 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Mariya İvanovna Arbatova (rus. Мари́я Ива́новна Арба́това; anadan olanda — Qavrilina; Arbatova — təxəllüsüdür, 1999-cu ildən rəsmi soyad olaraq götürüb;[1][2][3] 17 iyul 1957, Murom, Vladimir vilayəti) — Rusiya yazıçısı, dramaturq, ssenarist, radio aparıcısı, publisist, psixoanalitik. Mariya Arbatova Rusiya feminist hərəkatın fəal üzvü. Moskva Yazıçılar Birliyinin üzvü,[4] Rusiyada və xaricdə səhnələşdirilmiş 14 tamaşanın, iyirmidən çox kitabın, həmçinin 70-ə yaxın publisistik məqalənin müəllifidir.
| Mariya Arbatova | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Мария Ивановна Гаврилина |
| Doğum tarixi | 17 iyul 1957 (67 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | jurnalist, şair, yazıçı, aparıcı, ssenarist, tərcüməçi, siyasətçi, televiziya aparıcısı, nasir, ictimai xadim, radioaparıcı[d], dramaturq, publisist |
| Fəaliyyət illəri | 1976-cı ildən |
| Əsərlərinin dili | rus dili, alman dili, ingilis dili |
| arbatova.ru | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mariya Arbatova 1957-ci il iyulun 17-də Vladimir vilayətinin Murom şəhərində İvan Qavriloviç Qavrilin və Tsivya İlyiniçna Aizenştadtın ailəsində anadan olub. Bir il sonra ailə Moskvaya köçüb. Məktəbdə oxuyarkən onun[5] dediyinə görə, "prinsipial səbəblərə görə" komsomola qoşulmayıb. IX–X siniflərdə Moskva Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinin Gənc Jurnalistlər Məktəbində oxuyub.[1] Eyni zamanda, öz ifadələrinə görə, o, Moskva hippi hərəkatının fəallarından biri olub.[1][6]
Atası İvan Qavriloviç Qavrilin 1910-cu ildə Ryazan quberniyasının Kudaşevo şəhərində anadan olub. 1969-cu ildə Fəlsəfə və Ədəbiyyat İnstitutunun tarix fakültəsini, daha sonra Lenin adına Hərbi-Siyasi Akademiyasının aspiranturasını bitirib. Jurnalist, redaktor, "Qırmızı ulduz" nəşriyyatında redaktorun müavini olub. V. İ. Lenin adına Hərbi Akademiyada, M.V.Frunze adına Hərbi Akademiyada və Feliks Dzerjinski adına Hərbi Akademiya marksist fəlsəfədən dərs deyib. O, 1950-ci ildə Marksist fəlsəfənin hərbi müəllimi kimi Muroma təyin edilib və 1958-ci ildə ailəsi ilə Moskvaya qayıdıb.[5]
Anası Tsivya İlyinichna Aizenshtadt (1922, Moskva — 2017, Moskva), İsrail tarixçisi Samuil İosifoviç Aizenshtadtın qardaşı qızıdır. Məktəbi qızıl medalla bitirib və 1940-cı ildə 1-ci Birinci Moskva Dövlət Tibb Universitetinə daxil olub, sonra evakuasiya zamanı Moskvadan təxliyə edilmiş Moskva Zooveterinar İnstitutuna keçib və mikrobioloq ixtisasını fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1990-cı illərdə o, Reyki terapiyasında fəal iştirak etdi və uğurlu Reyki terapevti olub.
Mariya Moskva Dövlət Universitetinin fəlsəfə fakültəsinə daxil olub, lakin tezliklə oranı tərk edib. Çünki onun sözlərinə görə, orada "ən güclü ideoloji təzyiqlə üzləşib".[7] 1984-cü ildə Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunun dram fakültəsini bitirib.[8] O, öz sözlərinə görə[9] B. G. Kravtsov və S. G. Aqraçevin "psixoanalitik qrupunda", psixoanalitik məsləhəti ixtisasını fərdi şəkildə öyrənib.[5]
1989-cu ildə SSRİ Yazıçılar İttifaqına üzv qəbul olunub. 1991-ci ildən qadınlar üçün "Harmony" psixoloji reabilitasiya klubunun rəhbəridir. 1996-cı ildən psixoanalitik kimi fərdi konsultasiya ilə məşğuldur. Beş ilə yaxın "Obşaya qazeta" qəzetində köşə yazarı kimi çalışıb. Beş il TV-6 kanalında qadınlar üçün "Mən Özüm" tok-şousunda aparıcı kimi işləyib. "Mayak 24" radiostansiyasında "Özün olmaq hüququ" insan hüquqları proqramının müəllifi və aparıcısıdır.
Mariya Arbatova müxtəlif səviyyələrdə çoxsaylı PR layihələrində və seçki kampaniyalarında çalışıb. Ekspert kimi o, Boris Yeltsinin prezident seçkiləri proqramının və Ella Pamfilovanın prezident seçkiləri proqramının yazılmasında iştirak edib. 1991-ci ildə o, Mixail Qorbaçova Sovet qoşunlarının Litvadan dərhal çıxarılması tələbini imzalayıb.
