 |
 |
Ureyim.az |  |
 |
Tatyana Nikolayevna Nikonova (rus. Татья́на Никола́евна Ни́конова; 4 fevral 1978 – 12 may 2021[1], Moskva[2]) — Rusiyalı jurnalist, aktivist, bloqqer, feminist. 2001-ci ildən yeniyetmələr üçün cinsi bərabərlik və cinsi maarifləndirməni müdafiə edən ölkədə ilk açıq seks pedaqoqlarından biri.[3][4][5] 2012-ci ildən o, seks, cins və feminizm haqqında "Sam Jones's Diary" (sonradan Nikonova.online) adlı bloqu idarə edib.[3] 2019-cu ildə Rusiyanın onlayn xəbər nəşri "Lenta.ru" Nikonovanı rus interseksional feminizminin nümayəndələri arasında göstərib.[6]
| Tatyana Nikonova | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 4 fevral 1978 |
| Vəfat tarixi | 12 may 2021[1] (43 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | jurnalist, bloger[d], internet aktivisti, sex educator, qadın hüquqları fəalı[d] |
| Fəaliyyət illəri | 2001-ci ildən |
| nikonova.online | |
Tatyana Nikonova Peçorada anadan olub və Uxtada böyüyüb. Onun atası Nikolay İvanoviç Nikonov Rusiyanın əməkdar geoloqu və Timan-Peçorsk Tədqiqat Mərkəzinin (TP NİK) direktor müavini,[7] anası isə uşaq bağçası müəllimi olub. O, üç uşağın ən böyüyü idi.[8][9]
2000-ci illərin əvvəllərində Nikonov "LiveJournal" bloq platformasında Lilu (ləqəbi lee_loo, sonradan kbke və nekbke) təxəllüsü ilə məşhurlaşıb[12]. Bir neçə il ərzində o, populyar "Girls_only"[10] daxil olmaqla böyük "LiveJournal" icmalarına moderatorluq edib.[11][12] 2009-cu ildə "LiveJournal"ın kiril əlifbası seqmentinin istifadəçiləri onu bir il müddətinə qlobal "LiveJournal" Müşahidə Şurasında öz nümayəndəsi seçiblər (o tələb olunan 300 səsdən 1344 səs alıb). Onun vəzifələrinə platformanın təkmilləşdirilməsi üçün istifadəçi təkliflərinin qiymətləndirilməsi daxil idi.[13]
2001-ci ildən Nikonova İnternet layihələri, o cümlədən "Aşmanov və Tərəfdaşlar"ı tərəfindən Rusiya Səhiyyə və Sosial İnkişaf Nazirliyi üçün yaradılmış sağlam həyat tərzi portalı takzdorovo.ru yaradıb (layihə 2010-cu ildə Sağlamlıq və İstirahət kateqoriyasında Runet Mükafatını qazanıb).[8][9][12] Müxtəlif vaxtlarda o, "Sup Media" (şirkəti sonradan "LiveJournal" alıb, bir müddət sonra isə "Rambler" Qrupuna çevrilib), "Digital October" və RBC-də çalışıb. O, Rusiyada məşhurların ilk onlayn jurnallarından biri olan "Spletnik.ru"nu təsis edib. 2007-ci ildə Nikonova jurnalı "Qaraj" Müasir İncəsənət Muzeyinin təsisçisi Daria Jukova və Valentin Yumaşevin qızı Polinaya satıb. Lakin buna baxmayaraq o, daha bir il baş redaktor vəzifəsində qalıb. Tatyana Nikonova milyarder iş adamı Oleq Deripaskanın nəşriyyatının İnternet departamentinə daxil olan "Forward Media Group"a redaktor vəzifəsinə keçib. 2021-ci ildən etibarən onun təsis etdiyi "Spletnik.ru", "The Village" və "Wonderzine" nəşrlərini birləşdirən "Redefine" media holdinqinin (keçmiş "Look At Media") bir hissəsinə çevrilib.[14] 2012-ci ildə o, qısa müddət ərzində Rusiya Mədəniyyət Nazirliyinin "Kultura.rf" portalının redaksiya heyətinə rəhbərlik edib.[15]
.jpg)
2012-ci ildə Tatyana Nikonova seks oyuncaqları, gender və feminizm haqqında rəylər də daxil olmaqla, seksə həsr olunmuş Sem Consun gündəliyi (sonradan Nikonova.online olaraq dəyişdirilib) adlı şəxsi bloq açıb. Bloqunda o, elmi araşdırmalara keçidlər təqdim edib, oxucuların suallarını cavablandırıb və öz təcrübələrini bölüşüb.[3][11] Tatyana Nikonovanın vəfat etdiyi zaman onun Telegram hesabında 25.000 abunəçisi və Instagram sosial şəbəkəsində 250.000-dən çox izləyicisi var idi.[10] Nikonova özünü qadın "blogger"[16][17] adlandırır, "feminist və hedonist"[2][18] kimi təsvir edirdi. Jurnalist, köşə yazarı və ya ekspert kimi o, GQ, "Afisha Daily", "The Village" və "Wonderzine" kimi bir sıra nəşrlərlə əməkdaşlıq edib.[3][11] Nikonova Yandex.Q sual xidmətinin (keçmiş The Question)"Seks" bölməsində ən yüksək reytinqə sahib olub.[19]
