. Ureyim.az

Yuxari Yaglivend - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Yuxari Yaglivend
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Yağlıvənd (dəqiqləşdirmə).

Yuxarı Yağlıvənd — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Yağlıvənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.[1]

Yağlıvənd
39°38′31″ şm. e. 47°07′12″ ş. u.HGYO
Ölkə  Azərbaycan
Region Füzuli rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı
  • UTC+04:00
Xəritəni göstər/gizlə
Yağlıvənd xəritədə
Yağlıvənd
Yağlıvənd
Yağlıvənd xəritədə
Yağlıvənd
Yağlıvənd
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bu Kəndin əvvəllər aid olduğu Yağlıvənd soverliyindən ayrılmış Aşağı Yağlıvənd kəndi "Bələdiyyə əraziləri və torpaqları haqqında" Qanunla[2] Füzuli rayonunun Kərimbəyli bələdiyyəsinin ərazisinə daxil edilib[3].

Mündəricat

  • 1 Toponimikası
  • 2 Tarixi
  • 3 Tarixi şəxsiyyətləri
  • 4 Coğrafiyası
  • 5 İqtisadiyyatı
  • 6 Populyar mədəniyyətdə
  • 7 Mənbə
  • 8 Həmçinin bax
  • 9 İstinadlar
  • 10 Xarici keçidlər

Toponimikası

redaktə

Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Keçmişdə Cəbrayıl qəzasında maldarlıqla məşğul olan Yağlıvənd adlı elatın oturaq həyata keçməsi ilə bağlı dağətəyi ərazidə salınmış yaşayış məntəqəsi Yağlıvənd, Araz çayının sahilində salınmış yaşayış məntəqəsi isə Araz Yağlıvənd adlanmışdı.[4]

Tarixi

redaktə

Yağlıvənd kəndi Yağlıvənd obasının əyləşməsi nəticəsində yaranıb. Yağlıvənd oymağı Cavanşir elinin qoludur. XVIII yüzildə 5 oymaqdan ibarət idi. İkisi (Gecəgözlü və Seyidəhmədli sonradan ayrılıb başqa oymaqlarla bərabər Hacılı camaatını təşkil etdilər. 1735-ci ildə Nadir şah Qırxlı-Avşar Yağlıvənd oymağını Cavanşir elinin digər oymaqları ilə bərabər Xorasana, Sərəxs ətrafına sürgün etdi. Nadir şahın qətlindən sonra Yağlıvənd oymağı sürgündən döndü. Öncə Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşirə tərəf çıxsalar da, sonradan onun tərəfini tutdular. Xan onları qədim yurdlarında, Arazbar qəzasında yerləşdirdi. Arazbar qəzası yenidən formalaşıb Cavanşir-Dizaq mahalı adlandı.

Yağləvənd oymağı bir neçə oba şəklində Cavanşir-Dizaq mahalının ərazisində məskunlaşmışdı. Bu obalardan biri Yağlıvənd, biri isə Araz Yağlıvənd adlandı.

Yağlıvənd obaları 1930-cu ildə əyləşib kənd biçiminə düşdü.

1955-ci ildə Suqovuşan və Təpə bulağından 5–6 yüz metr aşağıda çayların qarşısını kəsib, bənd atdılar və yuxarıda haqqında söhbət açılan Köndələn səddini tikdilər.

Rəsmi sənədlərdə 1 N-li Köndələnçay Su anbarı adlandırılan bu gölün su tutumu 20 milyon kubmetr təşkil edir. Tikintisi 1962-ci ildə başa çatdırıldıqdan sonra göldə suyun səviyyəsi qalxır.

Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti yaradıldıqdan sonra bu əraziləri Qaryagin (indiki Füzuli) rayonundan alıb yenicə təşkil olunmuş, ciddi cəhdlə ərazilərinin genişləndirilməsinə və xüsusən əhalisinin hər vəchlə erməniləşdirilməsinə çalışan Hadrut rayonuna bağışlayıblar.

1993-cü ilin avqust ayının 15-də bu Kənd Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib.

Bu Kənd 2020-ci il noyabr ayının 9-u Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.[5]

Tarixi şəxsiyyətləri

redaktə

Yağlıvənd oymağı, eləcə də obası bir çox tarixi şəxsiyyət yetirib. Bunlardan:

  • Məhəmməd ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Zeynalxan ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Şərif ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Ocaqqulu ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Şəmşi bəy Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Əliverdi ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Məşədi Bayramqulu ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Məşədi Hətəmxan ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Xələf bəy Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Məşədi Əmir Murad yüzbaşı Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Məşədi Əzimməmməd ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
  • Həsənəli bəy Əsgərxanov.
  • Şamil bəy Əsgərxanov.
  • Seyran Səxavət.
  • Bahar Muradova.
  • Allahverdi Orucov.
  • Mübariz Əliyev (cərrah).
  • Piralı Əliyev.
  • Kərim Kərimli.
  • Sənan Zeynalov.
  • Elşad Ərşadoğlu.
  • Nazim Quliyev
  • Mais Əsədov

Coğrafiyası

redaktə

Füzuli şəhərinin yeddi kilometrliyində, Kiçik Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşir. Kəndin sağ tərəfindən mənbəyini qalın meşəli dağlardan götürən Köndələnçay və Ağoğlançay axıb Yağlıvənd gölünə tökülür.

İqtisadiyyatı

redaktə

Əhalinin əsas məşğuliyyəti kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq olub.

Populyar mədəniyyətdə

redaktə

2024-cü ildə 1992-ci ildəki işğal vaxtı kənddə baş verən hadisələrdən bəhs edən "Yağlıvənd: faciədən zəfərə" adlı sənədli film çəkilib.[6]

Mənbə

redaktə
  • Ənvər Çingizoğlu, Yağlıvənd, Bakı, "Şuşa", 2010.
  • Tağı Türk, "Yağlıvəndin repressiya qurbanları" kitabından

Həmçinin bax

redaktə
  • Yağlıvənd gölü
  • Əsgərxan bulağı
  • Lələli bulağı
  • Yağlıvənd: faciədən zəfərə (film, 2024)[7]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
  2. ↑ Crocusoft. "E-QANUN". e-qanun.az (ingilis). İstifadə tarixi: 2025-03-18.
  3. ↑ Crocusoft. "E-QANUN". e-qanun.az (ingilis). İstifadə tarixi: 2025-05-21.
  4. ↑ Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
  5. ↑ "Daha 23 kənd işğaldan azad edildi". report.az (az.). 9 noktyabr 2020. 2020-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 noyabr 2020.
  6. ↑ ""Yağlıvənd: Faciədən zəfərə" filminin təqdimatı olub". ordu.az. 12 oktyabr 2024. İstifadə tarixi: 24 mart 2025.
  7. ↑ modern.az https://modern.az/aktual/490420/ldquoyaghlivend-facieden-zefererdquo-filminin-teqdimati-olub/ (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 2025-03-24.

Xarici keçidlər

redaktə
  • Azərbaycan Respublikası Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Yuxarı_Yağlıvənd&oldid=8142971"
UREYIM.AZ