 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Dodanim (ivr. דֹּדָנִים, Dōḏānīm) və ya Rodanim (ivr. רֹדָנִים, Rōḏānīm; yun. Ρόδιοι, Ródioi) — "Yaradılış kitabı"nda "millətlər masası"na görə, İavanın oğlu[1] və beləliklə, Nuhun nəticəsi. "Yaradılış kitabı"nın 10:4-cü ayəsinə görə, Dodanimin qardaşları Elisa, Farsis və Kittim idi. O, adətən Rodos adasının xalqının əcdadı kimi əlaqələndirilir,[2] lakin sözügedən toponim və ya etnonimin lokalizasiyası barədə çoxlu nəzəriyyələr mövcuddur.[3]
Ənənəvi ivritdilli əlyazmalarında Dodanim və Rodanim yazımları arasında bölünmə var. Tarixçilərə görə, bunlardan biri, ehtimal ki, köçürənin səhvidir, çünki ivrit dilində R və D hərfləri (müvafiq olaraq ר və ד kimi işarələnir) qrafik olaraq çox oxşardır.[4] "Samiri tövratı" və "I dalnamələr kitabı"nın 1:7-ci ayəsində Rodanim yazılır,[5] "Septuaginta" isə Rodioi adını verir. Dodanimlər ya yunanlarla qohum hesab olunur,[6] ya da sadəcə yunanlar kimi qəbul edilirdi.[7]
Kennet Kitçen iki əlavə mümkün etimologiyanı müzakirə edir. Onun təklif etdiyi bir ehtimala görə, həm Dodanim, həm də Rodanim adı orijinal Dordanimdən qısaldılmışdır. Bu, "Yaradılış Kitabı"nın 10:4-cü bölməsində orta "r" hərfinin itirilməsi (Dordanim > Dodanim) və "I Salnamələr Kitabı"nın 1:7-ci bölməsində başlanğıc "d" hərfinin itirilməsi (<Do>rdanim > Rodanim) ilə baş vermişdir. Dardanayu III Amenofis dövründə Egey adlarının Misirdə qeydə alınan siyahısında və e.ə. 1275-ci ildə Kadeş döyüşündə II Ramzesə qarşı het ittifaqçıları arasında qeyd olunur.[8] O həmçinin, Dodanim adının Amarna məktublarında xatırlanan və mənşəyi ilə şəxsiyyəti hələ də "xeyli şübhə" ilə əhatə olunmuş qədim Yaxın Şərq xalqı Danunim adının dəyişdirilmiş forması ola biləcəyini təklif edir.[9]
Bundan başqa, ivrit dilində "-im" çoxluq şəkilçisidir və bu ad Rodos sakinlərinə aid edilir.[10]
Dodanim Homer tərəfindən xatırlanır.[11] Yerusəlimli Tarqum öz ölkəsini Dordaniya adlandırır, Tarqum Neofiti isə Dodoniya olaraq adlandırır. İosif Flavi Dodanim adını Kiprdə yerləşən Kittim ilə eyniləşdirir.[12]
Epir regionunda yerləşən Dodona,[13] İlliriyadakı Dardaniya ("Yaradılışı Rabba"da olduğu kimi),[14] Dardanel boğazı ətrafında yaşayan dardanlar,[15][16][17][18] qədim Yunanıstanı fəth etmiş dorilər[19] və Rodos adası[3][20] ilə əlaqələr təklif edilmişdir. Samuil Boxart Rodanim formasını Rona çayının latın dilindəki adı olan Rodana ilə əlaqələndirmişdir.[21] Frans Deliç Dodanim şəxsiyyətini qədim yunan mifologiyasındakı Dardan ilə eyniləşdirmişdir,[22] Cozef Mid isə onu Dodonada kahinliyi olan Yupiter Dodoney ilə bərabər tutmuşdur.[23] Bəziləri "Dedanim" adını Dəniz xalqlarından biri olan danaylılar, Levantın daniyayum xalqı və Kipr adası üçün assuriyalıların istifadə etdiyi "İdanana" adı ilə əlaqələndirir.[24]
Təxminən b.e. 70-ci illərdə yaşamış Psevdo-Filonun yazılarında Dodanimin oğulları İfev, Baat və Fenexdir. Bunlardan sonuncusu Babil qülləsi dövründə yafəti xalqların şahzadəsi təyin edilmişdir.[25]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|