 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Monovelosiped hokkeyi — rink hokkeyinə bənzər komanda idman növüdür; burada oyunçular topu çubuqla rəqib komandanın qapısına vurmağa çalışırlar. Fərq ondadır ki, bu oyunda hər bir oyunçu topu oynamaq üçün mütləq monovelosiped (tək təkərli velosiped) üzərində olmalıdır. Komanda beş əsas oyunçudan (və əvəzedicilərdən) ibarət olur, lakin xüsusi qapıçı rolu yoxdur — buna baxmayaraq, adətən bir oyunçu müdafiədə qalaraq bu funksiyanı yerinə yetirir.[1]
Monovelosiped hokkeyinə nəzarət edən əsas qurum Beynəlxalq Monovelosiped Federasiyasıdır (International Unicycling Federation). Bu təşkilat bütün monovelosiped idman növləri üçün rəsmi qaydaları müəyyən edir və yayımlayır. Monovelosiped hokkeyi üzrə ən son qaydalar 2019-cu ildə nəşr edilmişdir.[2]
İstifadə olunan oyun meydançası uzunluğu 35–45 metr, eni isə 20–25 metr arasında olur. Meydançanın küncləri ya əyri, ya da oval formada olmalı və bütün tərəfləri bariyerlərlə əhatə edilməlidir. Qapılar meydançanın son divarından bir qədər aralı yerləşdirilir ki, oyunçular qapıların arxasından keçə bilsinlər – bu, buz hokkeyindəki qaydaya bənzəyir.
Oyun zamanı buz hokkeyi üçün icazə verilən hər hansı çubuq (qapıçı çubuqları istisna olmaqla) istifadə oluna bilər. Monovelosipedlərin təkər diametri maksimum 24 düym (yəni 61 sm) ola bilər və oyun üçün tennis topu istifadə edilir.
Üç milli tək velosipedli hokkey liqası var: Avstraliya, 2016-cı ildə 8 komanda ilə; Almaniya, 89 komanda ilə; İsveçrə,[3] təxminən 20 komanda ilə
Bu liqalara əlavə olaraq, Böyük Britaniya,[4] Fransa, Danimarka, İsveç, Honq-Konq, Sinqapur, Tayvan və Cənubi Koreya da daxil olmaqla, digər ölkələrdə klub və komandalar var.
Bu idman növü üzrə beynəlxalq yarışlar iki ildən bir keçirilən Unicon dünya çempionatı çərçivəsində təşkil olunur. Bundan əlavə, regional turnirlər də mövcuddur ki, bunlara Eurocycle (Avropa bölgəsi üçün) və APUC (Asiya və Sakit okean bölgəsi üçün) daxildir. Bu turnirlər monovelosiped hokkeyinin beynəlxalq səviyyədə tanınması və inkişafı üçün mühüm rol oynayır.
Monovelisoped hokkeyinin məlum olan ilk nümunəsi 1925-ci il istehsalı olan "Variety" adlı filmdəki qısa bir səhnədə yer alır. Həmin səhnədə iki səhnə ifaçısı görünür; onlardan biri sahə hokkeyi çubuğu ilə bir topu monovelosiped üzərində hərəkət etdirir. Bu, bu idman növünün tarixdə sənədləşdirilmiş ilk vizual nümunəsi hesab olunur.[5]
1960-cı ildə, monovelosiped hokkeyi 1957-ci ildə yaradılmış "Albuquerque Unicycle Club"un fəaliyyətlərindən biri kimi qeyd edilmişdir. Həmin dövrdə bu klub Birləşmiş Ştatlarda yeganə məlum monovelosiped klubu hesab olunurdu və monovelosiped hokkeyi onların məşğul olduğu əsas fəaliyyətlərdən biri kimi göstərilirdi. Bu həm ABŞ-da,[5] həm də dünyada yeganə məşhur tək velosiped klubu idi. 1971-ci ildə oyun Yaponiyada oynanılmağa başladı.
1976-cı ildə Kaliforniyada "Wheel People" adlı bir monovelosiped hokkey klubu yaradıldı və təxminən on il fəaliyyət göstərdi. Daha sonra, 1985-ci ildə, Almaniyanın Langenfeld şəhərində "LaHiMo" adlı klub təsis olundu və bu, Almaniyada yaradılmış ilk monovelosiped hokkey klubu kimi tarixə düşdü. Bu hadisələr idmanın tədricən beynəlxalq səviyyədə yayılmasının başlanğıcı hesab olunur. Müasir dövrün ilk Britaniya monovelosiped hokkey komandası, "DM Engineering" şirkətində "DM Unicycles" istehsalçısı David Marinerin şagirdləri tərəfindən Wimborne, Dorset bölgəsində yaradılmışdır. 1987-ci ildə isə "LUNIS" adlı komanda Şimali Londonda quruldu və bununla da Böyük Britaniyada rəqabətli monovelosiped hokkey matçlarının keçirilməsinə şərait yarandı. 1988-ci ildə Londonda, Covent Gardendə keçirilən ilk milli yarışmada qalib "LUNIS" komandası oldu.
1990-cı ildə, Jens Stemminger Almaniyanın Bremen şəhərində "Uniwheelers" adlı klubu təsis etdi. 1991-ci ildə isə Frankfurtda "Radlos" adlı klub quruldu və bu, Almaniyadakı üçüncü monovelosiped hokkey klubu oldu. Tezliklə digər klublar da yaradıldı və nəticədə dünyanın ən böyük monovelosiped hokkey liqası olan Almaniya liqası formalaşdı.
1990-cı illərin əvvəllərində bu idman növü Jojo Mühlmeyer tərəfindən İsveçrəyə gətirildi. O, "Lahimo/Radlos" klublarının öncüllərindən biri kimi tanınırdı və monovelosiped hokkeyinin İsveçrədə yayılmasında mühüm rol oynadı.
Avropada ilk monovelosiped hokkey çempionatı 1993-cü ilin sentyabrında, Böyük Britaniyanın Birmingham şəhərində keçirilmiş Avropa Jonglyorluq Konvensiyası (European Juggling Convention) çərçivəsində baş tutdu.
Bir il sonra, 1994-cü ildə, ilk dünya çempionatı ABŞ-ın Minneapolis şəhərində keçirilən "Unicon VII" zamanı təşkil olundu və qalib Almaniya komandası oldu. Həmin vaxtdan etibarən bütün Unicon tədbirlərində monovelosiped hokkey üzrə çempionat da keçirilir.
19-cu dünya çempionatı Unicon XIX Ansanda, Cənubi Koreyada baş tutmuşdur və qalib İsveçrə komandası olmuşdur. Bu günə qədər İsveçrə komandası mövcud dünya çempionudur.
Sonuncu çempionat Unicon XXI 2024-cü ildə ABŞ-ın Minnesota ştatının Bemici şəhərində keçirilib.[6]
Növbəti çempionat Unicon XXII 2026-cı ildə Avstiyanın Steyr şəhərində baş tutmalıdır.[6]
<ref> etiketi; ":0" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|