Uzunburun Meymun - Wikipedia - Ureyim.az

Uzunburun meymunları digər meymunlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyət onların uzun burunlarıdır. Burunları xiyara bənzəyir, bu xüsusiyyət ancaq erkəklərə məxsusdur. Burnun yuxarı hissəsi sarı-qəhvəyi, aşağı hissəsi isə ağ xəzlə örtülü olur. Ayaqları, əlləri və quyruğu boz, tüksüz üzü isə qırmızı olur. Burnuları 66-75 sm olur. Quyruğu uzun olur. Erkəklər 16-22 kq arası çəkiyə malik olurlar.

Burunlu meymunlar meşələrdə yaşayır. Onlar günlük aktiv həyat sürürlər. Gecələr və səhərlər dinçəlirlər. Günün ikinci yarısından daha da aktivləşirlər.

Onlar əsasən Tropik və Manqrov meşələrində yaşasalarda çox nadir hallarda sudan uzaqda yaşayırlar. 20 metr bir ağacdan digər ağaca atlana bilirlər. Bütün meymunlar arasıında ən yaxşı üzməyi bacarırlar. Manqar meşələrin icərisi ilə ayaq üstündə hərəkət edirlər. Onlar digər meymunlar arasında ən çox ayaq üstə hərəkət etməyi bacarır. Burunlu meymunlar 10-30 baş olmaqla qrup halında yaşayırlar. Bəzən bir erkək hərəmxana yarada bilir. Bəzi hallarda erkəklər öz qrupunu tərk edir, bəzən isə dişilər eyni addım ataraq başqa qrupa yerləşir. Qida tapmaq məqsədi ilə bir necə qrup bir necə qrupda birləşirlər.

İri burunları nə əhəmiyyət daşıdığı dəqiq bilinməsədə. Böyük ehtimal ki, bu dişiləri cəlb etmək məqsədi güdür.

Uzunburun meymunların əsas qidasını yarpaqlar və meyvələr təşkil edir. Bəzən isə onlar bitkilərin çiçəkləri ilə qidalanırlar.

Dişilər erkəkləri cəlb etmək məqsədi ilə ilk jestləri edirlər. Onlar dodaqlarını qabağa çıxarır, başını gah sağa gah sola çevirir. Bu addımlarla dişilər erkəkləri cəlb edir. Çütləşmədən 170 gün sonra bala dünyaya gəlir. Balalar böyükklərdən fərqli olaraq mavi rəngdə olurlar. Dişilər bir bala doğur. Ana öz balasını, 7 ay südlə bəsləyir. Dişi meymunlar yetkinlik yaşına 7 ilində çatır. Erkəklərdə isə bu daha sonraya təsadüf edir.

Hal-hazırda Uzunburun meymunlar üçün əsas təhlükə meşələrin qırılmasıdır. Üstəlik bu növ qanunsuz ovlanmadan əziyyət çəkir. Onlar xüsusi qorunma altına alınmasına baxmayaraq, onların bir növ kimi tükənmə təhlükəsi vardır.

• Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9