. Ureyim.az

Mancuriya Qozu - Wikipedia - Ureyim.az

Ana Səhifə - Mancuriya Qozu

Mancuriya qozu (lat. Juglans mandshurica) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin qozkimilər fəsiləsinin qoz cinsinə aid bitki növü.

Mancuriya qozu
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Fıstıqçiçəklilər
Fəsilə:
Qozkimilər
Cins:
Qoz
Növ:
Mancuriya qozu
Beynəlxalq elmi adı
  • Juglans mandshurica Maxim., 1856
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  845177
NCBI  91218
EOL  2872272

Mündəricat

  • 1 Təbii yayılması
  • 2 Botaniki təsviri:
  • 3 Ekologiyası
  • 4 Azərbaycanda yayılması
  • 5 İstifadəsi
  • 6 Yarımnövləri
  • 7 İstinadlar
  • 8 Həmçinin bax

Təbii yayılması

redaktə

Növün təbii arealı – Mancuriya (Şimali Çin), Uzaq Şərq və Koreya yarımadasıdır.

Botaniki təsviri:

redaktə

Mancuriya qozu yarpağı tökülən, birevli ağac və ya koldur.Hündürlüyü 25-30 m-ə çatan gövdəsi düz, şaxələnmiş və ya enli-yumru, zərif çətirlidir. Qabığı tünd boz, zoğları sarımtıl-qonur tükcüklüdür. Yarpaq saplaqlarının uzunluğu 5-20 sm-dir.Yarpaqları növbəli, mürəkkəb, cüt olmayan, lələkvari, uzunluğu 40-90 sm-dir.Yarpaqcıqları 7-19 ədəd, uzunsov-ellipsvari, uzunluğu 17 sm və eni 2-7 sm-dir. Yarpaq ayası dişli, ucu biz, tükcüklüdür. Çiçəkləri xırda, bircinsli, çiçəkləmə yarpaqları açıldıqdan sonra müşahidə edilir. Erkəkcik çiçəkləri uzun, sallaq sırğalarda, dişicik çiçəkləri 3-10 ədəd olmaqla zoğların uclarında yerləşir. Aprel-mayda çiçəkləyir. Meyvələri çəyirdəkvari, oval, yunan qozuna bənzəyir, ancaq xırda (2,5-7,5 sm) və çox qalın, yaşıl və ya qonur qabıqlıdır. Qozun nüvəsi kiçik ölçülü, yeməlidir. Meyvələri avqust-oktyabrda yetişir. Meyvəyanlığı yaşıl, yetişdikdə qonurlaşan, çox tükcüklü, qozdan asanlıqla ayrılan, vəzicikli-yapışqandır. 250 ilədək yaşayır.

Ekologiyası

redaktə

Qışa davamlıdır, -450-dək şaxtalara dözür. İşıqsevəndir, ancaq kölgəli sahələrdə də bitə bilər. Məhsuldar, rütubətli, yumşaq torpaqlara üstünlük verir, torpaq və atmosfer nəmişliyinin çatışmazlığına həssasdır.

Azərbaycanda yayılması

redaktə

Azərbaycanda bəzi rayonlarda rast gəlinir.

İstifadəsi

redaktə

Mebellərin düzəldilməsində, qozun nüvəsindən qənnadı sənayesində yüksək keyfiyyətli yağın alınması üçün istifadə edilir. Saç boyasının tərkibində istifadə edilə bilər. Qabığı, yarpaqları və meyvələrində taninlər vardır, xalq təbabətində istifadə edilir. Balvericidir.

Yarımnövləri

redaktə
  • Juglans mandshurica nothovar. avellana (Dode) Kitam.
  • Juglans mandshurica var. cordiformis (Makino) Kitam.
  • Juglans mandshurica var. mandshurica
  • Juglans mandshurica var. sachalinensis (Komatsu) Kitam.

İstinadlar

redaktə

Həmçinin bax

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Mancuriya_qozu&oldid=7954564"
UREYIM.AZ