Tatyana Nikonova rusdilli media məkanında #Янебоюсьсказа fləşmobuna ilk qoşulanlardan biri olub, cinsi zorakılıq və təcavüz təcrübəsi haqqında açıq şəkildə danışıb.[20][21] 2018-ci ildə Nikonova Cənubi Afrikanın maliyyə xidmətləri provayderi "PPS for Professionals" tərəfindən misoginistik stereotiplər üzərində oynayan sosial kampaniyanı görüb və onu izləyiciləri üçün iş yerində seksist stereotiplər haqqında yazı şəklində uyğunlaşdırıb və beləliklə, #фестофенывсейде və #професиялки heşteqləri altında fləşmob başladıb.[22][23]
Elə həmin il Nikonova “Noçlejiçka” xeyriyyə layihəsini dəstəkləyərək gəncliyində evsizlik təcrübəsini bölüşüb. O, bu təcrübənin o qədər travmatik olduğunu etiraf edib ki, hətta uzun illər sonra ona uzunmüddətli depressiya diaqnozu qoyulub.[16][24] Hər il Ümumdünya Xərçənglə Mübarizə Gününə təsadüf edən ad günündə Tatyana Nikonova xeyriyyə məclisi təşkil edərək qonaqları hədiyyə əvəzinə "AdVita Xərçəngə Qulluq Fondu"na ianə verməyə dəvət edib.[16] Bu təşkilatlara əlavə olaraq, Nikonova və onun həmkarları cinsi zorakılıq qurbanlarına kömək etmək üçün mütəmadi olaraq "Sisters" mərkəzini dəstəkləyərək, "Hey Grrl Shop" xeyriyyə mağazasından əldə etdikləri gəlirləri bağışlayırdılar.[25][9]
Nikonova maarifləndirici fəaliyyətlərlə məşğul olub. O, müntəzəm olaraq festivallarda (Sexprosvet 18+ və Moskvada FemFest,[26][27][28] Yekaterinburqda SimpleSex18+[29]) və cinsiyyətdə razılıq normalarının dəyişdirilməsinə həsr olunmuş dəyirmi masalarda (BBC Rus Xidməti [3]), bərabərlik və gender (Esquire),[30][31] sağlamlıq və cinsi əlaqələr haqqında yeniyetmələrlə söhbətlər (UNESCO) iştirakçı olub.[32] Nikonova bir neçə dəfə "Komsomolskaya pravda" radiosunda "Deputatın toxunulmazlığı" proqramında iştirak edib. Burada ultra-mühafizəkar deputat Vitali Milonov ilə ictimai debatlar keçirib.[10][33] Elə bu verlişdə o, protorey Dmitri Smirnov ilə feminizm və cinsi təhsili müzakirə edib[13]. Nikonova xoşagəlməz seksist proqramlarda iştirakından müsahibələrində belə danışıb: "... biz danışmalıyıq, əks halda yalnız onlar eşidiləcək"[17] və bu dialoqların əsas məqsədi feminist və humanist dəyərləri dinləyicilərə çatdırmaq, rəqibi inandırmaq deyildi".[16]
Tatyana Nikonova baxışlarına görə dəfələrlə özünü rezonans mərkəzində tapıb. Belə ki, "Comedy Club" tok-şousunun rezidenti Pavel Volya öz çıxışlarının birində feminizmi və şəxsən Nikonovanı məsxərəyə qoymağa çalışıb.[11] Lakin media ictimaiyyəti və jurnalistlər Tatyananın tərəfini tutaraq onun ironik cavabını dəstəkləyiblər.[34]
2017-ci ildə Nikonova Planeta.ru saytında 13-16 yaşlı uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş "Yeniyetmələr üçün Seks Elmi" adlı pulsuz cinsi təhsil dərsliyini yaratmaq üçün 1,2 milyon rubl toplamaq üçün kraudfandinq kampaniyasına başladı. Kitab "Alpina Non-Fiction"[35] tərəfindən nəşr edilməlidir. Bu qərar məktəblərdə “Ailə həyatının mənəvi əsasları” tədris kursunun kütləvi şəkildə tətbiqinə və Rusiya Federasiyasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin cinsi tərbiyəni qadağan edən 6.21-ci maddəsinə reaksiya idi.[11]
Dərsliyin qeyd olunan əsas mövzuları bunlar idi: “cinsi və reproduktiv təhlükəsizliyin təmin edilməsi, razılıq prinsiplərinin öyrədilməsi, insan orqanizminin necə fəaliyyət göstərdiyini anlamaq və ünsiyyət bacarıqlarının inkişafı”. Rəsmləri feminist fəal və rəssam Nika Vodvud (nixelpixel) təsvir etməli idi.[11][36] Tatyana Nikonova jurnalistlərin suallarını cavablandıraraq - “bu, müstəqil oxumaq və valideynlərlə müzakirə etmək üçün etibarlı, ekspert tərəfindən yoxlanılmış və faydalı məlumatların qalın toplusu olacaq” - deyə bildirmişdi.[37]
Cəmi bir neçə gün ərzində 600 min rubl, bir həftə yarım ərzində isə tələb olunan 1,2 milyon pul yığıldı.[38] Nikonova işi bir il ərzində bitirməyi planlaşdırdı, bunun üçün işini tərk etdi və özünü yalnız yazmağa və bloquna həsr etdi.[39] 2020-ci ildə Tatyana Nikonova açıq şəkildə etiraf etdi ki, bir müddət əvvəl ona diaqnoz qoyulmuş bipolyar pozğunluq ona tam diqqətini işə cəmləməyə mane olub, buna görə də onun buraxılış tarixi təxirə salınıb.[3] Onun ölümü zamanı kitab redaktə olunurdu.[40] Nikonovanın ölümündən sonra kitabın ölümündən sonra nəşri haqqında danışıqlar aparıldı,[41] lakin 2022-ci ilin fevralında kitabın çap olunmayacağı məlum oldu.[42]
2020-ci ildə Nikonova "Takie Dela" müxbiri Mariya Bobılevaya layihəsinin "Seks" bölməsində və düzgün lüğət haqqında eyni adlı kitabında, "Biz Belə Danışmırıq" bölməsini hazırklamağa kömək edib.[17]
2021-ci ilin may ayının əvvəlində Nikonova naməlum infeksiya əlamətləri ilə xəstəxanaya yerləşdirilib. Xəstəxanada ona hemorragik qızdırma diaqnozu qoyulub və vəziyyəti bu yaxınlarda onda müəyyən edilmiş şəkərli diabetlə ağırlaşıb.[3] Bir neçə gün xəstəxanada qaldıqdan sonra Nikonovanın vəziyyəti qəfil pisləşib. Mayın 12-də o, Moskvada 2-ci Yoluxucu Xəstəliklər Klinik Xəstəxanasında vəfat edib.[9]
Tatyana Nikonova həyata baxışını öz sözləri ilə belə ifadə edib: "Əsas işimdə və aktivliyimdə həyat missiyam insanlara daha çox məlumat verməkdir ki, onlar öz daxilində və xaricində baş verənləri daha yaxşı başa düşə bilsinlər, vəziyyəti müxtəlif bucaqlardan görə bilsinlər, şəxsən onlar üçün nəyin ən yaxşı olduğuna şüurlu şəkildə qərar verə bilsinlər, həm də bu prosesdə əylənə bilsinlər".[8]
Nikonova öz bloqunu aparır, maarifləndirici məqalələr yazır və TEDx konfransı üçün mühazirələr hazırlayırdı. O, öz həyat təcrübələrini (məsələn, özünü qəbul etmə və bədən pozitivliyi, bipolyar pozuntula yaşama,[2] intihar düşüncələri, qidalanma pozuntusu[16][17]) açıq şəkildə paylaşırdı. Rusiyada yeniyetmələrin cinsi maarifləndirilməsini müdafiə edir,[43][44] qadınların təhlükəsizliyi və HİV-in qarşısının alınmasının təbliği ilə məşğul olurdu. Tatyana Nikonova məişət və gender əsaslı zorakılığın qarşısının alınması məsələsini qaldırır,[16] LGBTQ icmasını dəstəkləyir,[45] həyatda və reklamda gender stereotiplərinə qarşı çıxış edirdi, qadınlara məşğul olmağı qadağan edən peşələrin siyahısının ləğv edilməsini[46][47] və kişilər üçün dekret verilməsi ideyasını müdafiə edirdi.[48] O, qadınların ödənişsiz iş saatlarına və bir çox məsələlərə diqqət çəkmək uğrunda mübarizə aparırdı.[49]
Tatyana Nikonova bir dəfə rəsmi nigaha daxil olmuş, lakin boşanmışdı.[21]
2000-ci illərdə o, qvineya donuzları "Pinky və Cutlet" üçün "Rutube"də canlı yayıma başlayıb.[53] 2013-cü ildə o, könüllülər cəmiyyətində atılmış it himayəyə götürüb və onu "Qürur və Qərəz" əsərinin qəhrəmanı Şarlotta Lukasın şərəfinə Lukas adlandırıb.[54]
 |
 |
UREYIM.AZ |  |
 |
|