Karpet Balyan (erm. Կարապետ Բալյան; 1800[1][2], Konstantinopol, Osmanlı imperiyası – 15 noyabr 1866, Konstantinopol, Osmanlı imperiyası) — erməni əsilli Balyan ailəsinə mənsub Osmanlı memarı.[4]
Karpet Balyan | |
---|---|
q.erm. Կարապետ Պալեան | |
![]() | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1800[1][2] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 15 noyabr 1866(1866-11-15) |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | memar |
Atası | Qriqori Balyan |
Uşaqları | |
Ailəsi | Balyan ailəsi |
![]() |
Saray memarlarından Qriqori Balyanın oğlu olub, 1800-cü ildə İstanbulda dünyaya gəldi. Gənclik illəriylə bağlı yetərli məlumat yoxdur. Atasının vəfatının ardından 1831-ci ildə bacısının əri Ohannes Sərvəryanla birlikdə saray memarlığına təyin olundu. Bu vəzifədə ikən bir çox səərlərin inşasında iştirak etdi. Bu fəaliyyətiylə yanaşı Erməni Həvari kilsəsinə də xidmətləri olmuşdur. Kilsə tabeliyindəki bir neçə erməni məktəbi məhz onun maddi dəstəyilə açılmışdır. Sultan Mahmudun vəfatının ardından da vəzifəsini davam etdirən Karpet Balyan onun övladları - Sultan Əbdülməcid və Sultan Əbdüləzizinin səltənətlərində də xidmət etmişdir. 15 noyabr 1866-cı ildə İstanbulda vəfat etdi.
Əsərlərinin bir çoxunda erməni memarlığının ünsürlərindən istifadə edən Karpet Balyan bu məqsəslə qədim erməni yurdu hesab edilən Ani şəhərindəki qədim xarabalıqlara dəfələrlə səyahət etmişdir. İlk evliliyi Nazənin Babayan, ikinci evliliyi isə Meriç adlı xanımla baş tutdu və bu nigahlardan 11 övladı (6 oğlu və 5 qızı) doğuldu.
30 illik fəaliyyəti boyunca 7 saray, 4 fabrik, 1 kazarma, 1 məscid, 2 xəstəxana, 3 məktəb, 2 su bəndi, 2 türbə və 7 kilsə inşa etdirmişdir. Onlardan bəziləri bunlardır: