnitsa üzərinə hücumu ilə ən ciddi döyüşlər burada baş vermişdir. Araçiç Timok sakinlərini 2-ci və 3-cü diviziyalara səfərbər etmiş, 23 və 24 iyun tarixlərində Planintsa döyüşündə Bolqarıstan qoşunlarını məğlub edərək 2 iyulda hücuma keçmiş, Kula və Belqradçiki ələ keçirmişdir. Vidinin mühasirəsi zamanı Serbiya qoşunlarına komandanlıq etmiş və sülh müqaviləsinin imzalanmasına qədər bu vəzifəni davam etdirmişdir. Uğurlarına görə 1 noyabr 1913-cü ildə general-mayor rütbəsinə yüksəlmiş və müntəzəm xidmətə qayıtmışdır. Zajeçarın fəxri vətəndaşı adına layiq görülmüş və IV dərəcəli qılınclı "Qaqageorgi ulduzu" ordeni ilə təltif edilmişdir.[3][4]
Birinci Dünya müharibəsinin başlanması ilə Araçiç 2-ci Timok diviziyasına və 1-ci Şumadiya diviziyasına komandan təyin edilmişdir. 10 avqust 1914-cü ildə Şabatsı azad etmiş, Tser döyüşündə iştirak etmişdir. Drina döyüşü zamanı Paraşnitsa yaxınlığında düşmənə güclü zərbə endirmişdir. 29 sentyabr 1914-cü ildə Drina döyüşü zamanı Ujitsa ordusuna (4-cü ordu) komandan təyin edilmişdir. 1914-cü ilin oktyabr və noyabr aylarında Senkoviç, Paklinok, Toçionik, Babyak və Semeçdə döyüşlər aparmışdır. Qoşunlar Şərqi Bosniyaya daxil olaraq düşmənə böyük itkilər verdikdən sonra strateji səbəblərlə Ovçar-Kablar dərəsinə geri çəkilmiş, 12 noyabrda Çaçakı tərk etmişdir.[5]
Kolubara döyüşü (noyabr-dekabr 1914) zamanı Araçiçin ordusu Varda — Veliki-Prisedo — Kadinyacha — Ponikve xəttində uğurla fəaliyyət göstərmişdir. Ujitsa ordusu sağ cinahı ilə 1-ci ordunun sol cinahını qoruyaraq Serbiya qoşunlarının əks-hücumunda iştirak etmişdir. 29 noyabrda Araçiçin qoşunları Ujitsaya daxil olmuşdur. Döyüşdən sonra Araçiç Serbiya ordusunda tif epidemiyası ilə mübarizə və qoşunların həyat tərzinin təşkili məsələləri ilə məşğul olmuşdur. Lakin tezliklə general özü avstriyalı əsirlərdən tif xəstəliyinə yoluxmuş və 12 fevral 1915-ci ildə (köhnə təqvimlə) vəfat etmişdir. Əvvəlcə onun Ujitsada dəfn olunmağına baxmayaraq, 1920-ci illərdə ailəsinin təkidi ilə Belqradın Yeni qəbiristanlığına yenidən dəfn edilmişdir.[6]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|