Əbu Məhəmməd Amr ibn Dinar əl-Məkki əl-Cumahi (ərəb. عمرو بن دينار; Məkkə – Məkkə) — tabiin dövrünün Məkkə fəqihlərindən, müfəssir və mühəddis.[1]
Amr ibn Dinar | |
---|---|
ərəb. عمرو بن دينار | |
![]() | |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 665 və ya 666 |
Vəfat yeri | 743 və ya 744 |
Elm sahələri | fiqh, təfsir, hədis |
Əslən iranlı olub, hicri 45-ci (665) və ya 46-cı (666) ildə anadan olmuşdur.[2] Ərəb qəbiləsi Cumahinin himayəsində olan məvalidir.
Ağzında yalnız bir dişi olduğu üçün ləqəbi "əl-Əsrəm"dir. Əbadilə başda olmaqla Cabir ibn Abdullah, Əbu Hüreyrə, Bəra ibn Azib kimi qabaqcıl səhabələrdən, Səid ibn Müsəyyeb, Səid ibn Cübeyr, Tavus ibn Keysan, Mücahid ibn Cəbr, İkrimə əl-Bərbəri, Vəhb ibn Münəbbih, Əta ibn Əbu Rəbah, Əta ibn Yəsar və Səlim ibn Abdullah kimi tabiinlərdən hədis dinləmişdir. Fiqh və hədisdə təmayüz etmişdir.
Əta ibn Əbu Rəbahdan sonra Məkkədə 30 il[2] fətvai-mərcii olmuşdur. Əli ibn Mədini onu hədis sahəsində əsər qələmə alan ilk altı şəxsdən (İbn Şihab, Amr ibn Dinar, Qətadə, Yəhya ibn Əbu Kəsir, Əbu İshaq, Əməş) biri[3] kimi qeyd edir. Amr ibn Dinarın rəvayətlərinin "siqa"[4] olması haqqında bütün hədis tənqidçiləri həmfikirdirlər. Süfyan ibn Uyeynə ondan eşidiyi bir hədisi başqasından eşidəcəyi iyirmi hadisədən üstün tutduğunu demişdir. Amr ibn Dinar əksik buraxılmaması şərti ilə hədislərin məna olaraq nəqlini icazəli saymışdır. Digər tərəfdən, daha sonra təhrif edilə biləcəyi qorxusu ilə öz fikirlərinin yazılmasını istəməmişdir. Cəfər əs-Sadiq, İmam Malik ibn Ənəs, Şöbə ibn Həccac, Qətadə, İbn Cüreyc, İbn Əbu Nəcih, Əyyub əs-Sixtiyani, Süfyaneyn (Süfyan əs-Səvri və Süfyan ibn Uyeynə), Həmmadeyn (Həmmad ibn Sələmə və Həmmad ibn Zeyd) kimi görkəmli alimlər ondan hədis rəvayət etmişlər.[2]
Mənbələrdə, həm fiqh, həm də hədis sahələrində müasirlərinin bir çoxundan üstün olduğu qeyd edilmişdir. Amr ibn Dinarın şiə olduğu deyilsə də, bu doğru deyildir. O, hicri 126-cı (və ya 125) ildə, səksənə yaxın yaşda vəfat etmişdir.