1999-cu ildə Sağ Qüvvələr İttifaqından Moskva şəhərinin Universitet birmandatlı seçki dairəsi üzrə Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının deputatlığına namizədliyini irəli sürüb. Lakin 14,78% səs toplayaraq, 20,16% səs toplayan Yabloko partiyasının namizədi Mixail Zadornova uduzub.[10]
Mariya Arbatova 2001–2003-cü illərdə Rusiya Federasiyasında İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkil vəzifəsinə namizəd olub. O, investorların istəyi ilə fəaliyyətini dayandıran İnsan Haqları Partiyasının həmsədri idi.[11]
O, 2007-ci ilin fevralında Vətəndaş Qüvvəsi partiyası adlandırılan Azad Rusiya partiyasının rəhbərliyinin üzvü idi. O, 4 dekabr 2005-ci ildə Moskva Şəhər Dumasına keçirilən seçkilərdə "Azad Rusiya" partiyasından namizədlər siyahısında ikinci olub,[12] seçkilərdə partiya 2,22% səs toplayıb.[13]
2007-ci ildə Sosial Ədalət Partiyasının siyahısında 0,22% səs toplayaraq Dövlət Dumasına namizəd olub.[14] Seçkilərdən əvvəl "Dumaya necə vicdanla girməyə çalışdım" kitabı ilk dəfə 2000-ci ildə nəşr olunan "Seçkilərin aşağı sənət tarixi" alt başlığı ilə yenidən nəşr olunub və onun 1999-cu ildə Sağ Qüvvələr İttifaqından Dövlət Dumasına namizəd olmaq cəhdini təsvir edib.[11]
2007–2008-ci illərdə o, beşinci çağırış Dumaya namizədliyini irəli sürməli olduğu "Vətəndaş Qüvvəsi"[15] siyasi partiyasının Ali Şurasının üzvü olub. O, partiya haqqında sərt danışıb və onun ovaxtkı lideri Mixail Barşçevskini, eləcə də bir sıra məşhur mədəniyyət xadimlərini Vətəndaş Qüvvəyə cəlb etdiyinə görə təəssüfləndiyini bildirib. Arbatova bu haqda belə yazıb: "Onlardan da mənim kimi istifadə olunub və "aldadılıb". "Qurultaya bir gün yarım qalmış partiyanın formal lideri Ryavkinin əli ilə Barşçevski dairələr üzrə namizədləri təsdiqləyərək məni vicdansızlıqla siyahıdan çıxarıb".[11]
1996-cı ildən "Siyasətə Qarışan Qadınlar Klubu" ictimai təşkilatına rəhbərlik edir. "Müsbət ayrıseçkilik" ideyasını dəstəkləyir. O, dəfələrlə cinsi azlıqların hüquqlarının pozulmasına qarşı çıxış edib[16][17][18][19] və eynicinsli nikahların qanuniləşdirilməsini və gey cütlüklərin uşaqları övladlığa götürmə ehtimalını dəstəkləyib.[20][21] O, "Pussy Riot" üzvlərinə qarşı hökmü və bu və digər məsələlərlə bağlı Rus Pravoslav Kilsəsinin mövqeyini tənqid edib.[22][23]
2013-cü ilin yanvarında o, Rusiya kimsəsiz uşaqlarının ABŞ vətəndaşları tərəfindən övladlığa götürülməsini qadağan edən qanunun qəbulunu dəstəkləyib.[24] Moskva İnsan Hüquqları Müvəkkili yanında İctimai Ekspert Şurasının üzvüdür.
2014-cü ildən o, Ukraynaya qarşı təcavüzü dəstəkləyir və bunu "Rusiya və NATO arasında müharibə" kimi şərh edir.[25] O, dəfələrlə ukrainofob bəyanatlar verib.[26] Xüsusilə, Arbatova Buçadakı qırğın zamanı öldürülənlərin "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin təmizləmələrinin qurbanları" olduğunu bildirib və Ukraynanı "tam hüquqlu olmayan dövlət" adlandırıb.[27]
2008-ci ilin oktyabrında keçmiş YUKOS şirkətinin vəkili Svetlana Baxminanın azadlığa buraxılması kampaniyası zamanı o, Baxminanı və onun müdafiəçilərini pisləyən məqalə dərc etdi.[28] Arbatova bu məqalədə xüsusilə "bütün məhkum qadınların öz kameralarında dovşan kimi çoxaldığını" iddia edib və qadın hüquq müdafiəçilərini "liberal isterika" adlandırıb.
Arbatovanın məqaləsi böyük ictimai rezonans doğurub və onun mövqeyi xarici mətbuata da çatıb.[29] Daha sonra Mariya Arbatova Valeriya Novodvorskaya ilə birlikdə eyni mövzunun müzakirə olunduğu "Sənədlərə!" televiziya proqramında iştirak edib.[30] Arbatovanın mövqeyi çoxları tərəfindən tənqid edilib, Tatyana Tolstaya deyib: "Bu qadının qadını ələ salması xüsusilə iyrəncdir". Nikolay Svanidze isə belə deyib: "Mən Arbatovanın mövqeyini iyrənc hesab edirəm".[31] Valeriya Novodvorskaya Arbatovanın alçaq hərəkət etdiyini və qurbana daş atdığını[32], Arbatovanın özünü həmişəlik "layiqli insanlar" cəmiyyətindən sildiyini bildirib.,[32] что Арбатова навсегда вычеркнула себя из общества "порядочных людей"[33] Kseniya Larina isə bunları bildirib: "Bu, ötən ilin əsas mədəni sarsıntılarından birinə çevrilən "Sənədlərə" verilişinin hekayəsidir, Svetlana Baxminanın vaxtından əvvəl azadlığa buraxılmasının qəti əleyhinə olan Mariya Arbatovanın mövqeyidir. Bu, həqiqətən bir çox insanlar üçün mədəni şoka səbəb oldu, bunu başqa cür ifadə etmək mümkün deyil. Çoxları üçün Mariya Arbatova əl ilə görüşülməyən insana çevrildi".[34] İrina Petrovskaya bu hərəkəti ilə Arbatovanın ictimai intihar etdiyini bildirib.[35]
Arbatova üç dəfə evli olub:[39][40]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
