 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Qirokastra (alb. Gjirokastra və ya alb. Gjirokastër) — Albaniyada şəhər. Qirokastra əyalətinin və Qirokastra bələdiyyəsinin mərkəzidir.
| Qirokastra | |||
|---|---|---|---|
| Gjirokastër | |||
 | |||
|
|||
| 40°04′32″ şm. e. 20°08′20″ ş. u.HGYO | |||
| Ölkə | |||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Sahəsi |
|
||
| Mərkəzin hündürlüyü | 190 m, 286 m | ||
| Saat qurşağı | |||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
|
||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Telefon kodu | +355 084 | ||
| Poçt indeksi | 6001–6003 | ||
| Digər | |||
| gjirokastra.org | |||
  Qirokastra | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Qirokastra muzey şəhəri statusuna malikdir və Albaniya kommunistlərinin lideri Ənvər Xocanın doğulduğu yer kimi tanınır.
2005-ci ildə şəhər, Osmanlı İmperiyası zamanından bu günə kimi yaxşı qorunan şəhər olaraq YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib.
Şəhər Albaniyanın cənubunda yerləşir. 2015-ci ildə şəhərin mərkəzi olduğu Qirokastra bələdiyyəsində ərazi dəyişikliyi baş verir. Albaniyada baş tutan yerli hökumət islahatında keçmiş Antiqone, Cepo, Qirokastra, Lazarat, Lunceri, Odrie və Picar bələdiyyələrinin birləşməsi nəticəsində yeni bələdiyyə formalaşır.[3] Qirokastra şəhəri isə, bələdiyyənin mərkəzi olur.
Şəhər tarixi qeydlərdə ilk dəfə 1336-cı ildə İohann VI Kantakuzenosun tərəfindən, Arqirokastron (q.yun. Αργυρόκαστρον) kimi qeyd edilib.[4] Bu ad argyron (q.yun. ἀργυρόν) və latın dilində olan Kastrum (lat. castrums) sözündən götürülmüş, "qala" və ya "qəsr" mənasını verən, kástron (q.yun. κάστρον) sözlərindən yaranmış və "gümüş qala" mənasını verir.[5] Bizans salnamələrində də oxşar addan, gümüç çəhər mənasını verən Argyropolýchni (q.yun. Αργυροπολύχνη) adından istifadə olunurdu.
Şəhərin 19-cu əsr müəllifi Kostas Kristallis və İsmayıl Kadarenin haqqında romanlar yazdıqları əfsanəvi şahzadə Arcyironun adını alması nəzəriyyəsi[6][7], şahzadənin daha sonra, 15-ci əsrdə yaşadığı söyləndiyi üçün xalq etimologiyası hesab edilir.[8]
Şəhər adının dəqiq alban forması qirokastradır, Qheq Alban ləhcəsində isə Gjinokastër kimi tanınır, hər ikisi də yunan adıdır.[9]
Osmanlı dövründə şəhər türkcə Ergiri kimi tanınırdı.
Qirokastranın yerində ilk yaşayış məskəni eramızdan əvvəl I əsrə aiddir.
Şəhərin yaranması 12-ci əsrə təsadüf edir. O zaman şəhər Bizans imperiyasının Epirus əyalətinin bir hissəsi idi və Argiropolis (Gümüş Şəhər) və ya Argyrokastron (Gümüş Qala) adlanırdı.
14-cü əsrdə Yunan Epir knyazlığının (Epir despotluğu) bir hissəsi olur.
1417-ci ildə Osmanlı İmperiyasının tərkibinə daxil edilir.
19-cu əsrin sonlarında Albaniyanın müstəqilliyi uğrunda mübarizənin mərkəzlərindən birinə çevrilir.
1913-cü ilin məlumatlarına görə şəhərdə 10 min alban və 2 min yunan yaşayırdı.[10]
Birinci Dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra Alban Krallığına təhvil verilənə qədər Yunan ordusunun nəzarəti altında olur.
İkinci Dünya müharibəsi illərində ardıcıl olaraq İtaliya, Yunan və Alman qoşunları tərəfindən işğal edilir.
Kommunist rejimi dövründə şəhər Ənvər Xocanın doğulduğu yer kimi muzey elan edilib.
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|
