Muvatta (ərəb. الموطّأ) — Malik ibn Ənəsin səhih hədisləri cəmlədiyi ən məşhur fiqh[1] kitabı.[2] "Muvatta", fiqh və hədis elmi sahəsində ən erkən və ən mühüm əsərlərdən biridir. Bu əsər həm fiqh qaydalarını, həm də peyğəmbər və səhabələrdən gələn rəvayətləri ehtiva edir.
Muvatta | |
---|---|
ərəb. الموطّأ | |
![]() | |
Müəllif | Malik ibn Ənəs |
Janr | hədislər toplusu[d] |
Orijinalın dili | ərəb dili |
Ölkə |
![]() |
![]() |
Ərəb dilində "Muvatta", "asanlaşdırılmış", "aydınlaşdırılmış yol" mənasına gəlir.[3][4] Malik əsərinə bu adı, insanlara dini məsələləri öyrənmələrində asanlıq olsun deyə vermişdir.[5]
Əsər 61 kitabdan ibarətdir. Bu 61 kitabda 1720 rəvayət vardır. Bu rəvayətərin 600-ü müsnəd, 222-si mürsəl, 613-ü məvkuf və 285-i məktudur.[2][6] Əsərdə Malikin şəxsi fiqhi ictihadları və Mədinə əhli arasında məşhur olan tətbiqlər də var. Əsas mövzular: Namaz, oruc, zəkat, həcc, ticarət, nikah, cəza hüququ və s.
Əsərin müəlllifi Malik ibn Ənəsdir. O, Mədinədə dünyaya gəlmiş və orada vəfat etmişdir.[7] Maliki məzhəbinin qurucusudur.
Mədrəsələrdə əzbərlətilən ilk kitab[2] olan "Muvatta", həm də İslam dünyasında yazılmış ilk fiqh və hədis toplusudur. Malik Mədinə əhlindən çoxlu hədis və tətbiq öyrəndiyi üçün bu əsər Mədinə təliminin güzgüsü kimi qiymətləndirilir. Bir çox alim "Muvatta"nı "səhih kitabların ən üstünü" kimi qəbul edib, xüsusilə də "Səhih Buxari" və "Səhih Müslim" dövründən əvvəl.
Əsər, müxtəlif tarixlərdə, Beyrut, ər-Riyad, Qahirə və İstanbul kimi şəhərlərdə dəfələrlə yenidən nəşr edilmişdir.[2]
Əsərə yazılmış bəzi şərhlər bunlardır: